Nhất quán chủ trương “Đẩy sớm lịch thời vụ, cắt giảm diện tích xuống giống trong tháng một” vụ sản xuất lúa Đông Xuân 2020-2021 vùng ĐBSCL

Đó là thông tin do Tổng Cục Thủy lợi trình bày tại Hội nghị "Sơ kết sản xuất vụ Thu Đông, vụ Mùa, năm 2020; Triển khai kế hoạch sản xuất vụ Đông Xuân 2020 – 2021 tại Đông Nam bộ và Đồng bằng sông Cửu Long" do Bộ Nông nghiệp - PTNT tổ chức tại Tp. Cần Thơ ngày 09/10/2020.

Theo tính toán của các cơ quan khoa học thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, xâm nhập mặn mùa khô năm 2020-2021, dự kiến có thể xảy ra 02 kịch bản sau:

Kịch bản 1:

Mưa trên lưu vực sông Mê Công xuất hiện như dự báo của một số tổ chức khí tượng quốc tế trong các tháng cuối năm 2020 lượng mưa cao hơn trung bình nhiều năm (TBNN). Khả năng xảy ra xâm nhập mặn vẫn ở mức cao hơn nhiều so với TBNN, mức độ ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và dân sinh ở mức nghiêm trọng, một số thời điểm tương đương năm 2015-2016. Cụ thể:

- Mức độ xâm nhập mặn theo cửa sông:

+ Các cửa sông Cửu Long: Ranh mặn 4 g/lít cao nhất từ 58-70 km (tùy cửa sông), cao hơn TBNN từ 10-20 km, tương đương năm 2016, thấp hơn năm 2019-2020 từ 7-15 km.

+ Vùng ven biển Tây, sông Vàm Cỏ: Xâm nhập mặn biến động phức tạp, ở mức cao hơn TBNN, một số thời điểm có thể cao hơn năm 2015-2016.

- Diễn biến xâm nhập mặn theo thời gian:

+ Ở vùng các cửa sông Cửu Long, xâm nhập mặn khả năng xuất hiện sớm hơn so TBNN khoảng 1-2 tháng (tùy cửa sông), nhưng muộn hơn khoảng 15-30 ngày so với năm 2019 -2020.

+ Từ giữa đến cuối tháng 12/2020, ranh mặn 4g/lít ảnh hưởng sâu từ 20-30 km.

+ Từ tháng 1, 2, nửa đầu tháng 3/2021, ranh mặn 4g/lít vào sâu từ 40-50 km, một số thời điểm vào sâu đến 60-70 km.

+ Từ giữa tháng 3/2021 đến cuối mùa khô, xâm nhập mặn có xu thế giảm; tuy nhiên, ranh mặn 4g/l vẫn có thời điểm thể sâu đến 45-60 km nhưng xuất hiện một số thời kỳ xâm nhập mặn thấp, thuận lợi cho việc lấy nước ngọt.

+ Ở vùng ven biển Tây, sông Vàm Cỏ, xâm nhập mặn bắt đầu xuất hiện mạnh từ khoảng tháng 2/2021, thời gian ảnh hưởng kéo dài đến hết tháng 4/2020, bắt đầu giảm khi có mưa (khoảng tháng 5).

Kịch bản 2:

Mưa trên lưu vực sông Mê Công tiếp tục ở mức thiếu hụt như đã xảy ra từ đầu mùa mưa đến nay, khả năng xảy ra xâm nhập mặn ở mức cao hơn nhiều so với TBNN, mức độ ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và dân sinh từ nghiêm trọng đến rất nghiêm trọng, có thể tương đương năm 2019-2020. Cụ thể:

- Mức độ xâm nhập mặn theo cửa sông:

+ Các cửa sông Cửu Long: Ranh mặn 4 g/lít cao nhất từ 65-75 km (tùy cửa sông), cao hơn từ 20-30 km so với TBNN, cao hơn năm 2015-2016 từ 3-5 km, một số thời điểm ngắn hạn ở mức tương đương năm 2019-2020.

+ Vùng ven biển Tây, sông Vàm Cỏ: Xâm nhập mặn biến động phức tạp, mức cao hơn nhiều so với TBNN, ở mức tương đương năm 2015-2016, một số thời điểm tương đương năm 2019-2020.

- Diễn biến xâm nhập mặn theo thời gian

+ Ở vùng các cửa sông Cửu Long, xâm nhập mặn có khả năng xuất hiện sớm hơn so TBNN khoảng 1,5-2 tháng; so với năm 2019-2020 muộn hơn khoảng 15-20 ngày.

+ Từ giữa đến cuối tháng 12/2020, ranh mặn 4 g/l xâm nhập sâu từ 30-40 km.

+ Từ tháng 1, 2, nửa đầu tháng 3/2021, ranh mặn 4 g/l vào sâu đến 45-60 km, một số thời điểm vào sâu từ 65-75 km.

+ Từ giữa tháng 3/2021 đến cuối mùa khô, xâm nhập mặn có xu thế giảm, ranh mặn 4 g/l ở mức từ 45-65 km, nhưng khả năng xuất hiện một số thời kỳ xâm nhập mặn giảm, thuận lợi cho việc lấy nước ngọt.

Với dự báo trên, địa bàn ảnh hưởng mặn gồm các huyện: Tân Trụ, Bến Lức, Thủ Thừa, Cần Đước, Cần Giuộc, Thạnh Hóa và Tp. Tân An (Long An); Gò Công Đông, Gò Công Tây, Thị xã Gò Công, Chợ Gạo, Tân Phú Đông (Tiền Giang); Ba Tri, Bình Đại (Bến Tre); Cầu Ngang, Trà Cú, Tiểu Cần, Châu Thành (Trà Vinh); Mỹ Xuyên, Long Phú, Thạnh Trị, Ngã Năm (Sóc Trăng); Vĩnh Lợi, Hòa Bình, Phước Long (Bạc Liêu); Vĩnh Thuận, An Biên, Hòn Đất, Giang Thành (Kiên Giang) và các huyện Long Mỹ, Vị Thủy, Ngã Bảy, Vị Thanh (Hậu Giang).

Căn cứ thực tế sản xuất vụ Thu Đông 2020, dự kiến sắp xếp thời vụ năm 2021; căn cứ vào dự báo khí tượng thủy văn đã nêu cùng khả năng cung ứng, phục vụ của hệ thống thủy lợi và dự báo tình hình sâu bệnh hại, Cục Trồng trọt đề nghị thời vụ xuống giống cho từng vùng, cụ thể:

- Xuống giống sớm: Từ ngày 10 - 30/10/2020 những vùng có nguy cơ hạn cuối vụ (vùng ven biển các tỉnh Long An, Bến Tre, Tiền Giang, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu và Kiên Giang); Diện tích xuống giống khoảng 335 nghìn ha, chiếm 22% kế hoạch, đây là những vùng có nguy cơ thiếu nước vào cuối vụ cần xuống giống sớm để né tránh hạn, mặn.

- Xuống giống đợt 1: từ ngày 01/11 đến ngày 30/11/2020 thời vụ chính cho cả 3 vùng thượng, vùng giữa và vùng ven biển; diện tích xuống giống khoảng 636 nghìn ha, chiếm 40% kế hoạch.

- Xuống giống đợt 2: từ ngày 01/12 đến ngày 31/12/2020 thời vụ chính cho cả 3 vùng thượng, vùng giữa và vùng ven biển; diện tích xuống giống khoảng 550 nghìn ha, chiếm 36% kế hoạch.

- Một số vùng xuống giống Đông Xuân muộn kết thúc xuống giống trước ngày 10/01/2021; diện tích xuống giống khoảng 29 nghìn ha, chiếm 2% kế hoạch.

Qua việc sắp xếp lịch thời vụ như trên và thảo luận tại Hội nghị các địa phương đã thống nhất đẩy sớm lịch thời vụ, cắt giảm diện tích xuống giống trong tháng 01 vụ sản xuất lúa Đông Xuân 2020 – 2021 vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Việc bố trí thời vụ như trên và chủ động xuống giống sớm, linh hoạt cho những vùng khả năng cao bị ảnh hưởng của xâm nhập mặn hàng năm tại các tỉnh ven biển sẽ đảm bảo đủ lượng nước cho sản xuất lúa và sẽ hạn chế thấp nhất thiệt hại do hạn, mặn gây ra. Ngoài ra, cũng đề phòng khô hạn cục bộ tại một số địa bàn thuộc vùng phù sa ngọt.

Đây là chủ trương dựa trên thực tế và đã được thực tế kiểm chứng tính đúng đắn, và do đó đã được các địa phương trong vùng đồng thuận thực hiện mấy năm qua (Qua số liệu các vụ sản xuất ĐX 2018 – 2019, 2019 – 2020 và kế hoạch sản xuất ĐX 2020 – 2021 cho thấy diện tích xuống giống trong tháng 10 tăng lên qua từng năm: 220.000 ha – 473.000 ha – 335.000 ha và ngược lại diện tích xuống giống trong tháng một giảm xuống liên tục: 175.000 ha – 84.000 ha – 30.000 ha).

Điều đặc biệt là, ngay tại vùng thượng (vùng Đồng Tháp Mười và một phần vùng Tứ Giác Long Xuyên) là vùng không chịu ảnh hưởng xâm nhập mặn, nhưng cũng khuyến cáo bố trí thời vụ luân phiên để chia sẽ nguồn nước cho các vùng khô hạn ven biển.

Tại Hội nghị, đại diện Cục Trồng trọt cũng lưu ý trong xuống giống Đông Xuân 2020-2021:

+ Dự báo nguồn nước cho sản xuất lúa Đông Xuân 2020-2021 sẽ gặp nhiều khó khăn gần giống như Đông Xuân 2015-2016, nhưng nhẹ hơn so với Đông Xuân 2019-2020. Xuống giống sớm trong tháng 10 như lịch khuyến cáo nêu trên sẽ có nhiều cơ hội tận dụng nguồn nước cho sản xuất lúa và không bị hạn cuối vụ, nhất là đối với các tỉnh ven biển, những vùng có nhiều khả năng bị thiệt hại do hạn, mặn.

+ Việc xuống giống lúa Đông Xuân 2020-2021 sẽ có ảnh hưởng đến việc tiêu thụ lúa hàng hóa cho nông dân. Lúa thu hoạch vào tháng 1, 2 và 3 nằm trong thời kỳ khô ráo, nắng nhiều giúp cho lúa thương phẩm có chất lượng tốt.

+  Xuống giống lúa Đông Xuân 2020-2021 trong tháng 10 sẽ có một số bất lợi ở giai đoạn đòng trỗ của cây lúa và thường cho năng suất không cao, tuy nhiên lại khá an toàn đối với vùng bị ảnh hưởng của hạn, mặn do vậy đây là sự lựa chọn an toàn trong giai đoạn hiện nay, về lâu dài vùng khó khăn này cần được chuyển sang cơ cấu 2 lúa -1 màu./.

N.V.Đây - Trung tâm KNQG
http://www.khuyennongvn.gov.vn/