Việt Nam sẵn sàng phối hợp cùng APEC bảo đảm an ninh lương thực

Đây là khẳng định của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng tại buổi khai mạc phiên "Đối thoại chính sách cấp cao về an ninh lương thực và nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu" sáng 25.8 tại TP. Cần Thơ.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng phát biểu tại phiên khai mạc đối thoại chính sách an ninh lương thực. Ảnh: VGP/Xuân Tuyến

Phiên Đối thoại là hoạt động trọng tâm của Tuần lễ An ninh lương thực APEC với nhiều hoạt động được tổ chức tại Cần Thơ. Đây cũng là hoạt động nhằm triển khai một trong 4 ưu tiên của Năm APEC 2017 về tăng cường an ninh lương thực, nông nghiệp bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Tham dự phiên đối thoại có các Bộ trưởng, Trưởng đoàn đại biểu của các nước APEC, Ban Thư ký APEC và lãnh đạo các tổ chức quốc tế.

Về phía Việt Nam có Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà, lãnh đạo các Bộ: NN&PTNT, Ngoại giao và một số bộ, ngành Trung ương, lãnh đạo các địa phương.

An ninh lương thực - nỗi lo chung của APEC

Đồng bằng sông Cửu Long, nơi diễn ra Tuần lễ An ninh lương thực APEC cũng chính là nơi mà mối liên hệ giữa an ninh lương thực, nông nghiệp bền vững và biến đổi khí hậu được thể hiện một cách cực kỳ rõ nét.

Đây là nơi cung cấp đến 90% sản lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam và xuất khẩu tới hơn 150 quốc gia. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, Đồng bằng Sông Cửu Long đang phải chịu tác động rất mạnh của biến đổi khí hậu. Đặc biệt là tình trạng hạn hán và xâm nhập mặn nghiêm trọng nhất trong gần một thể kỷ, đe dọa trực tiếp đến cuộc sống của 20 triệu người và gián tiếp đến hàng trăm triệu người tiêu dùng trên khắp thế giới.

Ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, biến đổi khí hậu và thiên tai cũng tác động rất mạnh đến các nền kinh tế, gây thiệt hại lớn đối với sản xuất nói chung, trong đó có sản xuất nông nghiệp, làm gián đoạn các chuỗi cung ứng lương thực, phá hủy các nguồn tài nguyên. Động đất, sóng thần ở Nhật Bản, lũ lụt ở Thái Lan, động đất ở Trung Quốc, hạn hán ở Mỹ, New Zealand… đều tác động đến việc bảo đảm an ninh lương thực, nỗi lo chung đối với tất cả các thành viên APEC.

Do đó, việc làm thế nào để bảo đảm an ninh lương thực và phát triển nông nghiệp bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu là một trong những vấn đề quan trọng hàng đầu đối với không chỉ Việt Nam mà còn cả khu vực châu Á - Thái Bình Dương và trên toàn thế giới, có ý nghĩa quan trọng nhằm bảo đảm sự phát triển bao trùm, quan tâm đến phúc lợi của mọi người dân.

Với sự quy tụ của 21 nền kinh tế thành viên, chiếm 39% dân số thế giới, 57% GDP và 49% thương mại toàn cầu, APEC đã và đang khẳng định vị thế là diễn đàn hợp tác kinh tế khu vực lớn nhất trên thế giới, có tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực của các nền kinh tế thành viên, trong đó có lĩnh vực an ninh lương thực và nông nghiệp bền vững.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng và các đại biểu dự phiên đối thoại. Ảnh: VGP/Xuân Tuyến

Theo số liệu năm 2017 của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hợp quốc (FAO), các thành viên APEC sản xuất khoảng 1,348 tỷ tấn, chiếm 60% lượng ngũ cốc toàn cầu. Trong đó, lúa gạo đạt 409,5 triệu tấn chiếm chiếm đến 82% sản lượng lúa gạo toàn cầu. Nhiều thành viên APEC đứng đầu thế giới về xuất khẩu gạo như Mỹ, Thái Lan, Việt Nam.

Hợp tác để cùng tìm giải pháp

Phát biểu khai mạc phiên đối thoại, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng hoan nghênh APEC đang triển khai tích cực việc xây dựng các chương trình hành động cụ thể để triển khai “Chương trình hợp tác nhiều năm về an ninh lương thực và biến đổi khí hậu” và “Khuôn khổ chiến lược về phát triển nông thôn - thành thị và an ninh lương thực”. Đây là việc làm cấp thiết, khẳng định APEC là một diễn đàn hành động, gắn kết với lợi ích thiết thực của người dân.

Theo Phó Thủ tướng, khu vực châu Á-Thái Bình Dương hiện đang phải đối mặt với các thách thức về mất an ninh lương thực, cạnh tranh gay gắt trong sản xuất và thương mại nông nghiệp, tác động của biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng. Cùng với đó, trong những năm qua, các nền kinh tế của APEC đã có những bước chuyển lớn về nông nghiệp và an ninh lương thực xuất phát từ những thay đổi về thu nhập hộ gia đình, thị hiếu tiêu dùng, sự chuyển đổi trong hệ thống phân phối thực phẩm cũng như do tác động của quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa và biến đổi khí hậu.

Điều này đã đặt ra những cơ hội và thách thức cho các nền kinh tế APEC trong việc đảm bảo an ninh lương thực, an toàn thực phẩm, phát triển nông thôn, xóa đói giảm nghèo gắn với phát triển nông nghiệp bền vững.

“Những trở ngại trên đặt ra yêu cầu APEC phải đổi mới, nâng cao hiệu quả hợp tác nhằm tăng cường an ninh lương thực và nông nghiệp bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu”, Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng và các đại biểu nghe giới thiệu một số sản phẩm trong khuôn khổ các hoạt động ở phiên đối thoại. Ảnh: VGP/Xuân Tuyến

Trên cơ sở đó, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đề nghị các vị Bộ trưởng, Trưởng đoàn của các nền kinh tế APEC tham dự hội nghị  tập trung thảo luận, từ đó đưa ra các kiến nghị chính sách nhằm đẩy mạnh hợp tác, hỗ trợ lẫn nhau trong xây dựng và phát triển nền nông nghiệp xanh bền vững, thủy sản bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu và đổi mới công nghệ trong sản xuất nông nghiệp nhằm đảm bảo an ninh lương thực và an ninh dinh dưỡng.

Theo Phó Thủ tướng, APEC bao gồm các nền kinh tế có nền nông nghiệp phát triển và đang phát triển, có điều kiện thuận lợi để liên kết, hình thành các chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị nông sản, thực phẩm trong khu vực. Tuy nhiên, sự khác biệt về trình độ sản xuất, nguồn lực và công nghệ đang tạo ra các rào cản cho sự phát triển chung, đòi hỏi các nền kinh tế thành viên cần tăng cường hợp tác, tìm kiếm các giải pháp tối ưu hướng tới nền nông nghiệp xanh bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu và đổi mới công nghệ trong sản xuất nông nghiệp.

Ưu tiên chính sách tiếp theo được Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đề cập là tăng cường nghiên cứu và chuyển giao khoa học công nghệ tiên tiến trong sản xuất và chế biến nông lâm, thủy sản nhằm tăng năng suất và chất lượng sản phẩm; thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nông nghiệp; tăng cường hợp tác nghiên cứu về an ninh lương thực, an ninh dinh dưỡng và giảm thất thoát, lãng phí lương thực, thực phẩm.

Phó Thủ tướng cũng cho rằng, cần tạo điều kiện thuận lợi để phát triển một thị trường tiêu thụ lương thực toàn cầu bình đẳng dựa trên các quy tắc, thoả thuận thương mại đa phương, coi các hoạt động thương mại như một thành tố quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững vì mục tiêu đảm bảo an ninh lương thực và dinh dưỡng. 

Bên cạnh đó, các thành viên APEC cũng cần đẩy mạnh phối hợp, chia sẻ thông tin trong quản lý bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên và nguồn nước, bao gồm cả quản lý nguồn nước xuyên biên giới; đẩy mạnh phát triển nông thôn - đô thị, nỗ lực kết nối với vùng sâu, vùng xa;  phát huy vai trò của cộng đồng và doanh nghiệp thông qua mối quan hệ đối tác công – tư trong đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, giao thông vận tải, viễn thông, internet, nhất là ở những vùng kém phát triển. Gắn kết các chương trình kết nối khu vực, trong đó có kết nối của ASEAN và các chương trình kết nối tiểu vùng Mekong.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng cho rằng, các thành viên cần tích cực triển khai Khuôn khổ giảm nhẹ rủi ro thiên tai APEC, hợp tác xây dựng hệ thống phòng ngừa thiên tai, nâng cao tính bền vững và khả năng phục hồi sau thiên tai, chú trọng quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng, phát triển nông thôn bền vững và bảo đảm quyền lợi của cộng đồng ngư dân ven biển.

“Tôi mong đối thoại sẽ tiếp tục tìm ra những giải pháp hữu hiệu và mạnh mẽ hơn để giải quyết vấn đề an ninh lương thực và phát triển nông nghiệp bền vững, tạo đà cho tăng trưởng kinh tế và bảo đảm phát triển bao trùm trong khu vực APEC. Những vấn đề chúng ta thảo luận, những sáng kiến hợp tác được thông qua ngày hôm nay sẽ đem lại lợi ích cho hàng trăm triệu nông dân và người dân ở các vùng nông thôn trong khu vực, trong đó có hàng triệu người ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long”, Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng khẳng định, đảm bảo an ninh lương thực, phát triển nông nghiệp bền vững trong bối cảnh tác động của biến đổi khí hậu không chỉ là những ưu tiên hay kỳ vọng, mà đó là nhiệm vụ và lộ trình mà APEC cần thực hiện đồng thời là trách nhiệm của mỗi nền kinh tế thành viên cần gánh vác.

“Chính phủ Việt Nam rất coi trọng hợp tác trong khuôn khổ APEC và cam kết sẵn sàng phối hợp với các nền kinh tế thành viên và các đối tác phát triển nhằm bảo đảm an ninh lương thực, vì hòa bình, ổn định, phát triển bền vững và thịnh vượng chung trong khu vực”, Phó Thủ tướng nói.