Nếp “tiến vua" - đặc sản Sa Huỳnh trồng dễ hay khó?

Theo lời lão nông Huỳnh Tiên (80 tuổi), việc gieo trồng nếp "tiến vua", còn gọi là nếp Ngự hàng năm ở đồng Sa Huỳnh (Quảng Ngãi) gồm vụ chính từ giữa tháng 10 năm trước, đến cuối tháng 2 âm lịch thu hoạch; vụ phụ từ tháng 5-8 âm lịch. Hình thức gieo trồng là sạ trực tiếp, hoặc đúc mạ rồi nhổ để cấy.

Bông lúa nếp "tiến vua" khi xanh và đã chín.

Với hình thức đúc mạ (khoảng 1 tháng) để nhổ cấy tuy tốn thời gian và tốn công nhưng bù lại quá trình phát triển của nếp "tiến vua” sẽ mạnh, thân cứng ít gãy, bụi to và gié (phần ra hạt) dài hơn.. so với gieo sạ.

Một trong những công đoạn quyết định đến chất lượng và năng xuất thu hoạch của nếp “tiến vua" đó là cách sử dụng phân bón. Nhiều người trồng nếp "tiến vua" lâu năm ở Sa Huỳnh cho biết: "Không như nhiều loại cây trồng khác, loại nếp này đặc biệt ưa phân chuồng, với lượng bón bỏ càng nhiều càng tốt. Trong quá trình làm đòng thì thêm một số loại tổng hợp như Kali, NPK...còn Ure (đạm) thì hạn chế vì nếu bón nhiều sẽ dẫn đến lép hạt".

Sử dụng chủng loại và lượng phân bón hợp lý là yếu tố quyết định đến sản lượng và năng suất của nếp "tiến vua".

Bên cạnh đó, quá trình chăm sóc cần chú ý theo dõi, nhất là giai đoạn làm đòng với 2 bệnh thường gặp: Bệnh Đạo ôn và đục đầu gié. Nếu không phát hiện sớm và xử lý kịp thời thì sản lượng của nếp giảm 60-80%.

Cũng theo nông dân Sa Huỳnh, năng suất của nếp "tiến vua" thường dao động từ 250kg - 350kg/sào/vụ (500m2/sào). Tuy nhiên nếu gặp thời tiết thuận lợi, chăm sóc tốt và đúng thì đạt 400-500 kg/sào/vụ.

Một ruộng nếp "tiến vua" trong giai đoạn ngậm sữa.

Tuy giá nếp "tiến vua" được bán khá cao, từ 15.000-20.000 đồng/kg, đắt hơn gấp từ 2-3 lần so với nhiều loại nếp khác, nhưng diện tích trồng nếp "tiến vua" tại cánh đồng Sa Huỳnh chỉ tương đương, hoặc nhỉnh hơn một chút so với cây lúa thường.

"Dù là đặc sản, giá cao nhưng thời gian trồng lâu, đòi hỏi công chăm sóc nhiều hơn so với lúa thường; giá bán lại phụ thuộc vào sự lên xuống thị trường tiêu thụ. Nếu trồng hết nếp  "tiến vua" lỡ mất mùa thì lấy gạo đâu mà ăn", nhiều gia đình ở Sa Huỳnh bày tỏ.

Một góc cánh đồng Sa Huỳnh.

Qua tìm hiểu được biết, do nếp “tiến vua” có vị thơm ngon đặc biệt nên một số người dân trong tỉnh đã đưa giống về trồng thử. Tuy nhiên, giai đoạn đầu giống lúa này phát triển tốt, nhưng làm đòng yếu và không kết hạt, hoặc năng suất chỉ đạt từ 80-200 kg/sào/vụ, kích thước hạt nhỏ và mùi vị thua xa so với khi được trồng tại đồng Sa Huỳnh.