Khi doanh nghiệp đồng hành xây dựng nông thôn mới

Ðến nay tất cả 19 xóm ở xã Hải Trung, Hải Hậu đều có nhà văn hóa với đầy đủ thiết bị nghe nhìn, sách báo đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tinh thần của người dân. Nổi bật giữa khu vực trung tâm xã là sân thể thao 2.400 m2 và công viên cây xanh với hàng trăm cây cảnh lưu giữ hồn cốt quê hương. Bí thư Ðảng ủy xã Trần Ðình Sỹ cho biết, sau ba năm triển khai chương trình XDNTM, Hải Trung đã làm mới, cải tạo các công trình phúc lợi và hệ thống đường giao thông trị giá hơn mười tỷ đồng; trong đó có hơn hai tỷ đồng của các doanh nghiệp, doanh nhân trên địa bàn hỗ trợ. Ngoài hỗ trợ bằng tiền, một số doanh nghiệp đã xây dựng xưởng may công nghiệp, làm nơ xuất khẩu tạo việc làm cho khoảng 400 lao động, góp phần bố trí lại cơ cấu lao động trên địa bàn. Hải Trung đã đạt 13 trong số 19 tiêu chí NTM; phấn đấu hoàn thành chương trình XDNTM trước năm 2015.

 Triển khai chương trình XDNTM, xã Nam Hồng, huyện Nam Trực san lấp hơn năm ha "thùng đào, thùng đấu" ven quốc lộ 21 làm nơi sản xuất tập trung cho hơn mười doanh nghiệp, cơ sở sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp. Nhờ đó các doanh nghiệp làm ăn ngày một hiệu quả, có nhiều đóng góp quan trọng vào việc XDNTM ở địa phương. Tiêu biểu là Công ty CP dệt may Liên Tỉnh (đơn vị vệ tinh của Tổng công ty CP dệt may Sơn Nam), với gần 600 máy dệt tạo việc làm cho hơn 1.000 lao động, thu nhập ổn định từ 2,5 đến 3 triệu đồng/người/tháng. Ngành nghề đem lại giàu có cho nhiều hộ dân, bộ mặt nông thôn ở Nam Hồng ngày càng đổi mới. Gần 80% số hộ dân trong xã có mức sống khá, giàu; số hộ nghèo giảm chỉ còn 6,04%. Nam Hồng đang trở thành hình mẫu trong XDNTM ở vùng đồng bằng sông Hồng.

 Hiện tất cả 209 xã, thị trấn (đơn vị) sản xuất nông nghiệp ở Nam Ðịnh có quy hoạch sử dụng đất; 98,6% đơn vị hoàn thành quy hoạch XDNTM. Theo đó, các địa phương đã quy gọn được quỹ đất công, giảm số thửa bình quân cho mỗi hộ nông dân, từng bước tổ chức lại sản xuất theo mô hình cánh đồng mẫu lớn (CÐML). Sau ba năm XDNTM, bình quân mỗi đơn vị tăng từ hai đến ba tiêu chí NTM; trong đó có 62 đơn vị đạt từ 10 đến 14 tiêu chí; 139 đơn vị đạt năm đến chín tiêu chí, chỉ còn bốn đơn vị đạt dưới năm tiêu chí. Ở 96 đơn vị triển khai Chương trình XDNTM giai đoạn (2010-2012), nông dân góp khoảng 700 ha đất cùng ngày công và kinh phí xây dựng hệ thống đường giao thông liên thôn (xóm), hệ thống giao thông - thủy lợi nội đồng, trường học, trạm y tế, các điểm thu gom xử lý rác thải, công trình cấp nước sạch tập trung, chợ.

 Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT) Nam Ðịnh Nguyễn Phùng Hoan, qua ba năm triển khai Chương trình XDNTM, sản xuất nông nghiệp, nông thôn và đời sống nông dân Nam Ðịnh tiếp tục được cải thiện. Kết quả đó có sự đồng hành của các doanh nghiệp thông qua việc hỗ trợ vốn xây dựng kết cấu hạ tầng, mở rộng sản xuất, kinh doanh về địa bàn nông thôn, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, bố trí lại cơ cấu lao động, tích tụ ruộng đất và tiêu thụ nông sản. Thí dụ, Tổng công ty CP dệt Nam Nam Ðịnh (NATEXCO) mở năm nhà máy may ở bốn huyện Ý Yên, Nam Trực, Trực Ninh và Vụ Bản, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho gần hai nghìn lao động tại các địa phương. Trong số đó Nhà máy may Bình Minh (Bình Minh, Nam Trực) có quy mô lớn nhất với 20 dây chuyền sản xuất, hơn 500 lao động. Là một trong năm xã được thụ hưởng chủ trương "đưa công nghiệp dệt may về nông thôn" của NATEXCO, Chủ tịch UBND xã Yên Tân (Ý Yên) Nguyễn Văn Tín cho rằng, đây là điểm nhấn để xã thuần nông Yên Tân XDNTM thành công. Tổng Giám đốc NATEXCO Ngô Quốc Nam thì cho rằng, thực hiện chủ trương này cả hai bên đều có lợi. Các doanh nghiệp sẽ giảm sức ép về lao động, giữ vững nhịp độ sản xuất, kinh doanh của toàn đơn vị và ổn định cuộc sống người lao động trong điều kiện kinh tế chung có nhiều khó khăn. Về phía các địa phương, đây là động lực quan trọng thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phân bố lại lao động từ thuần nông sang công nghiệp; giải quyết lao động nông nhàn, tăng thu nhập cho nông dân. Thực tế cho thấy, các đơn vị có doanh nghiệp về đầu tư đều nằm ở tốp đầu trong XDNTM đạt từ 10 đến 14 tiêu chí. Trong đó các tiêu chí cơ cấu lao động, tỷ lệ hộ nghèo giảm, thu nhập bình quân đầu người tăng, an ninh, trật tự xã hội được bảo đảm.

 Các doanh nghiệp thuộc ngành nông nghiệp cùng Sở NN và PTNT Nam Ðịnh và chính quyền cơ sở xây dựng các mô hình trình diễn chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, giúp nông dân về giống, vật tư nông nghiệp, tiêu thụ sản phẩm. Trong đó doanh nghiệp Cường Tân (Trực Hùng, Trực Ninh) hoạt động khá hiệu quả theo hướng thuê đất canh tác của nông dân theo thỏa thuận, cải tạo đồng ruộng và xây dựng hoàn chỉnh hệ thống thủy lợi đủ điều kiện cho sản xuất lớn mang tính công nghiệp. Sau đó, công ty sẽ giao lại đất cho nông dân sản xuất giống lúa lai, bao tiêu toàn bộ sản phẩm và bảo hành khi gặp rủi ro. Doanh nghiệp còn ứng hàng tỷ đồng cho các hộ nông dân mua máy móc, vật tư nông nghiệp tạo điều kiện cho họ có thể nhận thâm canh trên những CÐML rộng từ năm đến bảy ha. Cường Tân đã thuê được 210 ha đất ở Trực Hùng và các xã chung quanh để sản xuất giống, theo mô hình CÐML rộng từ 15 đến 44 ha mỗi vùng.

 Hiện có hơn 100 doanh nghiệp đầu tư hàng nghìn tỷ đồng để xây dựng nhà xưởng, gắn bó lâu dài với địa bàn nông thôn Nam Ðịnh, với các ngành nghề dệt may, làm giày xuất khẩu, mây tre đan xuất khẩu và sản xuất nông sản hàng hóa. Hầu hết các doanh nghiệp đầu tư về nông thôn đều có sự chuẩn bị chu đáo từ xây dựng nhà xưởng đến dạy nghề, tạo điều kiện cho người lao động làm quen với tác phong công nghiệp. Ngoài việc đào tạo nghề cho công nhân tại chỗ, NATEXCO còn điều động những cán bộ quản lý có kinh nghiệm và công nhân giỏi về làm nòng cốt cho các nhà máy may ở khu vực nông thôn. Công ty Giày da xuất khẩu Hồng Việt ở thị trấn Xuân Trường, huyện Xuân Trường thì tổ chức dạy nghề cho người lao động theo cách "cầm tay chỉ việc". Sau trong ba tháng học việc, cả 600 lao động chủ yếu là thanh niên địa phương được nhận vào làm việc với mức thu nhập 2,5 - 3 triệu đồng/người/tháng.

 Tuy nhiên, trong quá trình đưa công nghiệp về nông thôn Nam Ðịnh đang gặp một số khó khăn cần khắc phục như quy hoạch cho đất sản xuất công nghiệp ở một số địa phương chưa rõ; hệ thống giao thông nông thôn mới chỉ đáp ứng nhu cầu dân sinh, cho nên gây trở ngại cho các doanh nghiệp vận chuyển, lưu thông hàng hóa. Chất lượng nguồn lao động thấp cả trình độ tay nghề lẫn ý thức làm việc. Hệ thống lưới điện và việc cấp điện cho khu vực nông thôn thiếu ổn định. Công nhân chưa có tác phong làm việc công nghiệp, nghỉ việc tùy tiện làm cho các doanh nghiệp bị ngưng trệ sản xuất, nhất là vào kỳ nông vụ.

 Từ thực tế nêu trên, tỉnh Nam Ðịnh xác định, trong năm 2013, cần tạo sự chuyển biến rõ rệt trong thực hiện nhiệm vụ XDNTM gắn với phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa, sản xuất vụ đông; mở rộng mô hình CÐML, phấn đấu mỗi đơn vị có một mô hình CÐML phù hợp với thực tế địa phương, tập quán canh tác của nông dân; nâng cao tỷ lệ cơ giới hóa trong các khâu sản xuất nông nghiệp; chú trọng đào tạo nghề cho lao động nông thôn; rà soát, bổ sung các cơ chế, chính sách khuyến khích các doanh nghiệp tiếp tục đầu tư vào địa bàn nông thôn cùng nông dân XDNTM; hoàn thành việc dồn điền đổi thửa ở tất cả các đơn vị trên địa bàn toàn tỉnh. Ðồng thời đẩy mạnh việc tuyên truyền, vận động để mọi người dân hiểu rõ vai trò chủ thể của mình trong XDNTM, phấn đấu thực hiện thắng lợi mục tiêu của Chương trình quốc gia có ý nghĩa quan trọng này.