Hướng tới Đại hội Liên minh Hợp tác xã tỉnh Đăk Nông, nhiệm kỳ 2020- 2025: Đăk Nông: Phát triển hợp tác xã kiểu mới là đòi hỏi cấp thiết hiện nay

HTX đã từng bước được củng cố

Toàn tỉnh Đắk Nông hiện có 262 tổ hợp tác đang hoạt động trên nhiều lĩnh vực khác nhau, tạo việc làm cho hàng ngàn lao động. Hoạt động của tổ hợp tác chủ yếu để liên kết sản xuất nông, lâm nghiệp, chăn nuôi gia súc, gia cầm, nuôi trồng thủy sản tạo ra việc làm và cung ứng nhiều loại sản phẩm ra thị trường, tăng thu nhập, xóa đói giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội, góp phần xây dựng mối đoàn kết ở nông thôn, góp phần bảo đảm an ninh trật tự ở địa bàn khu dân cư.

Chuyển giao máy rang ca cao cho HTX Nông nghiệp Krông Nô. Ảnh: Đức Hùng

Hội đồng quản trị, ban kiểm soát, kế toán HTX có trên 720 người. Trình độ cán bộ quản lý HTX ngày được nâng lên, trình độ trung cấp trở lên 137 người, chiếm 33%. Số cán bộ quản lý HTX được Liên minh HTX tỉnh bồi dưỡng hàng năm đạt trên 80%.Về lĩnh vực hợp tác xã, tính đến tháng 10/2020, toàn tỉnh có 187 HTX, 3 liên hiệp HTX. Riêng nhiệm kỳ 2015 -2020, toàn tỉnh thành lập mới trên 130 hợp tác xã. Toàn tỉnh có trên 160 HTX đang hoạt động có hiệu quả; có khoảng 20 HTX ngưng hoạt động, hoạt động yếu kém đang chờ giải thể. Số vốn điều lệ 140,678 tỷ đồng; vốn thực hiện 110,742 tỷ đồng, số thành viên HTX hiện có 15.320 thành viên; số lao động làm việc thường xuyên là 3.716 người; thu nhập thành viên và người lao động khoảng từ 4,3-5,2 triệu/người/tháng.

Số HTX đã xây dựng, liên kết chuỗi giá trị trên 27 HTX, số còn lại đã tham gia vào một số phân khúc của chuỗi; một số HTX có chứng nhận tiêu chuẩn hàng hóa và cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, fairtrade, tiêu oganic, hữu cơ; nhiều HTX được UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận sản phẩn OCOP thuộc Chương trình mỗi xã một sản phẩm tỉnh Đắk Nông, đợt 1 năm 2020 với nhiều sản phẩm cà phê, hồ tiêu, mắc ca, ca cao.

Tình hình HTX ở Đắk Nông hiện nay. Đồ họa: Ngọc Tú

Theo đánh giá phân loại hằng năm, số hợp tác xã khá giỏi đầu nhiệm kỳ là 26,5%, trung bình là 50,8%, yếu kém là 22,7%, đến nay số HTX khá giỏi là 63/160 HTX chiếm 39,3%, trung bình là 80/160 HTX chiếm 50%, yếu kém chỉ còn 17/160 HTX chiếm 10,7%; đạt và vượt chỉ tiêu nghị quyết đã đề ra. Nhìn chung, các HTX đã từng bước đổi mới mô hình hoạt động giúp nông dân, hộ thành viên ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa đáp ứng nhu cầu thị trường; khai thác, sản xuất vật liệu xây dựng cát, đá, gạch xây dựng, mây tre đan, gỗ mỹ nghệ, mộc dân dụng…Hợp tác xã từng bước được củng cố và tổ chức hoạt động theo Luật HTX, hợp tác xã kiểu mới, gắn với chuỗi giá trị, đã thay thế mô hình HTX kiểu cũ, phát huy nội lực, huy động nguồn vốn trong thành viên đầu tư sản xuất không trông chờ và ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước, mạnh dạn áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, đổi mới phương thức sản xuất nâng cao chất lượng sản phẩm, hàng hóa, nhiều HTX trung bình và yếu kém đã nỗ lực vươn lên.

Thời gian qua, toàn tỉnh đã có các HTX tiêu biểu như: HTX Nông nghiệp Nam Hà huyện Cư Jút; HTX Cao Nguyên Xanh Cư Jút; HTX Chăn nuôi và Dịch vụ nông nghiệp xã Đắk Wil huyện Cư Jút; HTX Nông nghiệp Đắk Mil; HTX Nông nghiệp Công Bằng Thuận An huyện Đắk Mil; HTX Đồng Tiến Đắk R’lấp; HTX Nông nghiệp-Thương mại-Dịch vụ hữu cơ hồ tiêu Hoàng Nguyên huyện Đắk Song; HTX Nông lâm nghiệp-Thương mại-Dịch vụ Tia Sáng thành phố Gia Nghĩa…

Có được kết quả trên là do thời gian qua, Liên minh HTX tỉnh xác định công tác tuyên truyền là nhân tố quyết định sự phát triển HTX. Từ đó, Liên minh HTX tỉnh đẩy mạnh công tác tuyên truyền, biên soạn tài liệu hướng dẫn thực hiện Luật HTX 2012, hướng dẫn thành lập, tổ chức lại hoạt động HTX, lồng ghép chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Cùng với phối hợp với các tổ chức đoàn thể - chính trị, chính quyền các cấp tổ chức 55 lớp tập huấn cho 4.125 lượt học viên tham dự, Liên minh HTX tỉnh còn phối hợp với các cơ quan báo chí xây dựng phóng sự, bài viết về các chuyên đề kinh tế hợp tác, HTX, về điển hình tiên tiến, mô hình HTX hoạt động có hiệu quả, về HTX kiểu mới…

Kết quả đánh giá và phân loại các HTX ở Đắk Nông. Đồ họa: Ngọc Tú

Phát triển hợp tác xã kiểu mới
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, khu vực kinh tế, HTX vẫn còn hạn chế bất cập. Kinh tế tập thể, HTX vẫn chưa tương xứng với tiềm năng và yêu cầu hiện có của địa phương; phong trào kinh tế tập thể phát triển còn chậm về chất và lượng, số nông hộ tham gia vào kinh tế tập thể, HTX còn ít, chưa tác động mạnh mẽ để chuyển biến mang tính đột phá. Quy mô kinh tế tập thể, HTX của tỉnh còn chiếm tỷ trọng nhỏ 0,4% so với GDP của tỉnh, thấp hơn bình quân chung cả nước.

Nhiều HTX có quy mô nhỏ, khả năng cạnh tranh thấp, chưa đáp ứng việc cung ứng vật tư, dịch vụ đầu vào cho các thành viên, tiêu thụ sản phẩm khó khăn, chịu tác động mạnh mẽ của kinh tế thị trường, dễ bị tổn thương trong quá trình hội nhập. Những khó khăn, yếu kém kéo dài chưa khắc phục được như: Vốn ít, trình độ quản lý hạn chế, sản xuất kinh doanh chủ yếu tự phát, nhỏ lẻ, công nghệ lạc hậu, chưa có thương hiệu, nhãn hiệu, tiêu chuẩn hàng hóa, đăng ký chất lượng, do đó sản phẩm khó đáp ứng thị trường, khó đưa hàng hóa, sản phẩm vào trong các siêu thị, cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy chế biến. Việc tiếp cận nguồn vốn với các ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng gặp khó khăn vì không có tài sản bảo đảm, thiếu vốn hoạt động, mở rộng quy mô sản xuất, đổi mới công nghệ…

Nhận thức về bản chất, vai trò, vị trí của khu vực kinh tế tập thể, HTX trong phát triển kinh tế - xã hội của một số cấp ủy, chính quyền, đảng viên và người dân trong tỉnh chưa đầy đủ, chưa thống nhất, vẫn còn tư tưởng mặc cảm với mô hình HTX kiểu cũ; quản lý nhà nước đối với kinh tế tập thể, HTX còn hạn chế, nhất là bộ máy chuyên trách cấp cơ sở…

Vùng sản xuất chanh dây của HTX Tia Sáng. Ảnh: Đức Hùng

Song song với việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, phổ biến và tổ chức triển khai thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về kinh tế tập thể, nòng cốt là các HTX về Luật HTX…công tác tư vấn, hỗ trợ phát triển HTX, tổ hợp tác, liên hiệp HTX thực hiện các chương trình, dự án, dịch vụ HTX, các hoạt động cung cấp dịch vụ cho các thành viên HTX về pháp lý, khoa học-công nghệ, tín dụng, kiểm định chất lượng hàng hóa, truy xuất nguồn gốc cần được chú trọng… HTX tỉnh đẩy mạnh hỗ trợ và cung cấp các dịch vụ cần thiết cho sự hình thành và phát triển HTX, liên hiệp HTX kiểu mới.Xuất phát từ tình hình thực tế, nhiệm vụ đặt ra cho các cấp, các ngành, đoàn thể, Liên minh HTX tỉnh là cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tư vấn, hỗ trợ phát triển HTX kiểu mới, góp phần thúc đẩy kinh tế hợp tác, HTX phát triển của tỉnh ngang tầm trong khu vực và trên cả nước. Nhằm thực hiện việc đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh cần thực hiện tốt chức năng đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các thành viên; phối hợp các sở, ngành tham mưu UBND tỉnh xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế hợp tác, hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ cá thể; xây dựng các mô hình HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị hàng hóa chủ lực trong các lĩnh vực, tổng kết nhân ra diện rộng.

Lê Đình Toàn

PCT Liên minh HTX tỉnh Đăk Nông
Trang tin điện tử thuộc Liên minh Hợp tác xã Việt Nam (vca.org.vn)