Sản xuất rau theo tiêu chuẩn VietGAP: Vẫn khó nhân rộng

Thiếu kinh phí

Đến nay, toàn thành phố có khoảng 5.100ha trồng rau an toàn, nhưng mới có hơn 224ha rau sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Trao đổi về những bất cập trong sản xuất rau an toàn VietGAP, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật Hà Nội Nguyễn Duy Hồng nhìn nhận: Để xây dựng cánh đồng trồng rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP phải đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật, thủy lợi nội đồng, nhà lưới, nhà sơ chế..., chi phí khá tốn kém. Ngoài ra, người dân phải bỏ ra các khoản chi phí như lấy mẫu đất, nước, không khí xét nghiệm có bảo đảm hay không mới được duy trì vùng sản xuất tập trung. Trong khi, người dân vẫn sản xuất theo kinh nghiệm là chính mà chưa đa dạng hóa các loại cây trồng để cung ứng theo nhu cầu thị trường, dẫn tới có thời điểm dư thừa sản phẩm, giá giảm hoặc có lúc thiếu hụt sản phẩm. Trong khâu tiêu thụ, người dân và hợp tác xã đều không có kinh phí để giới thiệu sản phẩm trên phương tiện thông tin đại chúng và thuê gian hàng làm nơi trưng bày sản phẩm.

Sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP chỉ thích hợp trên quy mô lớn và xuất khẩu, bởi nhiều tiêu chí kỹ thuật rất phức tạp, chi phí cho việc cấp giấy chứng nhận cao. Nông dân sản xuất rau theo tiêu chuẩn VietGAP đều thực hiện từ nguồn kinh phí hỗ trợ của Nhà nước hoặc các tổ chức phi chính phủ nên khi hết thời hạn giấy chứng nhận, các hợp tác xã đều loay hoay trong việc xin cấp lại. 

Nói về những khó khăn ở cơ sở, Giám đốc Hợp tác xã Đại Lan xã Duyên Hà (huyện Thanh Trì) Đặng Bá Thắng cho biết: Toàn xã có 50ha trồng rau an toàn, trong đó 20ha trồng theo quy trình VietGAP, nhưng đều gặp khó khăn trong việc mở rộng diện tích vì chi phí cấp lại giấy chứng nhận khá cao, từ 20 đến 30 triệu đồng. Việc huy động người dân đóng góp để được cấp giấy chứng nhận rất khó, vì thực tế giá bán rau theo quy trình VietGAP không cao hơn so với rau thông thường. Trong khi đó, trồng rau theo quy trình VietGAP mất nhiều công sức hơn, chi phí tăng từ 10 đến 15% so với rau an toàn nhưng giá bán chỉ ở mức tương đương, nên người sản xuất không mặn mà. Bà Phạm Thị Trang ở xã Duyên Hà chia sẻ: "Hơn 1ha trồng rau của gia đình sản xuất theo quy trình VietGAP, nhưng có tới 80% sản phẩm rau bán cho thương lái thu mua bán đi các nơi, nên khoảng 8 năm nay tôi vẫn chưa mở rộng diện tích".

Theo ông Nguyễn Tuấn Hồng, Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất và Tiêu thụ rau an toàn Bắc Hồng (huyện Đông Anh): Xã Bắc Hồng có 100ha trồng rau nhưng chỉ có 20ha theo tiêu chuẩn an toàn. Hợp tác xã gặp khó khăn trong việc mở rộng diện tích vì hạ tầng cơ sở thiếu đồng bộ, rau khi vào vụ thu hoạch không có nhà sơ chế. Hiện để xây dựng một nhà sơ chế kinh phí khoảng 700 triệu đồng đến hàng tỷ đồng nên không phải hợp tác xã nào cũng có điều kiện.

Hỗ trợ từ sản xuất đến tiêu thụ

Thực tế cho thấy, để đẩy mạnh việc trồng rau an toàn và rau trồng theo tiêu chuẩn VietGAP rất cần có những chính sách khuyến khích, hỗ trợ của Nhà nước. Ông Nguyễn Duy Hồng cho rằng: Các ngành chức năng cần tuyên truyền, tập huấn, hướng dẫn nâng cao nhận thức cho người dân trong sản xuất rau từ việc lựa chọn cây giống, dùng thuốc thảo mộc, sinh học, đến ghi chép sổ sách nhật ký đồng ruộng, sơ chế, chế biến bảo quản sản phẩm đến tay người tiêu dùng đúng cách, qua đó từng bước tạo niềm tin về thực phẩm sạch. Ngoài ra, để rau sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP có chỗ đứng trên thị trường, Nhà nước hỗ trợ cho người dân về kinh phí thuê cửa hàng. Các ngành chức năng phối hợp với chính quyền địa phương siết chặt công tác bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm tại các cửa hàng, bếp ăn tập thể… nhằm truy xuất nguồn gốc các loại rau lưu thông, tiêu thụ trên thị trường.

Trong khi đó, Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Văn Đức, huyện Gia Lâm Nguyễn Văn Minh kiến nghị: Nhà nước hỗ trợ hợp tác xã, người dân kinh phí xây dựng kênh mương thủy lợi nội đồng phục vụ sản xuất rau hoàn chỉnh, xây dựng nhà sơ chế để bảo quản sản phẩm khi vào vụ thu hoạch, đồng thời, hỗ trợ liên kết doanh nghiệp với người dân để ký hợp đồng tiêu thụ sản phẩm rau có hệ thống với giá cả ổn định, bảo đảm quyền lợi giữa hai bên. 

Về vấn đề này, theo Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Nguyễn Xuân Đại: Bộ NN&PTNT nên xem xét sửa đổi những bất cập trong cấp giấy chứng nhận quy trình sản xuất nông nghiệp theo hướng VietGAP. Các sở, ngành tham mưu cho thành phố lựa chọn hạng mục đầu tư kỹ thuật cho vùng rau đạt tiêu chuẩn VietGAP; xây dựng hệ thống phân phối rau, quả an toàn bảo đảm yêu cầu trên thị trường, trong đó chú trọng tới việc xây dựng chợ đầu mối, bố trí điểm bán hàng rau theo tiêu chuẩn VietGAP và rau sản xuất theo quy trình thông thường để người tiêu dùng lựa chọn, tránh tình trạng “mập mờ” về nguồn gốc xuất xứ sản phẩm.