Triển vọng từ mô hình trồng nhãn Ido ở Cần Thơ

Nhãn Ido cũng có khả năng kháng bệnh chổi rồng (bệnh phổ biến trên cây nhãn) rất tốt, được nhiều hộ dân chọn trồng thay thế cây nhãn tiêu da bò.

Nâng cao thu nhập với giống nhãn Ido

Nhãn Ido có nguồn gốc từ Thái Lan;  vỏ trái mỏng, hạt nhỏ, cơm dày, vị ngọt và thơm, được người tiêu dùng ưa chuộng. Tại Cần Thơ, nhãn Ido được trồng khá phổ biến ở nhiều quận, huyện như: Cái Răng, Ô Môn, Thốt Nốt, Phong Điền, Thới Lai… Thời gian qua, nhãn Ido không chỉ phục vụ nhu cầu tiêu thụ trong nước mà còn được xuất sang nhiều nước nên đầu ra sản phẩm khá tốt.

Gia đình ông Nguyễn Văn Hảo ngụ tại khu vực Thới Trinh (phường Thới An, quận Ô Môn), hiện có 18 công (1 công = 1000m2) trồng nhãn Ido, trong đó có khoảng 6 công đã cho trái 4 mùa và 7 công cho trái mùa đầu tiên. Ông Hảo cho biết: “Mỗi công nhãn Ido có thể cho thu nhập từ 80-120 triệu đồng, tùy theo năm tuổi của cây. Những năm qua, nhờ cây nhãn Ido mà nhiều hộ dân tại phường Thới An có thể đạt thu nhập từ vài trăm triệu đồng đến cả tỉ đồng mỗi năm. Riêng gia đình tôi mỗi năm cũng có thu nhập ít nhất từ 300 - 400 triệu đồng từ cây nhãn. Dự kiến tới đây, thu nhập còn tăng nhờ diện tích nhãn mới trồng cho thu trái”.

Nhãn Ido được đánh giá khá dễ trồng, giá cả đầu ra tốt và năng suất trái cũng đạt cao nhờ không bị bệnh chổi rồng như nhãn tiêu da bò. Do vậy, thời gian qua, nhiều hộ dân tại các quận, huyện ở TP. Cần Thơ đã chặt bỏ vườn nhãn tiêu da bò bị nhiễm bệnh chổi rồng chuyển sang trồng nhãn Ido.

Ông Đặng Văn Bảy, ngụ khu vực Thới Trinh (phường Thới An, quận Ô Môn), cho biết: “Nhãn Ido trồng chỉ khoảng 2 năm là cho trái và hầu như không bị nhiễm bệnh chổi rồng. Nhờ mạnh dạn chặt bỏ vườn nhãn tiêu da bò bị bệnh chổi rồng để chuyển sang trồng nhãn Ido mà gia đình có thu nhập cao hơn so với trước”.

Gia đình ông Đồng Ngọc Phước ở ấp Trường Trung A (xã Tân Thới, huyện Phong Điền) hiện có 1 công nhãn tiêu da bò và 2 công nhãn Ido xen canh với sầu riêng. Ông Phước cho biết: “Trồng nhãn Ido cho thu nhập cao gấp 2 - 3 lần so với nhãn tiêu da bò, bởi nhãn Ido không chỉ cho sản lượng cao mà giá bán thường ở mức 28.000-35.000 đồng/kg, lúc thấp cũng trên 20.000 đồng/kg. Trong khi đó, nhãn tiêu da bò khi  giá cao cũng chỉ ở mức 20.000 đồng/kg, lúc thấp chỉ còn 5.000-6.000 đồng/kg, song vẫn khó tiêu thụ”. Theo ông Phước, do nhãn tiêu da bò có giá bán thấp và bị nhiễm bệnh chổi rồng nặng, tới đây, ông dự kiến chặt bỏ nhãn tiêu da bò để chuyển sang trồng nhãn Ido hoặc sầu riêng.

Điển hình tại huyện Phong Điền, nếu trước năm 2012, diện tích trồng nhãn Ido chỉ một vài công, thì nay trong khoảng 500ha nhãn trên địa bàn đã có 177ha nhãn Ido, còn lại là nhãn tiêu da bò, nhãn xuồng cơm vàng và long nhãn. Tại quận Thốt Nốt, hiện có hơn 20ha nhãn Ido/100ha nhãn của quận.

Định hướng phát triển

Thời gian qua, cùng với việc hỗ trợ về cây giống, kỹ thuật trồng, chăm sóc nhãn Ido, nhiều địa phương ở TP. Cần Thơ cũng đã và đang quan tâm giúp nhà vườn liên kết, xây dựng các vùng trồng nhãn tập trung đạt tiêu chuẩn VietGAP gắn với xây dựng thương hiệu sản phẩm để phát triển xuất khẩu bền vững. Tuy nhiên, khó khăn mà các địa phương gặp phải là còn thiếu các đơn vị, doanh nghiệp đứng ra bao tiêu sản phẩm cho nông dân. Nhiều nhà vườn vẫn còn phát triển trồng nhãn Ido theo kiểu tự phát, thiếu liên kết  với các bên liên quan và giữa các địa phương trồng nhãn với nhau. Điều này dễ làm phát sinh rủi ro về đầu ra do cung - cầu không được kiểm soát tốt.

Dù hiệu quả kinh tế từ cây nhãn Ido đã được khẳng định nhưng diện tích trồng loại nhãn này tại nhiều địa phương vẫn còn khiêm tốn so với nhãn tiêu da bò. Nhiều nhà vườn còn ngại trồng nhãn Ido vì sợ thất mùa do chưa rành kỹ thuật xử lý cho cây ra trái, nhất là thời gian qua có luồng ý kiến cho rằng nhãn Ido cho trái các mùa đầu rất trúng nhưng về sau xử lý cho trái khó hơn.

Nhà vườn cũng còn gặp khó về vốn và nguồn cây giống để đầu tư trồng nhãn Ido và lo đầu ra của giống nhãn này. Trong khi giá nhãn tiêu da bò dù chưa ổn định nhưng thuận lợi trong tiêu thụ sản phẩm nhờ thị trường Trung Quốc khá ưa chuộng. Do vậy, nhiều vườn nhãn tiêu da bò dù bị nhiễm bệnh chổi rồng nặng, năng suất  đạt thấp, nhưng nông dân vẫn duy trì để có khoản thu nhập trước mắt.

Từ thực tế đó, nhà vườn rất mong ngành chức năng quan tâm có định hướng, khuyến cáo kịp thời về triển vọng phát triển nhãn Ido. Đồng thời, có sự hỗ trợ cần thiết để nông dân an tâm đầu tư trồng nhãn Ido gắn với phát triển xuất khẩu bền vững, duy trì nguồn thu nhập ổn định.