Phát triển bền vững ngành chăn nuôi lợn

Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, chương trình chung tay chia sẻ khó khăn giúp người chăn nuôi lợn ổn định sản xuất (được triển khai từ tháng 5 đến nay) đã đạt một số kết quả: Góp phần giảm nguồn cung mặt hàng thịt lợn, tăng tiêu thụ và giảm chi phí đầu vào sản xuất chăn nuôi lợn. Tuy nhiên, theo nhìn nhận của nhiều người làm nghề chăn nuôi, hiện vẫn còn những bất cập nên chưa đạt được như mục tiêu đề ra. Hiện nay cung vượt cầu, nhu cầu thịt lợn của thị trường trong nước không tăng do chịu chi phối của các mặt hàng thực phẩm khác: gia cầm, thịt gia súc ăn cỏ và thủy sản. Xuất khẩu lợn hơi (lợn sống) giảm đột ngột từ cuối năm 2016 là một trong nhiều nguyên nhân làm giảm giá mạnh và bất thường đối với mặt hàng thịt lợn trong nước. Nếu so với giá lợn hơi của Thái-lan, Trung Quốc và giá trung bình lợn hơi trong nước hằng năm thì người chăn nuôi lợn Việt Nam đã thua thiệt từ 15 đến 25 nghìn đồng/kg ở thời điểm từ tháng 10-2016 đến tháng 6-2017.

Thực tế cho thấy, sau một thời gian ngắn giá lợn hơi nhích lên đôi chút, ở Đồng Nai hiện giá lợn lại quay đầu giảm còn khoảng 36 nghìn đồng/kg (giảm từ 4.000 đến 6.000 đồng/kg so với thời điểm đầu tháng 8) khiến người chăn nuôi lại chịu lỗ khoảng 4.000 đồng/kg. Còn tại Tiền Giang, qua khảo sát, thương lái thu mua trong tuần đầu tháng 9 với mức giá một tạ lợn hơi từ 2,8 đến 2,9 triệu đồng thì người nuôi cầm chắc bị lỗ. Đó là chưa kể hàng thực phẩm đông lạnh, trong đó có mặt hàng thịt lợn tạm nhập tái xuất sang các nước chung quanh vẫn không giảm và thịt lợn trong nước thì hầu như không xuất khẩu được. Mặt khác, có nước tăng cường kiểm soát chặt đường biên nên việc xuất khẩu lợn bằng hình thức tiểu ngạch lâu nay hầu như không còn thực hiện được trong những tháng qua. Ngoài ra, công nghệ chế biến và bảo quản cũng như tổ chức khai thác thị trường, kể cả trong nước và ngoài nước chưa đáp ứng được yêu cầu.

Để ngành chăn nuôi lợn phát triển hiệu quả, bền vững, nhiều chuyên gia chăn nuôi cho rằng phải thay đổi cách tiếp cận mới theo hướng sản xuất công nghiệp, tập trung hạ giá thành, sử dụng con giống, thức ăn, áp dụng quản trị tốt và đẩy nhanh chăn nuôi hữu cơ theo hướng các sản phẩm đặc sản. Rà soát, điều chỉnh quy hoạch cơ cấu lại ngành phù hợp lợi thế so sánh, gắn với nhu cầu thị trường và định hình được nhóm sản phẩm chăn nuôi đặc sản, đặc trưng của địa phương. Bên cạnh đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sớm hoàn thiện đề án xuất khẩu lợn vào cuối năm nay mà trọng tâm là xây dựng các vùng an toàn dịch và tổ chức chăn nuôi gắn với giết mổ, chế biến và kết nối thị trường theo các chuỗi liên kết khép kín mà các doanh nghiệp, hiệp hội và hợp tác xã có vai trò chủ đạo.

Đồng thời, kiến nghị Chính phủ điều chỉnh sửa đổi các nội dung không còn sát với thực tế của Nghị định số 210/2013/NĐ-CP để khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào những khâu hiện chúng ta còn yếu, như giết mổ, chế biến, kiểm soát dịch bệnh và kết nối thị trường tiêu thụ các sản phẩm chăn nuôi, trọng tâm là mặt hàng thịt lợn. Phối hợp các bộ, ngành liên quan, các địa phương xây dựng và triển khai các chính sách hỗ trợ phát triển chăn nuôi theo các chuỗi liên kết gắn với thị trường. Ngoài ra, cũng cần lưu ý, cân nhắc kỹ trong việc mở rộng quy mô chăn nuôi lợn và công nghiệp chế biến thức ăn chăn nuôi. Phấn đấu đến năm 2020 không còn cơ sở chăn nuôi hàng hóa nào trên địa bàn mà không được gắn với chuỗi liên kết sản xuất, không có hợp đồng tiêu thụ sản phẩm, sản xuất mà không biết tiêu thụ ở đâu. Kiện toàn bộ máy tổ chức ngành chăn nuôi - thú y nhằm tăng cường năng lực hoạt động kiểm soát dịch bệnh, chất lượng vật tư, an toàn thực phẩm sản phẩm chăn nuôi, tạo điều kiện giúp dân kết nối với doanh nghiệp, hợp tác xã để sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, nhất là cho nhu cầu xuất khẩu.