Năm 2020 là năm kết thúc giai đoạn 2 thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới

Giai đoạn 2016-2020, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh và các ngành, các cấp trong tỉnh tiếp tục xem xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ hàng đầu trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội khu vực nông thôn của tỉnh, là chương trình có trọng tâm, trọng điểm, được cụ thể hóa từ Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 05/8/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, khóa X. Ban chỉ đạo, Tổ giúp việc các cấp, Văn phòng Điều phối nông thôn mới cấp tỉnh, huyện được thành lập, kiện toàn và củng cố tinh gọn, không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả trong công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.

Nhiều mô hình kinh tế hiệu quả cao được hình thành và phát triển. (Ảnh: Hữu Lộc)

Trong giai đoạn 2016 - 2020, tỉnh tập trung hoàn chỉnh các văn bản cụ thể hóa các cơ chế, chính sách, chủ trương của Trung ương về thực hiện Chương trình MQTG xây dựng NTM như ban hành bộ tiêu chí xã nông thôn mới giai đoạn 2016-2020 (kèm sổ tay hướng dẫn), tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao, xã nông thôn mới kiểu mẫu, ấp nông thôn mới, ấp nông thôn mới kiểu mẫu, mô hình sản xuất kiểu mẫu, quy trình công nhận các danh hiệu này; kế hoạch thực hiện phong trào thi đua "Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới" giai đoạn 2016-2020; kế hoạch truyền thông, thông tin tuyên truyền về Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới; quy định về định mức hỗ trợ vốn đầu tư cho các tiêu chí nông thôn mới; kế hoạch xây dựng nông thôn mới trong quá trình đô thị hóa, hỗ trợ các ấp tại các xã bãi ngang xây dựng nông thôn mới, chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP),... Bên cạnh đó, tỉnh đã ban hành một số cơ chế, chính sách đặc thù trên địa bàn tỉnh như Kết luận số 359-KL/TU ngày 08/11/2018 của Tỉnh ủy về phát triển nông nghiệp, nông dân và xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2018-2020 và định hướng đến năm 2025, các Nghị quyết của Hội đồng Nhân dân tỉnh như quy định định mức hỗ trợ vốn ngân sách Nhà nước thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2016-2020, quy định nội dung và định mức hỗ trợ chi phí chuẩn bị và quản lý thực hiện các dự án nhóm C quy mô nhỏ, một số chính sách khuyến khích phát triển hợp tác xã trên địa bàn tỉnh,... Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt Đề án xây dựng huyện Chợ Lách đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2016-2020, quy định điều kiện, trình tự, thủ tục, hồ sơ xét, công nhận và công bố xã đạt chuẩn NTM giai đoạn 2016-2020, quy định thiết kế mẫu, thiết kế điển hình các công trình giao thông nông thôn, nhà văn hóa ấp, hố xí hợp vệ sinh, nghĩa trang nhân dân, hướng dẫn về định mức hỗ trợ vốn ngân sách Nhà nước thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2016-2020, Đề án Chương trình quốc gia Mỗi xã một sản phẩm tỉnh Bến Tre giai đoạn 2018-2020, định hướng đến năm 2030, Đề án xây dựng giao thông nông thôn giai đoạn 2018-2020, Đề án thực hiện Tiêu chí 17 về Môi trường và An toàn thực phẩm, triển khai thực hiện "Ngày Chủ Nhật Nông thôn mới",… Nhìn chung, các văn bản, chính sách được tỉnh ban hành kịp thời, phù hợp với từng thời điểm, giúp cho công tác triển khai thực hiện Chương trình được thuận lợi và đạt hiệu quả cao hơn. Tuy nhiên, do ngân sách địa phương còn hạn chế nên vẫn chưa đáp ứng hết nhu cầu đầu tư, phát triển; từ đó chưa có sự đột phát vượt bậc trong xây dựng nông thôn mới.

Trường học các cấp được đầu tư xây dựng khang trang. (Ảnh: Hữu Lộc)

Hàng năm, căn cứ theo khung chương trình đào tạo của Trung ương, Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới tỉnh phối hợp với các Sở, ngành tỉnh có liên quan lựa chọn chuyên đề, nội dung tập huấn, biên soạn tài liệu và tổ chức tập huấn theo nhu cầu thực tế của địa phương. Từ năm 2016 đến nay, Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới tỉnh đã tổ chức 45 lớp tập huấn cho 4.704 học viên về nâng cao năng lực cho cán bộ xây dựng nông thôn mới các cấp, 45 lớp tập huấn trên địa bàn 09 huyện, thành phố cho cán bộ thực hiện Chương trình OCOP cấp huyện, xã và chủ doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, cơ sở có giấy đăng ký kinh doanh trên địa bàn khoảng 1.603 lượt đại biểu tham dự; các Sở, ngành tỉnh tổ chức 204 lớp tập huấn cho 12.431 học viên về kiến thức thực hiện các tiêu chí xã nông thôn mới. Sau tập huấn, cán bộ thực hiện Chương trình được trang bị kiến thức cơ bản về xây dựng nông thôn mới, giúp nâng cao năng lực chuyên môn và đảm bảo công tác tham mưu thực hiện Chương trình đạt hiệu quả hơn.

Công tác tuyên truyền xây dựng nông thôn mới được các cấp, các ngành thực hiện thường xuyên, liên tục trên quan điểm phát huy nội lực cộng đồng, người dân là chủ thể, Nhà nước giữ vai trò hỗ trợ, quán triệt phương châm "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân thụ hưởng, từ năm 2016 đến nay đã phát hành 163.327 tài liệu tuyên truyền, xây dựng, lắp đặt 285 bảng pano tuyên truyền thực hiện bộ tiêu chí xã nông thôn mới tỉnh Bến Tre; Cổng thông tin điện tử Nông thôn mới Bến Tre đã thực hiện biên tập và đăng 1.677 tin, bài, 151 văn bản chỉ đạo điều hành liên quan Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Báo Đồng Khởi đã thực hiện 75 chuyên trang, in 36.500 tờ báo phục vụ lễ công bố xã đạt chuẩn nông thôn mới. Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh đã thực hiện và phát sóng 51 chuyên mục, 14 phóng sự, 24 tiểu phẩm về nông thôn mới. Các đoàn thể tỉnh cũng đã tích cực thực hiện công tác tuyên truyền liên quan đến các tiêu chí xã nông thôn mới,....

Hệ thống giao thông nông thôn mới phục vụ tốt nhu cầu giao thương của nhân dân. (Ảnh: Hữu Lộc)

Công tác biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến có thành tích tiêu biểu xuất sắc trong lao động, sản xuất, thực hiện nhiệm vụ và đóng góp vật chất cho xây dựng nông thôn mới luôn được quan tâm thực hiện kịp thời. Tại sự kiện tổng kết 10 năm xây dựng nông thôn mới, Chủ tịch nước tặng 01 Huân chương Lao động hạng Ba, Thủ tướng Chính phủ tặng 06 Bằng khen cho 03 tập thể và 03 cá nhân (trong đó có 03 cá nhân có thành tích đóng góp vật chất xây dựng nông thôn mới); Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh tặng Bằng khen cho 428 tập thể 447 cá nhân tiêu biểu, xuất sắc, 159 hộ gia đình, người dân tiêu biểu đã đóng góp đất đai, hoa màu, công sức.

Công tác kiểm tra, giám sát được tỉnh quan tâm thực hiện. Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, UBND tỉnh, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, Thường trực Ban chỉ đạo tỉnh tổ chức kiểm tra, giám sát chuyên đề về xây dựng nông thôn mới, nhằm đánh giá tình hình triển khai thực hiện các chương trình ở từng thời điểm; kịp thời chỉ đạo, hỗ trợ tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện ở địa phương; khắc phục "điểm nghẽn" để đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM trên địa bàn cũng như việc áp dụng cơ chế, chính sách đúng quy định.

Tổng nguồn vốn huy động thực hiện các Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới ước thưc hiện từ năm 2016 đến cuối năm 2019 là 7.156.280 triệu đồng, trong đó, ngân sách Nhà nước 5.146.594 triệu đồng, chiếm 71,92%, vốn doanh nghiệp 539.034 triệu đồng (7,53%), vốn dân đóng góp 1.470.651 triệu đồng (20,55%). Riêng vốn tín dụng các Ngân hàng thương mại cho nhân dân vay là 99.492.000 triệu đồng.

Đến tháng 3 năm 2020, toàn tỉnh có 49 xã đạt 19 tiêu chí, 20 xã đạt 15-18 tiêu chí, 56 xã đạt 10-14 tiêu chí, 17 xã đạt 5-9 tiêu chí và không có xã đạt dưới 5 tiêu chí. Trung bình đạt tiêu chí trên xã là 14,58 tiêu chí. Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới tỉnh đang hoàn chỉnh hồ sơ đề nghị công nhận huyện Chợ Lách đạt chuẩn nông thôn mới, thành phố Bến Tre hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.

Trụ sở hành chính xã nông thôn mới được đầu tư xây dựng khang trang. (Ảnh: Hữu Lộc)

Qua 05 năm tiếp tục thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (giai đoạn 2016-2020), tỉnh tiếp tục nhận được nhiều sự quan tâm chỉ đạo và hỗ trợ tích cực từ các Bộ, ngành Trung ương, đặc biệt là Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương trong việc hướng dẫn nghiệp vụ và định hướng cho tỉnh trong suốt quá trình thực hiện Chương trình; Cả hệ thống chính trị và người dân trong tỉnh tích cực vào cuộc và hưởng ứng phong trào thi đua "Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới" được Trung ương phát động giai đoạn 2016-2020 và giai đoạn tiếp theo với quyết tâm và nỗ lực cao nhất; Các cơ chế, chính sách đã được tỉnh ban hành kịp thời. Những chương trình, đề án đặc thù mang tính đột phá của tỉnh so với giai đoạn 2011-2015 như chương trình OCOP, "Ngày Chủ Nhật Nông thôn mới", Đề án xây dựng giao thông nông thôn, Đề án thực hiện tiêu chí Môi trường và An toàn thực phẩm,… đã được tập trung nghiên cứu, ban hành, góp phần đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng, hiệu quả của Chương trình.

Tuy nhiên, trong giai đoạn này vẫn còn nhiều khó khăn trong triển khai thực hiện Chương trình như công tác tuyên truyền được quan tâm thực hiện nhưng có nơi hiệu quả chưa cao, một bộ phận người dân chưa thấy được vai trò chủ thể trong xây dựng nông thôn mới, mức độ đạt tiêu chí nông thôn mới của các xã không đồng đều, một số xã phấn đấu vượt bậc nhưng cũng còn 17 xã đạt dưới 10 tiêu chí; tiến độ xây dựng các công trình hạ tầng còn chậm do nguồn kinh phí còn hạn hẹp và thiếu quỹ đất công; các hình thức kinh tế tập thể tại các địa phương được quan tâm triển khai thực hiện nhưng chưa đủ quy mô hoặc chưa có hợp đồng đầu ra ổn định, đội ngũ cán bộ quản lý HTX năng lực còn thấp, dẫn đến giảm sức thu hút người dân tự nguyện tham gia; đời sống của người dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai, hạn mặn, dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi, hộ nghèo có giảm nhưng hộ thoát nghèo chưa thực sự bền vững, số hộ nghèo mới và tái nghèo vẫn còn cao.

Giai đoạn 2021-2025, tỉnh đặt mục tiêu phấn đạt 75% số xã đạt chuẩn nông thôn mới (107 xã), trong đó có 32 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 09 xã đạt nông thôn mới kiểu mẫu, phấn đấu đề nghị công nhận thêm 04 huyện đạt chuẩn nông thôn mới.