MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ TRONG THỜI GIAN TỚI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SÓC TRĂNG

 Đến hết năm 2020 toàn tỉnh có 194 HTX với 16.921 thành viên, tổng số vốn hoạt động HTX đạt 127.851 triệu đồng (tăng 127 HTX, tăng 10.829 thành viên, tăng số vốn 98.106 triệu đồng so với năm 2011), trong đó thành lập mới 155 HTX, giải thể 35 HTX. Kết quả đánh giá cuối năm 2020, có 16 HTX đạt loại tốt (8,25%), 54 HTX đạt loại khá (27,84%), 63 HTX đạt loại trung bình (32,47%), 29 HTX đạt loại yếu (14,95%), còn lại 32 HTX không đánh giá xếp loại (16,5%). Qua 10 năm thực hiện, HTX ngày càng khẳng định vai trò là cầu nối giữa các thành viên để tiếp cận các chính sách phát triển nông nghiệp, đồng thời là nơi tổ chức, tư vấn và cung cấp các dịch vụ hỗ trợ sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, giúp thành viên nâng cao thu nhập, từng bước cải thiện đời sống. Nhiều HTX trên địa bàn tỉnh hoạt động có hiệu quả, hình thành một số mô hình HTX điển hình, tiên tiến, như: HTX Nông nghiệp Evergrowth cung ứng các dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật thú y, thức ăn cho bò, bao tiêu toàn bộ sữa tươi cho thành viên, bình quân từ 30-35 tấn/ngày. HTX Phước An đã tổ chức sản xuất lúa đặc sản đạt tiêu chuẩn VietGAP với tổng diện tích 205,8 ha, giá bán cao thị trường 100 đồng/kg lúa, lợi nhuận cao hơn so với sản xuất thông thường bình quân 3,6 triệu đồng/ha. HTX Minh Ngọc đã tổ chức trồng 10 ha rau màu theo tiêu chuẩn VietGAP với 33 hộ tham gia, đồng thời liên kết với các doanh nghiệp để tiêu thụ sản phẩm và rất nhiều HTX hoạt động kinh doanh có hiệu quả khác... đã mang lại hiệu quả kinh tế cao cho thành viên, góp phần phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn và xây dựng nông thôn mới.
        Tuy nhiên, theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, mặc dù đã tăng về số lượng, nhưng chất lượng, hiệu quả hoạt động của các HTX không được như kỳ vọng. Hầu hết các HTX chỉ dừng lại ở mức cung cấp một số dịch vụ thiết yếu cho thành viên, còn trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước, trong khi đó các nguồn lực hỗ trợ, ưu đãi cho HTX chưa đủ mạnh để tạo bước đột phá. Việc ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất của các HTX còn hạn chế. Năng lực quản trị của nhiều HTX còn yếu, lúng túng trong định hướng hoạt động, tìm đầu ra sản phẩm; thiếu sự liên kết chặt chẽ giữa HTX và thành viên HTX, giữa các HTX với HTX và giữa HTX với doanh nghiệp. Trong khi đó, một số chính quyền địa phương chưa quan tâm đúng mức trong chỉ đạo, định hướng, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho HTX cũng như chưa xử lý giải thể các HTX yếu kém, ngừng hoạt động.
        Việc phát triển HTX nông nghiệp kiểu mới vẫn đang là bài toán với nhiều lời giải. Tuy nhiên, để các HTX nông nghiệp có bước chuyển mình, trong thời gian tới, thiết nghĩ chúng ta cần triển khai đồng bộ các giải pháp sau:
        - Thứ nhất, nâng cao nhận thức và trình độ của người nông dân. Thay đổi nhận thức về nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa hiện đại, nông nghiệp sản xuất theo chuỗi ngành hàng, nông nghiệp với số lượng lớn, chất lượng cao, áp dụng tiến bộ khoa học và xây dựng được thương hiệu sản phẩm chủ lực của tỉnh, nhằm phát huy tinh thần tự lực, tự chủ, tự quản của người dân, cùng hợp tác có lợi. 
        - Thứ hai, nâng cao chất lượng của đội ngũ quản lý HTX; đào tạo, bồi dưỡng tập huấn chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao năng lực cho cán bộ HTX theo đúng nhu cầu, bồi dưỡng theo từng nhóm năng lực, phù hợp nhu cầu của HTX củng cố bộ máy kế toán, kiểm toán; tiếp tục thực hiện tốt chính sách đào tạo và thu hút cán bộ về công tác tại các HTX. 
        - Thứ ba, chính quyền giữ vai trò là đầu mối thúc đẩy hỗ trợ liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp. Thường xuyên tổ chức các buổi tọa đàm kết nối giữa HTX – Doanh nghiệp; tham gia có chọn lọc các hoạt động xúc tiến thương mại ngoài tỉnh; thu thập thông tin cụ thể từ các HTX (loại giống, thời gian xuống giống, diện tích, sản lượng, quy trình sản xuất ...) và các doanh nghiệp (nhu cầu, phương thức liên kết, ...) để chính quyền làm trung gian, cầu nối kết nối cung – cầu giữa HTX và doanh nghiệp. Cần linh hoạt trong việc áp dụng các chính sách, đặc biệt là vấn đề đất đai, xây dựng trụ sở, khu vực sản xuất, chế biến của các HTX.
        - Thứ tư, xây dựng và thực hiện đồng bộ các chính sách hỗ trợ cho HTX. Tiếp tục triển khai thực hiện các chính sách đặc thù khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, chính sách hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Chỉ đạo thực hiện việc thí điểm 05 HTX trên 04 nhóm lĩnh vực (HTX sản xuất sản phẩm OCOP, gắn với du lịch nông thôn; HTX tích tụ, tập trung ruộng đất có quy mô lớn và ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất; HTX đảm nhiệm các dịch vụ đầu vào, sơ chế/chế biến và đầu ra trong chuỗi giá trị nông sản; HTX phát triển nông lâm thủy sản bền vững), làm cơ sở để đánh giá, rút kinh nghiệm và nhân ra diện rộng. Xây dựng và triển khai các chính sách phát triển sản xuất theo chuỗi ngành hàng (lúa, cây ăn trái, chăn nuôi bò, tôm …) tập trung vào các HTX; đồng thời cần phối hợp với doanh nghiệp xây dựng chỉ dẫn địa lý, truy xuất nguồn gốc, góp phần hướng đến việc sản xuất an toàn và quảng bá sản phầm. Thực hiện quy hoạch các vùng chuyên canh về trồng trọt, chăn nuôi gia súc, gia cầm, nuôi trồng thủy sản, quy hoạch vùng an toàn dịch bệnh từ đó tạo ra nguồn hàng nông sản lớn, đảm bảo chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm.
        - Cuối cùng, Ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần quan tâm, tham mưu Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Nghị quyết, Chương trình, Kế hoạch phát triển HTX, trước hết là thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy làm kinh tế nông nghiệp; thúc đẩy phát triển HTX kiểu mới, đáp ứng yêu cầu của nền sản xuất hiện đại. Đây là giải pháp căn cơ để HTX phát huy vai trò “bà đỡ”, đưa nông nghiệp tỉnh nhà phát triển bền vững, nông sản đủ sức cạnh tranh trên thị trường./.

Hình.  Đại hội HTX Hưng Lợi

Hình. Đào tạo nâng cao năng lực