Nông thôn mới: Càng “xây” càng bất cập

Ảnh: Hoàng Long

 

Tiêu chí "đánh đố”người nông dân

 

Là một trong những xã được làm thí điểm xây dựng NTM từ năm 2009, song đến nay, xã Thụy Liên, huyện Thái Thụy (tỉnh Thái Bình) mới đạt được 9 trong số 19 tiêu chí của Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM. Theo lãnh đạo UBND xã Thụy Liên, vướng mắc lớn nhất hiện nay vẫn là tiêu chí về thu nhập, cơ cấu lao động và cả tiêu chí chợ nông thôn. Tương tự, xã Hồng Minh (huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình) với sự cố gắng, nỗ lực của chính quyền địa phương cũng như người dân nơi đây, 3 năm qua, xã Hồng Minh cũng mới chỉ đạt được 12 trong số 19 tiêu chí của Chương trình. Mục tiêu của Hồng Minh là đến năm 2013, xã phải hoàn thành nốt 7 tiêu chí còn lại. Song, theo ý kiến của Ban chỉ đạo NTM cũng như nhiều người dân xã Hồng Minh, mức thu nhập bình quân đầu người làm sao để đạt như tiêu chí của chương trình đặt ra (gấp 1,3 lần thu nhập bình quân của tỉnh) là khá "hóc búa”.

 

Không chỉ các xã nói trên thuộc tỉnh Thái Bình đang gặp phải những trở ngại trong việc thực hiện các tiêu chí của chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM, mà hầu hết các địa phương khi thực hiện thí điểm chương trình này đều gặp phải những bất cập khi thực hiện các "chuẩn” mà chương trình đặt ra. Trong đó, tiêu chí về thu nhập đã và đang gây nên nhiều bức xúc nhất. Theo tiêu chí này, thu nhập bình quân đầu người/năm so với mức bình quân chung của tỉnh phải đạt từ 1,2 đến 1,5 lần tùy theo điều kiện từng vùng. Song, trên thực tế, phản ảnh từ các địa phương được thí điểm triển khai chương trình cho thấy, hầu hết các xã được chọn thí điểm xây dựng NTM đều có xuất phát điểm tương đối thấp, khoảng cách thu nhập giữa nông thôn và thành thị là khá xa. Do đó, nếu yêu cầu mức thu nhập bình quân một người ở xã đó mỗi năm phải bằng 1,5 lần bình quân thu nhập chung của toàn tỉnh (vào năm 2015) thì không khác nào "đánh đố” người dân nông thôn. Bởi vậy, hầu hết các chuyên gia trong ngành đều cho rằng, tiêu chí này đã và đang bộc lộ nhiều bất cập, khó khả thi.

 

Một tiêu chí nữa cũng được đánh giá là không khả thi, đó là tiêu chí về cơ cấu lao động. Theo tiêu chí này, đến năm 2020, mỗi xã NTM chỉ còn 30% lao động làm nông nghiệp còn lại phải chuyển sang lao động phi nông nghiệp. Điều này có nghĩa là, cứ 3 người làm nông nghiệp lại có 1 người chuyển sang ngành nghề khác. Trong khi, chúng ta thừa biết, nước ta trên 70% dân số làm nông nghiệp, việc thí điểm xây dựng NTM lại chủ yếu tập trung ở các xã nông thôn, do đó phần lớn người dân đều làm nông nghiệp (nếu không muốn nói 100% người dân làm nông nghiệp – PV). Bởi vậy, với yêu cầu nói trên, người nông dân không biết sẽ phải chuyển sang làm việc gì khi cây rau, ruộng lúa, con gà, con vịt đã quá gắn bó với họ từ nhiều năm nay. Hơn thế nữa, tại nhiều địa phương diễn ra chương trình thí điểm, hoàn toàn không có yếu tố để chuyển lao động cho nông dân. Vì vậy để đáp ứng yêu cầu giảm lao động nông nghiệp mà không có việc gì thay thế, không khác nào thúc đẩy sự gia tăng thất nghiệp. Do đó, tiêu chí này vô hình trung trở thành tiêu chí gây bất lợi nhiều hơn là có lợi.

 

Chợ xây xong… bỏ không

 

Đáng nói hơn, với những xã đã hoàn thành cả 19 tiêu chí mà chương trình đề ra lại đang rơi vào tình trạng… lãng phí ngân sách nhà nước. Điều tưởng chừng phi lý nhưng lại là một thực tế đáng buồn. Huyện Xuân Lộc (tỉnh Đồng Nai) là một ví dụ. Đây là huyện mới đây đã công bố hoàn thành cả 19 tiêu chí mà chương trình Mục tiêu quốc về gia xây dựng NTM đề ra. Thoạt nhìn, ai cũng cho rằng, đây là điển hình thật đáng biểu dương bởi là một trong số ít các địa phương cho đến thời điểm này đã hoàn thành 100% các tiêu chí của chương trình xây dựng NTM. Thế nhưng, trên thực tế, hiện tại cả 8 xã của huyện Xuân Lộc đều có chợ đạt chuẩn (tiêu chí mỗi xã chuẩn NTM đều bắt buộc phải có một chợ). Song, với tập quán, thói quen của người dân từ trước đến nay nếu không ai vào chợ để giao thương, mua bán thì liệu chợ sinh ra có còn phát huy được tác dụng của nó hay không? Và như vậy, chẳng phải nguồn ngân sách nhà nước đã bị uổng phí hay sao (?!)

 

Được biết với những bất cập được minh chứng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, mới đây đã có những động thái trong việc đề xuất lên Chính phủ những phương án sửa đổi các tiêu chí của Chương trình xây dựng NTM. Theo đó, ít nhất sẽ sửa đổi 5 trong số 19 tiêu chí. Trong đó, tiêu chí về cơ cấu lao động và tiêu chí về thu nhập được Bộ đề xuất sửa đổi theo chiều hướng hợp lý hơn và hạn chế được những bất cập nói trên. Khẳng định với báo giới, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nguyễn Đăng Khoa cũng cho rằng: Sửa đổi lần này nhằm giải quyết vướng mắc, khó khăn để các tiêu chí hợp lý hơn. Do đó, Thứ trưởng khẳng định: Sẽ không ảnh hưởng gì đến việc thực hiện mục tiêu xây dựng NTM của các địa phương trong thời gian tới.

 

Duy Phương
Nguồn:daidoanket.vn