Tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu ngành trồng trọt trong năm 2015

PV: Thưa Phó Cục trưởng, xin Phó Cục trưởng đánh giá về những kết quả nổi bật của ngành trồng trọt đạt được trong năm 2014, đặc biệt khi ngành trồng trọt đang thực hiện tái cơ cấu theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững?.

Phó Cục trưởng Trần Xuân Định: Ngày 10 tháng 6 năm 2013, Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 899/QĐ-TTg phê duyệt “Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững”. Theo đó, Kế hoạch hành động thực hiện tái cơ cấu lĩnh vực trồng trọt năm 2014-2015 và giai đoạn 2016-2020 cũng đã được Bộ trưởng Bộ NN&PTNT phê duyệt tại Quyết định số 1006/QĐ-BNN-TT ngày 13 tháng 5 năm 2014.

Trong Chiến lược phát triển ngành trồng trọt cũng như trong Kế hoạch hành động thực hiện tái cơ cấu của ngành đã xác định nhiệm vụ trọng tâm là “Chuyển đổi cơ cấu cây trồng, phát triển sản xuất quy mô lớn, tập trung gắn với thị trường trên cơ sở phát huy lợi thế các vùng, miền”. Vì vậy, năm 2014 được xem là một năm tạo đà cho việc cấu trúc lại nhằm tạo động lực, thế phát triển mới cho ngành trồng trọt.

Năm 2014, lĩnh vực trồng trọt gặp không ít khó khăn, cản trở với bối cảnh biến đổi rõ nét của khí hậu, những biến động bất lợi về thị trường nhưng với sự chỉ đạo sâu sát, quyết liệt của các cấp, các ngành, sự nỗ lực và sáng tạo của nông dân, ngành trồng trọt năm 2014 vẫn được đánh giá là “điểm sáng” trong thành tựu của toàn ngành nông nghiệp. So với năm 2013, tốc độ tăng GDP toàn ngành nông nghiệp đạt 3,3%, giá trị sản xuất theo giá cố định tăng 3,6%; kim ngạch xuất khẩu toàn ngành đạt 30,86 tỷ USD, tăng 3,06 tỷ USD (tương đương 11,2%); trồng trọt tăng 2,63%, đảm bảo vững chắc an ninh lương thực.

Trong đó, 6 ngành hàng tăng trưởng xuất khẩu khá và kim ngạch đạt trên 1 tỷ USD là: Xuất khẩu gạo với 3 tỷ USD (tăng 5,3%), Cà phê 3,6 tỷ USD (tăng 32,6%), đặc biệt rau quả đạt 1,47 tỷ USD (tăng 34,9%), hạt tiêu đạt 1,2 tỷ USD (tăng 34,1%), hạt điều đạt 2 tỷ USD (tăng 21,1%) và sắn đạt 1,12 tỷ USD (tăng 2,1%).

Bên cạnh đó, kết quả chuyển đổi cơ cấu đối với sản phẩm lúa gạo đã được khởi động và thực hiện tại những vùng trọng điểm lúa gạo; chuyển những diện tích đất lúa kém hiệu quả, tưới tiêu khó khăn sang gieo trồng các nhóm cây khác hoặc kết hợp nuôi trồng thủy sản. Năm 2014, cả nước đã chuyển đổi 106 ngàn ha lúa sang trồng các loại rau màu cho hiệu quả kinh tế cao hơn.

Đồng thời, cả nước đã xây dựng được hàng ngàn cánh đồng mẫu sản xuất lúa, ngô, lạc, rau, củ, quả… với giá trị thu hoạch cao hơn sản xuất bình thường 15-25%; có trên 1/3 số cánh đồng mẫu được doanh nghiệp hỗ trợ ứng vốn (giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật - BVTV…) và bao tiêu sản phẩm.

Đồng thời, ngành hàng rau hoa quả được định vị là ngành tiềm năng và mũi nhọn trong tái cấu trúc của lĩnh vực trồng trọt. Cục trồng trọt đã tích cực phối hợp với các địa phương tập huấn, chuyển giao và triển khai các chương trình thực hành nông nghiệp tốt với khoảng 14.500 ha rau quả được chứng nhận VietGAP, hàng trăm ngàn ha sản xuất “theo hướng VietGAP”. Năm 2014, Bộ NN&PTNT cũng đã ban hành quy trình VietGAP cơ bản (Basic GAP) nhằm đơn giản hóa các chỉ tiêu kiểm soát, cách thức sản xuất, ghi chép để truy nguyên ngồn gốc,...giúp nông dân dễ tiếp cận hơn với sản xuất an toàn.

PV: Hiện tại, quá trình thực hiện tái cơ cấu ngành trồng trọt đang gặp những khó khăn gì, thưa Phó Cục trưởng?

Phó Cục trưởng Trần Xuân Định: Hiện tại, ngành trồng trọt đang gặp khá nhiều khó khăn trong quá trình tái cơ cấu. Thứ nhất, nước ta là một nước nông nghiệp, điểm xuất phát thấp, sản xuất quy mô nhỏ hẹp, manh mún… Thứ hai, công tác sản xuất theo chuỗi gắn với thị trường còn yếu; nhiều quy hoạch bị phá vỡ do nông dân tự phát, khi thấy thu hoạch cho giá trị cao nên gieo trồng trên cả những loại đất, những vùng không được quy hoạch. Bởi vậy, điệp khúc “được mùa mất giá, được giá mất mùa” vẫn còn nhức nhối. Từng ngành hàng vẫn chưa có chiến lược với tầm nhìn rộng hơn, đặc biệt là tính đến việc hội nhập khu vực và thế giới.

Thứ ba, trình độ cơ giới hóa, khoa học công nghệ, chọn tạo giống đã có những bước tiến và đóng góp đáng kể, song về mặt bằng chúng ta vẫn thấp, sự phát triển nhiều khi “nóng” và không bền vững. Thứ tư, các khâu chế biến, bảo quản và thị trường tiêu thụ vẫn là những điểm yếu của sản xuất nông nghiệp Việt Nam. Trong đó, tổn thất sau thu hoạch do bảo quản cao nhất khu vực, nhiều sản phẩm nông sản chủ lực của chúng ta chưa có thương hiệu. Chất lượng và an toàn thực phẩm, sản xuất theo quy trình kỹ thuật và đảm bảo truy nguyên nguồn gốc chưa trở thành cốt lõi của sản xuất. Thứ năm, cơ chế chính sách cho doanh nghiệp, người sản xuất, đầu tư hạ tầng, kêu gọi đầu tư vốn FDI còn bất cập; nông nghiệp chưa thực sự hấp dẫn các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

PV: Năm 2015, toàn ngành nông nghiệp chủ trương lấy là năm đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP), vậy xin Phó Cục trưởng cho biết ngành trồng trọt có những giải pháp gì nhằm thực hiện điều này?.

Phó Cục trưởng Trần Xuân Định: Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát đã chỉ đạo rất quyết liệt vấn đề VSATTP, Bộ trưởng tuyên bố năm 2015 là năm phải tạo được sự chuyển biến về VSATTP. Đối với lĩnh vực trồng trọt và BVTV, công việc trọng tâm là công tác thanh tra, kiểm tra nhằm quản lý chất lượng vật tư nông nghiệp, thuốc bảo vệ thực vật và phân bón đi vào thực chất hơn; kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi vi phạm đối với việc sản xuất kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật ngoài danh mục, thuốc cấm, phân bón giả, phân bón kém chất lượng.

Cục Trồng trọt sửa đổi các quy định VietGAP theo hướng đơn giản hóa, dễ áp dụng; rà soát quy chế công nhận VietGAP, chấn chỉnh việc thu phí công nhận VietGAP. Cục BVTV khẩn trương hoàn thành đề án xây dựng mạng lưới cán bộ BVTV cấp xã, xây dựng đề án phổ biến quản lý dịch hại tổng hợp IPM trên cây trồng, trước hết áp dụng cho rau, lúa, chè; Tăng cường hướng dẫn và tuyên truyền việc sử dụng thuốc BVTV hợp lý. Bộ cũng thành lập ban chỉ đạo về chuỗi cung cấp thực phẩm an toàn (rau quả, thực phẩm…) cho Hà nội và TP Hồ Chí Minh.

PV: Xin Phó Cục trưởng có thể cho biết về những định hướng phát triển ngành trồng trọt trong năm 2015?

Phó Cục trưởng Trần Xuân Định: Năm 2015, tái cơ cấu ngành trồng trọt sẽ thực hiện theo hướng phát triển sản xuất quy mô lớn, tập trung gắn với bảo quản, chế biến và tiêu thụ theo chuỗi giá trị; đẩy nhanh nghiên cứu, khảo nghiệm và đưa vào sử dụng các loại giống tốt, giống chất lượng. Tiếp tục đẩy mạnh các biện pháp thâm canh, thực hành sản xuất tốt; ứng dụng khoa học công nghệ, hiện đại hóa công nghệ, thiết bị chế biến, bảo quản nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, giảm tổn thất sau thu hoạch, nâng cao giá trị gia tăng và hiệu quả sản xuất.

Về sản xuất lương thực, sử dụng linh hoạt diện tích trồng lúa để vừa đảm bảo an ninh lương thực vừa nâng cao hiệu quả sử dụng đất, tăng thu nhập cho nông dân. Tiếp tục hướng dẫn chuyển đổi đất lúa sang trồng cây có thị trường và thu nhập cao hơn; mở rộng diện tích gieo trồng ngô để chủ động nguyên liệu chế biến thức ăn chăn nuôi. Trong năm 2015, dự kiến sẽ giảm khoảng 104 ngàn ha diện tích gieo trồng lúa để chuyển sang trồng một số cây hàng năm khác, chủ yếu là ngô. Mở rộng diện tích ngô lên 1,23 triệu ha, tăng 53 ngàn ha so với năm 2014.

Bên cạnh đó, khuyến khích mở rộng chương trình sản xuất cà phê có chứng nhận UTZ, 4C,VietGap, GlobalGap... Duy trì diện tích chè ở khoảng 130 ngàn ha; tiến hành trồng thay thế chè già cỗi bằng các giống mới có năng suất, chất lượng cao. Các địa phương cần tiếp tục hướng dẫn hộ trồng chè áp dụng quy trình VietGap, nâng cao chất lượng và VSATTP, phối hợp với các cơ quan chức năng công nhận sản phẩm chè an toàn cung cấp cho thị trường.

Về phát triển rau và cây ăn quả, dự kiến diện tích rau, đậu các loại đạt 1,04 triệu ha; diện tích cây ăn quả các loại trên 840 ngàn ha. Tập trung thâm canh, nâng cao năng suất, chất lượng các loại trái cây có thị trường tiêu thụ. Đồng thời, phát triển sản xuất rau, hoa công nghệ cao, quy mô lớn ở những địa phương có lợi thế./.

PV: Trân trọng cảm ơn Phó Cục trưởng./.

Theo dangcongsan.vn