Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường trình bày Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật - Ảnh: VGP/Nguyễn Hoàng
Dự án Luật Chăn nuôi được xây dựng gồm 8 chương với 65 điều quy định về quản lý các hoạt động trong lĩnh vực giống vật nuôi, thức ăn chăn nuôi, hoạt động chăn nuôi, chăn nuôi động vật cảnh và động vật bán hoang dã gây nuôi; xuất, nhập khẩu sản phẩm chăn nuôi; trách nhiệm quản lý nhà nước về chăn nuôi.
Luật được xây dựng với mục đích thiết lập khung pháp lý điều chỉnh các quan hệ xã hội, kinh tế, môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm, phát triển ngành chăn nuôi phù hợp với phát triển kinh tế - xã hội. Thúc đẩy phát triển sản xuất ngành chăn nuôi, tạo ra nhiều việc làm, tăng thu nhập cho người dân, tạo giá trị kim ngạch xuất khẩu, ứng phó với biến đổi khí hậu.
Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường, từ khi ban hành Pháp lệnh giống vật nuôi năm 2004 đến nay, thực tế sản xuất, kinh doanh ngành chăn nuôi đã có thay đổi cơ bản. Từ chăn nuôi nông hộ nhỏ lẻ, chăn nuôi các giống bản địa là chủ yếu, chuồng trại sơ sài, kỹ thuật lạc hậu đến nay đã phổ biến chăn nuôi trang trại, công nghiệp, ứng dụng chuồng kín, chuồng lồng, sản xuất tập trung, hàng hóa và cơ bản đã chăn nuôi các giống cao sản, tiên tiến của thế giới.
Sản lượng sản phẩm đã tăng trưởng gấp đôi trong thời gian 13 năm. Từ chỗ chỉ sản xuất được 2,5 - 2,7 triệu tấn thịt năm 2005 đến nay đã tăng lên 5,4 triệu tấn. Sữa tăng từ 100.000 tấn/năm 2005 nay đã lên đến 800.000 tấn. Sản lượng trứng từ chỗ chỉ 4 - 4,5 tỷ quả thì năm 2016 đã tăng lên trên 9 tỷ quả.
Đối với ngành thức ăn chăn nuôi, từ chủ yếu là sử dụng thức ăn đơn, phụ phẩm nông nghiệp, chăn nuôi tận dụng, đến nay, cơ bản đã sử dụng thức ăn công nghiệp ăn trực tiếp và Việt Nam đã có ngành sản xuất, kinh doanh thức ăn công nghiệp rất lớn với sản lượng năm 2016 đạt trên 20 triệu tấn (năm 2005 đạt 5 triệu tấn).
Việc xuất, nhập khẩu giống vật nuôi, thức ăn chăn nuôi, thiết bị chăn nuôi cũng diễn ra hết sức sôi động…
Ngành chăn nuôi đã thực sự thay đổi cơ bản về quy mô, phương thức chăn nuôi, ngày càng trở thành ngành kinh tế quan trọng trong nông nghiệp.
Ảnh: VGP/Nguyễn Hoàng
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, ngành còn có những tồn tại, hạn chế nhất định, nhất là trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật ngành chăn nuôi chưa bao quát, điều chỉnh hết các hành vi có trong thực tế sản xuất, kinh doanh; một số quy định không còn phù hợp với các đạo luật mới và với thông lệ quốc tế… Để khắc phục được những tồn tại và bất cập, việc xây dựng và ban hành Luật Chăn nuôi là hết sức cần thiết.
Khẳng định sự cần thiết ban hành luật, Báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án Luật Chăn nuôi của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường khẳng định, Thường trực Ủy ban nhận thấy dự án Luật được chuẩn bị tương đối công phu. Ban soạn thảo đã đánh giá, tổng kết 12 năm thi hành Pháp lệnh Giống vật nuôi, tổng kết việc quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh thức ăn chăn nuôi, tham khảo kinh nghiệm của một số nước trong khu vực và trên thế giới và pháp luật quốc tế về giống vật nuôi, thức ăn chăn nuôi, quản lý hoạt động chăn nuôi...
Nội dung dự thảo Luật có nhiều quy định mới, đáp ứng yêu cầu thực tiễn quản lý nhà nước và yêu cầu hội nhập quốc tế về chăn nuôi. Hồ sơ dự án Luật được chuẩn bị đầy đủ, đúng trình tự, thủ tục theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Là dự án Luật lần đầu được trình ra Quốc hội, tại thảo luận, các thành viên UBTVQH đã tập trung chủ yếu làm rõ những vấn đề lớn liên quan đến dự án Luật về sự cần thiết ban hành; phạm vi và đối tượng điều chỉnh; tính thống nhất của luật với hệ thống pháp luật nói chung; tính khả khi và tác động của luật đến phát triển kinh tế;…
Làm rõ sự cần thiết xây dựng và ban hành Luật, ý kiến của nhiều thành viên UBTVQH cho rằng, song song với những kết quả tích cực đạt được thì ngành chăn nuôi nước ta nói chung còn nhỏ lẻ, chăn nuôi quy mô hộ gia đình còn chiếm tỷ lệ cao (60-70%) nên việc đầu tư áp dụng công nghệ tiên tiến và hiện đại, phát triển chăn nuôi theo phương thức công nghiệp, kiểm soát dịch bệnh và phát huy lợi thế của từng vùng còn gặp nhiều khó khăn; nói chung chưa sản xuất theo chuỗi khép kín nên khó kiểm soát an toàn thực phẩm.
Đồng thời, môi trường chăn nuôi chưa được quản lý, kiểm soát chặt chẽ, việc xử lý và sử dụng chất thải trong chăn nuôi còn chưa thực sự hợp lý, thiếu sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước về vấn đề này; thiếu đồng bộ trong cơ cấu chăn nuôi và giữa chăn nuôi với trồng trọt, thủy sản...
Bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế đặt ra đòi hỏi ngành chăn nuôi phải đáp ứng yêu cầu các sản phẩm xuất khẩu phải có chất lượng cao với giá thành hợp lý, đủ sức cạnh tranh.
Do đó, việc ban hành Luật Chăn nuôi để đáp ứng yêu cầu quản lý, phát triển bền vững ngành chăn nuôi theo hướng sản xuất hiện đại, theo chuỗi, chú trọng bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường là rất cần thiết.
Đây là một dự án Luật có liên quan đến nhiều đạo luật hiện hành. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định; Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần hết sức quan tâm đến tính khả thi và tính thống nhất của luật trong hệ thống pháp luật nói chung.
Còn Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, Trưởng Ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải cho rằng, bên cạnh bảo đảm tính thống nhất của luật trong hệ thống pháp luật nói chung, ngay trong dự luật cũng cần rà soát để tránh mâu thuẫn giữa các chương, điều.
Về nguyên tắc hoạt động trong lĩnh vực chăn nuôi và chính sách của Nhà nước trong lĩnh vực chăn nuôi, một số ý kiến đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo thể hiện các quy định này cô đọng và rõ ràng hơn, mang tính định hướng, xuyên suốt trong hoạt động chăn nuôi; nghiên cứu, phân định rõ các hoạt động mà Nhà nước đầu tư, hỗ trợ, khuyến khích một số khâu trọng yếu trong chăn nuôi như xây dựng vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh, phát triển vùng trồng nguyên liệu làm thức ăn chăn nuôi, phát triển công nghiệp chế biến thực phẩm và đẩy mạnh thị trường tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi...
Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng đề nghị cần làm rõ mối quan hệ giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các bộ, ngành trong quản lý, thúc đẩy phát triển, tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi; có những quy định nhằm khắc phục sự thiếu đồng bộ trong chăn nuôi, từ khâu sản xuất đến chế biến và tiêu thụ sản phẩm.
Ngoài ra, có ý kiến cho rằng hoạt động mua bán, bảo quản, chế biến sản phẩm chăn nuôi là một khâu quan trọng để nâng cao giá trị của ngành chăn nuôi nhưng chưa được quy định trong dự thảo Luật. Có ý kiến đề nghị để khắc phục các tồn tại, hạn chế của ngành chăn nuôi hiện nay, dự thảo Luật cần bổ sung quy định về “Chiến lược phát triển chăn nuôi”; làm sâu sắc hơn nội dung về nghiên cứu khoa học - công nghệ và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực chăn nuôi trong bối cảnh nước ta hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế thế giới.
