Những mô hình chăn nuôi không chất thải

Việc xây dựng, nhân rộng  mô hình chăn nuôi gắn với bảo vệ môi trường đang được ngành chuyên môn và đông đảo hộ sản xuất quan tâm.

Chăn nuôi gia súc lớn không chất thải

Với đàn trâu, bò khoảng 40.000 con, đàn lợn khoảng 500.000 con, lượng chất thải hàng ngày ở các trang trại, hộ chăn nuôi của Hưng Yên là rất lớn. Trong khi đó, việc xử lý chất thải bằng hầm biogas ở nhiều hộ chưa hiệu quả, chất thải vẫn gây ô nhiễm môi trường. Một bộ phận hộ chăn nuôi không xử lý chất thải, chỉ sử dụng một phần cho trồng trọt, phần lớn thải trực tiếp ra cống rãnh, sông, hồ.

Trang trại của gia đình bà Võ Thị Phương ở xã Hồng Tiến (Khoái Châu) vừa chăn nuôi bò, vừa chăn nuôi lợn với số lượng vài trăm con. Ba năm trở lại đây, gia đình bà đã sử dụng hệ thống thu, ép chất thải gia súc để xử lý triệt để chất thải, bảo vệ môi trường. 100% chất thải gia súc của trang trại được thu vào bể sau mỗi lần rửa chuồng, đưa lên máy ép. Phân ép khô được đóng vào bao, bán cho các hộ trồng trọt. Nước thải được ủ, trở thành phân bón cho hơn 5 mẫu (1 mẫu Bắc Bộ= 3.600m2) trồng cỏ nuôi bò của gia đình. Từ khi áp dụng hệ thống này, trang trại chăn nuôi hàng trăm con gia súc lớn của gia đình bà Phương không có chất thải dư thừa ra môi trường. Hoạt động chăn nuôi khép kín, an toàn sinh học giúp giảm thiểu nguy cơ dịch bệnh. Mỗi lần bán phân ép khô, trang trại lại có thêm nguồn kinh phí để tái sản xuất.

Loại máy ép này đã được sử dụng trên địa bàn Hưng Yên nhiều năm nay, chi phí cho mỗi máy khoảng 100 triệu đồng, phù hợp với trang trại chăn nuôi gia súc quy mô từ 100 con trở lên. Các hộ chăn nuôi quy mô nhỏ liền kề có thể liên kết với nhau trong việc thu gom, xử lý chất thải để giảm chi phí đầu tư và tăng hiệu quả xử lý.

Nuôi gia cầm trên đệm lót sinh học

Vừa bảo vệ môi trường, vừa bảo vệ hoạt động chăn nuôi bền vững, đó là mô hình nuôi gà trên đệm lót sinh học của anh Đỗ Trọng Toán ở xã Đông Kết (Khoái Châu).

Chăn nuôi gà nhiều năm nay nhưng đến khi áp dụng đệm lót sinh học, mô hình sản xuất của gia đình anh Toán mới thực sự bền vững. Anh cho biết: Tôi sử dụng trấu, mùn cưa, một phần bột ngô hoặc cám gạo, trộn với men vi sinh, tạo thành hỗn hợp đệm lót trải xuống nền chuồng. Khi gà thải phân xuống, vi sinh vật sẽ tự động phân hủy phân. Mỗi lứa tôi nuôi 2.000 con gà Đông Tảo lai, kết hợp vận hành máy ấp trứng, bán gà giống, trứng giống, nhiều năm không có dịch bệnh xảy ra.

Trên thực tế, việc sử dụng đệm lót sinh học đem lại lợi ích kép cho người chăn nuôi, vừa xử lý chất thải tại chỗ, mùa đông tăng nhiệt cho chuồng trại, lại không gây mùi hôi trong quá trình chăn nuôi. Sau mỗi lứa sản xuất, đệm lót trở thành phân hữu cơ rất tốt cho cây trồng, được người trồng cây ăn quả, cây cảnh đến tận nơi thu mua. Trong các dãy chuồng gà khép kín của gia đình anh Toán, đàn gà khỏe mạnh, đẻ trứng to và đều, chuồng trại luôn thoáng sạch.

Loại đệm lót sinh học này có thể thay đổi linh hoạt cho từng đối tượng gia cầm, từ gà, vịt, chim cút... Đồng thời áp dụng cho cả chuồng kín và chuồng hở. Đàn gia cầm của Hưng Yên ngày càng tăng, tuy nhiên, việc áp dụng đệm lót sinh học mới chỉ được thực hiện ở một bộ phận các hộ chăn nuôi quy mô lớn. Nhiều người e ngại chi phí cao. Song, trên thực tế, chi phí cho đệm lót sinh học sẽ được hoàn lại khi đệm lót trở thành phân hữu cơ bán cho hộ trồng trọt với giá 15 – 30 nghìn đồng/bao (sử dụng vỏ bao đựng cám 25kg).

Theo đánh giá của Chi cục Phát triển nông thôn Hưng Yên, hiện nay, cơ giới hóa trong xử lý chất thải chăn nuôi bằng hầm biogas trên địa bàn tỉnh đạt 85%; dùng đệm lót sinh học trong chăn nuôi gia cầm đạt gần 56%; khoảng  30 hộ chăn nuôi đang sử dụng máy tách, ép phân gia súc. Trong giai đoạn 2017 – 2020, thông qua một số dự án khuyến nông, tỉnh đã hỗ trợ hơn 20 hộ chăn nuôi mua máy tách, ép phân gia súc.

Năm 2021, các dự án chăn nuôi an toàn sinh học của Hưng Yên có kế hoạch tiếp tục hỗ trợ người chăn nuôi kinh phí, kỹ thuật để đầu tư và vận hành máy xử lý phân gia súc, làm đệm lót sinh học trong chăn nuôi gia cầm. Đây là hướng đi mà các địa phương, nông hộ và cộng đồng đều mong muốn được các cấp, các ngành, đơn vị chuyên môn quan tâm, hỗ trợ để nông dân sản xuất bền vững, an toàn hơn.