Nuôi xen ghép tôm sú, cua biển và cá đối mục, thu lợi nhuận 250 triệu đồng/ha

Nhằm khai thác tốt diện tích mặt nước, tận dụng nguồn thức ăn tự nhiên, giảm ô nhiễm nguồn nước, giảm dịch bệnh, từ đó giúp giảm rủi ro và tăng hiệu quả kinh tế trong nuôi trồng thủy sản cho người dân, hiện nay tại nhiều địa phương đã kết hợp nuôi đa dạng đối tượng trên cùng một đơn vị diện tích, tận dụng những đặc điểm sinh học của các đối tượng nuôi để hạn chế dịch bệnh, giảm chi phí đầu tư, tăng hiệu quả sản xuất...
Tại thành phố Hà Tĩnh (Hà Tĩnh), vùng nuôi xã Thạch Hưng người dân có tập quán nuôi xen ghép một số đối tượng tôm, cua, cá chim vây vàng, cá chẽm... nhưng ở mức đầu tư thấp, thường xảy ra dịch bệnh, hiệu quả kinh tế không cao.           
 Trước tình hình đó, năm 2024, Trung tâm Ứng dụng KHKT và Bảo vệ cây trồng, vật nuôi thành phố Hà Tĩnh đã xây dựng “Mô hình nuôi xen ghép tôm sú, cua biển và cá đối mục trong ao tại xã Thạch Hưng” nhằm hạn chế dịch bệnh, hạn chế sử dụng các loại thuốc kháng sinh,  hóa chất trên ao hồ, giảm chi phí đầu tư, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người nuôi trồng thủy sản.
Mô hình được thực hiện từ tháng 4/2024 tại hộ ông Trương Thế Cương, thôn Tiến Hưng, xã Thạch Hưng (Thành phố Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh) với quy mô 1ha, thả nuôi gồm 5 vạn con tôm sú, 5.000 con cá đối mục và 5.000 con cua xanh. Ông Trương thế Cương, chủ mô hình cho biết: Trước đây, phần diện tích thực hiện mô hình gia đình ông nuôi tôm sú nhưng hiệu quả không cao, vì vậy khi được Trung tâm Ứng dụng KHKT và Bảo vệ cây trồng, vật nuôi thành phố Hà Tĩnh hỗ trợ, ông quyết định chuyển sang nuôi xen ghép tôm sú, cua biển và cá đối mục.
Nói về kỹ thuật cho ăn, ông Cương cho biết: “Thức ăn dành cho cá là dạng viên nổi, còn thức ăn cho tôm, cua là thức ăn viên chìm có hàm lượng đạm cao từ 30-40%, kích cỡ thức ăn cũng được điều chỉnh tùy theo từng giai đoạn phát triển của cá, tôm và cua cho phù hợp để tránh dư thừa”. Theo đó, cho ăn ngày 2 lần, khẩu phần 2-3% trọng lượng thân/ngày. Thức ăn được rải trên mặt nước, phía trên hướng gió, đối với cá có sử dụng khung cố định trên mặt ao để giữ thức ăn cho cá nuôi trong giai đoạn đầu tại một số vị trí cố định. Ngay từ giai đoạn bắt đầu thả giống phải thực hiện yêu cầu 4 định về chế độ thức ăn đối với vật nuôi đó là định tính, định lượng, định vị trí và định thời gian nhằm quản lý thức ăn xuyên suốt trong quá trình nuôi một cách khoa học và hiệu quả.  Ngoài ra còn bổ sung khoáng chất, dinh dưỡng và vitamin C, tỏi tươi với liều lượng 5 -10g/kg thức ăn để giúp tôm, cua tăng sức đề kháng và tăng trưởng tốt.   
Về quản lý môi trường ao nuôi, ông Cương chia sẽ: Định kỳ 10-15 ngày thay 20 - 30% lượng nước trong ao nuôi, sau 1 - 2 ngày tiến hành diệt khuẩn bằng Iodine hoặc BKC (liều lượng tùy theo từng dòng sản phẩm) sau khi diệt khuẩn 2 - 3 ngày tiến hành cấy vi sinh và bón vôi CaCO3 10 - 15 kg/1000 m3 để cải tạo đáy ao giúp tăng cường vi sinh có lợi phát triển và ổn định các yếu tố môi trường.
Với mật độ giống thả ban đầu là tôm sú 10 con/m2, cá đối mục 0,5 con/m2, cua 0,5 con/m2, sau thời gian gần 6 tháng, tỷ lệ sống của các loài đều cao (đạt trên 70%). Về trong lượng, tôm sú đạt đạt 25 - 35 con/kg, năng suất 1,4 tấn/ha; cá đối mục đạt 2,5 - 3 con/kg, năng suất 1,8 tấn/ha; cua biển đạt 2,5 - 3 con/kg, năng suất gần 500 kg/ha. Đến nay mô hình đã cho thu hoạch, dự kiến với giá bán hiện tại, sau khi trừ đi chi phí sản xuất trực tiếp gần 500 triệu đồng/ha, mô hình cho thu lãi hơn 250 triệu đồng/ha.
Sau khi tận mắt tham quan và thấy gia đình ông Cương thu hoạch, ông Phạm Đức Hải tại xã Đồng Môn (Thành phố Hà Tĩnh)  cho biết: “Gia đình tôi có diện tích ao nuôi nhưng đang bỏ trống do nuôi tôm không hiệu quả, nay thấy mô hình nuôi xen ghép có hiệu quả hơn nên tôi về sẽ cải tạo lại hồ và bắt tay nuôi luôn”.
Có thể thấy rằng, với phương thức nuôi ghép, việc kết hợp các đối tượng nuôi có đặc tính hỗ trợ lẫn nhau đã tận dụng hết thức ăn từ tầng mặt, tầng giữa đến tầng đáy, hạn chế sử dụng các loại thuốc xử lý môi trường. Đặc biệt, cá đối mục phân bố rộng rãi trong nhiều loại thủy vực, chủ yếu ăn thức ăn thừa của tôm và cua, ăn rong rêu, ăn các loài động vật tầng đáy.
Qua đó, góp phần giảm thiểu ô nhiễm từ nguồn thức ăn dư thừa dưới đáy ao, quản lý tốt, phục hồi môi trường các vùng nuôi thấp triều, thường xuyên bị dịch bệnh tấn công, nâng cao hiệu quả kinh tế theo hướng sản xuất bền vững. Một ưu điểm nữa của hình thức nuôi xen ghép đó là thời gian thu hoạch kéo dài từ 2 - 3 tháng, giúp người nuôi có thu nhập ổn định.
Theo bà Phạm Thị Hà, Phó chủ tịch UBND xã Thạch Hưng: “Toàn xã Thạch Hưng hiện có hơn 80ha diện tích nuôi trồng thủy sản mặn lợ, mô hình nuôi thủy sản xen ghép tại hộ ông Trương Thế Cương là mô hình nuôi xen ghép đầu tiên tại địa phương. Qua đánh giá, mô hình đã cho hiệu quả kinh tế cao trên cùng một đơn vị diện tích. Chính vì vậy, để phát triển nuôi trồng thủy sản bền vững thời gian tới chính quyền địa phương sẽ quan tâm chỉ đạo, tuyên truyền và có kế hoạch cụ thể để nhân rộng những mô hình nuôi luân canh, xen ghép các đối tượng mới như: cá đối mục, cá dìa, cua xanh với tôm để tạo sản phẩm nuôi đa dạng, có chất lượng và giá trị”.
Tại hội thảo đánh giá mô hình vừa diễn ra tại xã Thạch Hưng, ông Trần Viết Phương, Giám đốc Trung tâm Ứng dụng KHKT và BVCTVN thành phố Hà Tĩnh cho biết: Mô hình nuôi ghép tôm sú, cá đối mục, cua biển cho hiệu quả kinh tế cao, phù hợp với điều kiện nuôi trồng tại TP Hà Tĩnh. Đây là mô hình mới theo hướng an toàn dịch bệnh, thân thiện với môi trường; góp phần đa dạng hóa các đối tượng nuôi, mở ra hướng đi mới cho nghề nuôi trồng thủy sản ở TP Hà Tĩnh, tạo ra nhiều sản phẩm cho người tiêu dùng lựa chọn. Bên cạnh đó, việc tiêu thụ cá, tôm sú, cua thương phẩm tương đối thuận lợi vì đây đều là các loài thủy sản đang được thị trường ưa chuộng. Nhất là đối với một số vùng chưa đủ hạ tầng để nâng cấp thành vùng nuôi công nghệ cao thì việc thực hiện nuôi xen ghép ở các hồ ao có diện tích lớn rất phù hợp. Thời gian tới, Trung tâm Ứng dụng khoa học kỹ thuật & Bảo vệ cây trồng vật nuôi TP Hà Tĩnh sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình nuôi xen ghép tôm, cua, cá tại một số vùng nuôi tôm hay xảy ra dịch bệnh, kém hiệu quả trên địa bàn./.