Hiện nay, việc trồng hoàn trả rừng của các dự án thủy điện (DATĐ) đã đượccác địa phương hết sức quan tâm. Tuy nhiên, tiến độ trồng rừng thay thế nhìn chung còn rất chậm. Như tỉnh Quảng Nam đã phê duyệt 9 phương án trồng rừng thay thế, đến nay mới trồng được 28,5/520,4 ha và khoanh nuôi bổ sung 171,8 ha. Tỉnh Bình Định đã trồng rừng thay thế và khoanh nuôi 96,63 ha. DATĐ Sông Ba Hạ (Phú Yên) đã trồng thay thế 15,44 ha. Tỉnh Đắk Lắk đã trồng được 70 ha so với 262,5 ha theo yêu cầu bảo vệ môi trường của 5 DATĐ …
Theo báo cáo của Bộ Công Thương tại Quốc hội, nguyên nhân trồng rừng thay thế chậm là do nhiều tỉnh hiện không còn quỹ đất hoặc đất không phù hợp để trồng rừng. Nhiều chủ đầu tư gặp khó về tài chính. Một số địa phương chưa xác định được trách nhiệm trong việc bố trí đất trồng rừng hoặc đơn giá đền bù trồng rừng... Việc thực hiện cũng còn lúng túng giữa trách nhiệm và nghĩa vụ của địa phương và chủ đầu tư dự án trong việc bố trí đất thực hiện trồng rừng về loại cây trồng, chế độ chăm sóc, bảo vệ; về đơn giá trồng rừng (đối với trường hợp chủ đầu tư dự án không trực tiếp trồng rừng thay thế)...
Đặc biệt, chính sách trồng rừng thay thế mỗi nơi một kiểu. Như ở Lào Cai tạm thu 15 triệu đồng/ha tiền bồi thường rừng rồi giao việc trồng rừng cho ngành lâm nghiệp. Tỉnh Lâm Đồng đang dự kiến có thể thu tới 80 triệu đồng/ha với yêu cầu phải trồng cây thông thay thế. Nhiều tỉnh lại yêu cầu trồng cây bản địa... Hiện chưa có quy định cụ thể về thẩm quyền, trách nhiệm của các bên liên quan xung quanh vấn đề trồng rừng thay thế. Bởi vì, Thông tư hướng dẫn vấn đề trên hiện Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn vẫn đang soạn thảo.
Để đảm bảo thực hiện tốt công tác trồng bù rừng khi xây dựng thủy điện, Chính phủ đã có văn bản số 363/TB-VPCP ngày 31/10/2012 chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành Thông tư hướng dẫn trồng rừng thay thế đối với các dự án khi chuyển mục đích sử dụng đất có rừng sang xây dựng DATĐ. Theo đó, phải có phương án trồng rừng được duyệt bảo đảm tính khả thi thì mới được khởi công công trình; đối với những tỉnh không còn đất trồng rừng thay thế thì phải nộp số tiền theo dự án trồng rừng thay thế được duyệt về Quỹ bảo vệ và phát triển rừng Trung ương để Bộ NN&PTNT bố trí cho tỉnh khác còn quỹ đất trồng rừng thay thế thực hiện.
Đối với các dự án đã chuyển mục đích sử dụng rừng từ khi Nghị định số 23/2006/NĐ-CP ngày 3/3/2006 của Chính phủ về hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ và phát triển rừng có hiệu lực mà đến nay chưa trồng rừng thay thế thì phải trồng lại rừng nếu địa phương đó còn quỹ đất, nếu không còn quỹ đất thì phải nộp tiền theo hướng xử lý nêu trên.
Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ tại Văn bản số 6759/VPCP-KTN ngày 05/8/2013, Bộ NN&PTNT đã và đang phối hợp với Bộ Công Thương và UBND các tỉnh tổ chức các Đoàn công tác kiểm tra việc thực hiện trồng hoàn trả diện tích rừng của các DATĐ tại các địa phương để báo cáo Thủ tướng.
Theo báo cáo của Bộ Công Thương tại Quốc hội, nguyên nhân trồng rừng thay thế chậm là do nhiều tỉnh hiện không còn quỹ đất hoặc đất không phù hợp để trồng rừng. Nhiều chủ đầu tư gặp khó về tài chính. Một số địa phương chưa xác định được trách nhiệm trong việc bố trí đất trồng rừng hoặc đơn giá đền bù trồng rừng... Việc thực hiện cũng còn lúng túng giữa trách nhiệm và nghĩa vụ của địa phương và chủ đầu tư dự án trong việc bố trí đất thực hiện trồng rừng về loại cây trồng, chế độ chăm sóc, bảo vệ; về đơn giá trồng rừng (đối với trường hợp chủ đầu tư dự án không trực tiếp trồng rừng thay thế)...
Đặc biệt, chính sách trồng rừng thay thế mỗi nơi một kiểu. Như ở Lào Cai tạm thu 15 triệu đồng/ha tiền bồi thường rừng rồi giao việc trồng rừng cho ngành lâm nghiệp. Tỉnh Lâm Đồng đang dự kiến có thể thu tới 80 triệu đồng/ha với yêu cầu phải trồng cây thông thay thế. Nhiều tỉnh lại yêu cầu trồng cây bản địa... Hiện chưa có quy định cụ thể về thẩm quyền, trách nhiệm của các bên liên quan xung quanh vấn đề trồng rừng thay thế. Bởi vì, Thông tư hướng dẫn vấn đề trên hiện Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn vẫn đang soạn thảo.
Để đảm bảo thực hiện tốt công tác trồng bù rừng khi xây dựng thủy điện, Chính phủ đã có văn bản số 363/TB-VPCP ngày 31/10/2012 chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành Thông tư hướng dẫn trồng rừng thay thế đối với các dự án khi chuyển mục đích sử dụng đất có rừng sang xây dựng DATĐ. Theo đó, phải có phương án trồng rừng được duyệt bảo đảm tính khả thi thì mới được khởi công công trình; đối với những tỉnh không còn đất trồng rừng thay thế thì phải nộp số tiền theo dự án trồng rừng thay thế được duyệt về Quỹ bảo vệ và phát triển rừng Trung ương để Bộ NN&PTNT bố trí cho tỉnh khác còn quỹ đất trồng rừng thay thế thực hiện.
Đối với các dự án đã chuyển mục đích sử dụng rừng từ khi Nghị định số 23/2006/NĐ-CP ngày 3/3/2006 của Chính phủ về hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ và phát triển rừng có hiệu lực mà đến nay chưa trồng rừng thay thế thì phải trồng lại rừng nếu địa phương đó còn quỹ đất, nếu không còn quỹ đất thì phải nộp tiền theo hướng xử lý nêu trên.
Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ tại Văn bản số 6759/VPCP-KTN ngày 05/8/2013, Bộ NN&PTNT đã và đang phối hợp với Bộ Công Thương và UBND các tỉnh tổ chức các Đoàn công tác kiểm tra việc thực hiện trồng hoàn trả diện tích rừng của các DATĐ tại các địa phương để báo cáo Thủ tướng.
