Doanh nghiệp muốn đặt hàng hợp tác xã

Tại Hội nghị Tổng kết công tác năm 2017 và triển khai nhiệm vụ năm 2018 của Liên minh HTX Việt Nam vừa diễn ra, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ yêu cầu: Thời gian tới, cần tiếp tục đẩy mạnh triển khai thí điểm các mô hình hợp tác xã (HTX) sản xuất theo chuỗi liên kết với các DN.

DN bắt tay HTX cùng nhau phát triển

“Muốn HTX phát triển tốt cần phải có DN đỡ đầu. Ngược lại, DN muốn cắm rễ vào nông nghiệp nông thôn cần phải có mạng lưới liên kết đủ mạnh với khu vực kinh tế tập thể nói chung và HTX nói riêng”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo báo cáo của Liên minh HTX Việt Nam, đến cuối năm 2017, cả nước có 19.487 HTX đang hoạt động, tăng 10% so với năm 2016. Trong đó, có 2.226 HTX thành lập mới, tăng 46,5% so với năm 2016; giải thể 785 HTX do làm ăn không hiệu quả, ngừng hoạt động. 90% số HTX đã đăng ký hoạt động theo Luật HTX, 38% tổng số HTX làm ăn có hiệu quả, tăng 8% so với năm 2016, khu vực HTX có hơn 6,4 triệu thành viên.

Ông Lê Thành - Viện trưởng Viện Kinh tế Nông nghiệp hữu cơ đánh giá, Việt Nam có điều kiện tự nhiên ưu đãi như mùi vị, hương liệu đặc sắc của rau củ quả hay các loại nông sản đặc sản đều có thể xuất khẩu ra thế giới. Để phát huy lợi thế này cần gắn sản xuất với vai trò của HTX.

Tuy nhiên, để HTX nông nghiệp mang lại giá trị gia tăng cao cần phải ứng dụng công nghệ cao vào. Ông Thành chia sẻ, yêu cầu của các đối tác trong và ngoài nước hiện nay rất cao nên cần phải tập huấn, ứng dụng công nghệ vào sản xuất, tạo ra sản phẩm có giá trị gia tăng cao.

“Chúng ta ở điểm xuất phát chưa cao nên phải chấp nhận làm theo tiêu chuẩn cao. Không thể muốn xuất khẩu sản phẩm sang Mỹ mà HTX áp dụng tiêu chuẩn thấp”, ông Thành nói.

Về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cho biết, hiện nay thu nhập trung bình của một hộ trong HTX là 1,7 triệu đồng/tháng, vốn điều lệ trung bình là 1,2 tỷ đồng/HTX nông nghiệp nhưng doanh thu trung bình chỉ 980 triệu/HTX/năm. Với mô hình HTX nông nghiệp công nghệ cao, doanh thu sẽ cao hơn rất nhiều, hiện có 54 HTX có doanh thu bình quân 10,3 tỷ đồng/năm, thậm chí có HTX đạt doanh thu 123 tỷ đồng/năm. Nhưng theo thống kê cho thấy, chỉ có 193 HTX nông nghiệp công nghệ cao đang hoạt động.

“HTX ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao là xu hướng, đột phá để đẩy mạnh trong thời gian tới. Vì vậy, chúng ta phấn đấu đến năm 2020, có ít nhất 1.500 HTX nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, hiệu quả hay không là ở chỗ này”, ông Nam nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, bà Thái Hương - Tổng giám đốc BacA Bank chia sẻ, phát triển nông nghiệp không có một lực lượng nào khác là đẩy mạnh thành lập và phát triển HTX công nghệ cao, sản xuất hàng hoá có giá trị thực sự. Muốn HTX phát triển DN phải dẫn lối. 

Tuy nhiên, để dẫn lối hiệu quả, bà Thái Hương chia sẻ, nên để DN, HTX này như mắt xích trong chuỗi giá trị sản xuất và DN đưa ra kế hoạch sản xuất thế nào, chất lượng sản phẩm ra sao cho các xã viên trong HTX làm theo.

“Người nông dân có thể sản xuất dưới sự chỉ đạo của DN. Nói cách khác DN đặt hàng HTX”, bà Thái Hương nói.

Bên cạnh đó, trước thực tế, hiện nay mối liên kết giữa DN và HTX còn lỏng lẻo. Thứ trưởng Nam nhấn mạnh, vừa qua, nhiều DN yêu cầu liên kết nhưng còn có một số điểm chưa gặp nhau. Trong 2018, Liên minh HTX Việt Nam cần phối hợp với Bộ NN&PTNT tiếp tục chỉ đạo điều này.

Cho rằng để HTX phát huy hiệu quả, câu chuyện này phải có bóng dáng tập đoàn lớn, vì vậy, ông Thành kiến nghị, sắp tới nên tổ chức một hội nghị chuyên đề tập hợp các DN lớn của Việt Nam cùng ngồi lại bàn các giải pháp đẩy mạnh mối liên kết này.

Cùng với đó, đại diện Liên minh HTX Việt Nam khẳng định, sẽ tiếp tục huy động các nguồn lực, liên kết, phối hợp với các tập đoàn, tổng công ty, DN, viện nghiên cứu, tổ chức quốc tế trong và ngoài nước đẩy mạnh xây dựng mô hình HTX phát triển sản xuất gắn với chuỗi giá trị tại các tỉnh, thành phố giai đoạn (2018-2020) và những năm tiếp theo.

Cụ thể, trong 3 năm (2018 - 2020) dự kiến xây dựng khoảng 250 - 300 mô hình HTX phát triển sản xuất gắn với chuỗi giá trị do Liên minh HTX Việt Nam trực tiếp chỉ đạo. Trong đó năm 2018, xây dựng từ 120 - 150 mô hình; năm 2019 xây dựng từ 60 – 80 mô hình; năm 2020 xây dựng từ 60 - 80 mô hình.