Hà Tĩnh phát huy vai trò người dân trong xây dựng nông thôn mới

Thực tiễn quá trình xây dựng NTM tại một số địa phương ở Hà Tĩnh cho thấy, “áp lực” hoàn thành các tiêu chí, nhất là các tiêu chí cần nguồn lực lớn như: giao thông, thủy lợi, cơ sở vật chất văn hóa, chợ nông thôn… đòi hỏi các địa phương cần khơi dậy, phát huy tối đa vai trò chủ thể của người dân, hiệu quả sử dụng các nguồn lực đầu tư, để chương trình xây dựng NTM đi vào chiều sâu, bền vững.

Mặc dù là địa phương có khá nhiều thuận lợi trong phát triển kinh tế, xã hội, nhưng giai đoạn 2010-2015, Cẩm Huy luôn nằm trong nhóm xã có tiến độ thực hiện NTM “ì ạch” nhất huyện Cẩm Xuyên. Tính đến cuối năm 2015, địa phương mới đạt 5 tiêu chí. Tuy nhiên, nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, chỉ tính riêng trong năm 2016, cán bộ, đảng viên và nhân dân trong xã đã tự nguyện hiến hàng chục nghìn mét vuông đất, đóng góp gần 21 tỷ đồng (chiếm 26%) và hàng chục nghìn ngày công để hoàn thành gần 28 km đường bê-tông thôn xóm, toàn bộ bảy nhà văn hóa thôn, góp phần tạo nên “kỳ tích” về đích trước kế hoạch. Bí thư Chi bộ thôn 3 Đặng Đình Tuấn cho rằng muốn “khơi nguồn” sức dân trước hết phải đả thông tư tưởng cho người dân. Chỉ khi nào bà con biết, thấy mình được coi trọng, được trực tiếp tham gia các công việc có sử dụng nguồn đóng góp của mình thì khi đó vai trò, trách nhiệm của người dân mới thể hiện rõ. “Đơn cử như việc xây dựng 3 km đường giao thông trục chính của thôn. Sau khi thống nhất chủ trương, công khai dự toán, mức hỗ trợ của Nhà nước và cân đối lại nguồn lực của mỗi gia đình, các hộ dân trong thôn đề xuất, trước mắt chỉ cần làm mới 1 km đường theo quy chuẩn NTM, 2 km còn lại nên tận dụng nền đường bê-tông cũ và mở rộng hành lang hai bên, bảo đảm nền đường rộng 9 m theo quy định. Ngay lập tức, ban chỉ đạo thi công do người dân bầu ra mau chóng bắt tay vào việc: công khai kinh phí xây dựng, mức đóng góp, trực tiếp liên hệ vật liệu xây dựng, cùng tham gia xây dựng và thực hiện giám sát chất lượng công trình với bà con. Nhờ đó, chẳng mấy chốc, tuyến đường trục thôn dài 3 km khang trang, thoáng đãng, đạt chuẩn NTM được hoàn thành”, Bí thư Chi bộ thôn 3 Đặng Đình Tuấn nói.

Theo Bí thư kiêm Chủ tịch UBND xã Cẩm Huy, Lê Hữu Quyền, mỗi thôn, mỗi tổ liên gia có một hoàn cảnh khác nhau, chúng ta không thể cào bằng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Huy động sức dân phải hiểu được sức dân, nếu sức dân còn khó, thay vì lựa chọn công trình, phần việc quy mô, hoành tráng, chúng ta có thể cải tạo, nâng cấp để giãn mức đóng góp, có như thế mới tạo được sự đồng thuận cao. “Chúng tôi rất phấn khởi vì các khoản đóng nộp của mình được niêm yết công khai, thông báo rộng rãi trên loa phát thanh. Các khoản thu chi đều kê khai rõ ràng, quyết toán dứt điểm theo từng giai đoạn”, anh Trương Công Tường chia sẻ.

Huy động mọi nguồn lực

Khác với ở Cẩm Huy, xã Tùng Ảnh (huyện Đức Thọ) được đánh giá là đơn vị đi đầu trong xây dựng NTM của Hà Tĩnh. Bên cạnh nỗ lực của cấp ủy, chính quyền thì sự đóng góp của con em xa quê hương được xác định là nguồn lực chính giúp Tùng Ảnh cán đích NTM vào năm 2013. Chỉ tính riêng giai đoạn từ năm 2010 đến nay, con em xa quê hương đã quyên góp hỗ trợ Tùng Ảnh hơn 47 tỷ đồng xây dựng NTM. Tìm hiểu cách thức tiếp cận nguồn lực này, chúng tôi được biết, cứ thành thông lệ, vào đêm giao thừa và ngày rằm tháng giêng hằng năm, tất cả các thôn xóm, dòng họ ở Tùng Ảnh đều tổ chức gặp mặt con em xa quê hương để thông báo tình hình, kết quả xây dựng quê hương, làng xóm.

Theo Trưởng thôn Yên Hội Phạm Văn Hùng, để các buổi gặp mặt đạt hiệu quả cao, dưới sự định hướng của xã, chi bộ và ban công tác mặt trận thôn sẽ xây dựng bộ khung kế hoạch phát triển, kiến thiết hằng năm để con em xa quê cho ý kiến, lựa chọn hạng mục, phương thức quyên góp. Nhờ thực hiện bài bản, dân chủ, công khai, tại cuộc gặp mặt Tết cổ truyền Đinh Dậu vừa qua, con em xa quê đã ủng hộ thôn hơn 70 triệu đồng xây dựng khu dân cư kiểu mẫu. Còn theo Bí thư, Chủ tịch UBND xã Tùng Ảnh Phạm Tiến Dũng, muốn tranh thủ hiệu quả nguồn hỗ trợ của con em xa quê, trước hết bộ máy lãnh đạo từ cấp xã đến cấp thôn cần có đủ năng lực, uy tín trước Đảng, trước dân. Thực hiện công khai, minh bạch nguồn lực được hỗ trợ đặt dưới sự giám sát, phản biện của người dân. Đồng thời, chính quyền cấp huyện cần định hướng, hỗ trợ các xã xây dựng kế hoạch kèm theo dự toán định mức của từng công trình, hạng mục do các phòng chuyên môn thẩm định.

Nhằm hiện thực hóa mục tiêu cải thiện, nâng cao chất lượng đời sống vật chất, tinh thần cho người dân nông thôn, thời gian qua, các địa phương ở Hà Tĩnh đã mạnh dạn trao quyền chủ động cho người dân phát huy vai trò chủ thể trong xây dựng NTM. Cùng với đó, tỉnh đã mạnh dạn ban hành đồng bộ các chính sách kích cầu, khuyến khích phát triển sản xuất, chỉnh trang vườn hộ… Riêng giai đoạn từ năm 2011 -2015, địa phương đã trích ngân sách gần 700 tỷ đồng hỗ trợ người dân xây dựng NTM. Thông qua các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, người dân Hà Tĩnh đã đóng góp hơn 4.000 tỷ đồng, góp phần quan trọng nâng tổng số xã đạt chuẩn NTM ở Hà Tĩnh lên 82 xã (chiếm 35% tổng số xã) và trên địa bàn không còn xã đạt dưới 9 tiêu chí.

Chánh Văn phòng Điều phối NTM Hà Tĩnh Trần Huy Oánh cho biết, kết quả đạt được trong quá trình xây dựng NTM thời gian qua đã khẳng định vai trò chủ thể của người dân, khẳng định việc huy động sức dân xây dựng NTM là hết sức cần thiết. Ngoài ra, các địa phương đã chủ động cân đối nguồn lực khả thi, không để nợ mất khả năng thanh toán. Ở đâu, địa phương nào thực hiện tốt phương châm này, vừa sẽ có được kết quả thuyết phục, vừa tạo được tiếng nói đồng thuận của người dân, bảo vệ thành quả chính họ xây dựng nên. Đây chính là cơ sở, nền tảng để xây dựng NTM bền vững.

Theo Ngô Tuấn/nhandan.com.vn