Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới (NTM) có 19 tiêu chí, trong đó tiêu chí thứ 18 là xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh. Như vậy, việc xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh là chỉ tiêu bắt buộc mà các địa phương cần triển khai. Việc thực hiện tiêu chí, nhiệm vụ này ở Quảng Ninh như thế nào, phải làm gì để củng cố, nâng cao chất lượng và vai trò của các tổ chức trong hệ thống chính trị ở cơ sở, góp phần xây dựng NTM hiệu quả?

Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng (NTM) gồm 19 tiêu chí, trong đó có tiêu chí xã đạt chuẩn NTM phải có 70% thôn, làng đạt tiêu chuẩn văn hóa trở lên. Xác định đây là một trong những tiêu chí then chốt, bảo đảm tính bền vững và là nền tảng cho xây dựng NTM, thời gian qua, nhiều địa phương đã quan tâm đến phong trào xây dựng thôn, làng văn hóa, đạt được nhiều kết quả.

Là một trong 8 xã điểm của huyện Yên Định về triển khai thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới (XDNTM), đến nay, sau hơn 2 năm thực hiện chương trình NTM xã Định Tân đã đạt 17/19 tiêu chí; trong đó có những tiêu chí nổi bật như hộ nghèo đã giảm xuống còn 4,3%; tiêu chí về cơ cấu lao động có việc làm đạt 98%; tiêu chí về hệ thống giao thông,v.v...

Để tháo gỡ những vướng mắc sau hơn hai năm triển khai xây dựng mô hình nông thôn mới (NTM), Chính phủ đã ban hành quyết định sửa đổi 5 tiêu chí trong xây dựng NTM. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, ở Hà Nội vẫn còn những tiêu chí chưa phù hợp, cần tiếp tục điều chỉnh, trong đó có tiêu chí số 6 về cơ sở vật chất văn hóa, cụ thể là nhà văn hóa (NVH) các thôn, làng đạt chuẩn.

Sau 2 năm thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM, xã Mỹ Bằng (Yên Sơn, Tuyên Quang) đã bê tông hóa được 100/103 km đường giao thông nông thôn. Trong 19 tiêu chí xây dựng NTM, đến nay xã đã hoàn thành 16 tiêu chí, còn 3 tiêu chí đang triển khai thực hiện.

Theo quyết định 342/QĐ-TTg của Thủ tướng chính phủ về sửa đổi 5 tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới, trong đó chợ nông thôn được sửa lại là "không nhất thiết mỗi xã phải có 1 chợ để phục vụ người dân", chợ theo quy hoạch và đạt chuẩn theo quy định chứ không phải “đạt chuẩn của Bộ Xây dựng” như tiêu chí cũ. Rõ ràng, đây là một sự linh hoạt lớn, giúp các địa phương có thể điều chỉnh để xây dựng theo đặc thù vùng miền, đảm bảo tính bền vững của tiêu chí, hướng đến mục tiêu nâng cao chất lượng cuộc sống cho cư dân nông thôn theo chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM.

Sau 2 năm thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, huyện Cư Jut, tỉnh Đắk Nông, đã đạt được một số kết quả rất đáng khích lệ. Các xã trên địa bàn huyện đã hoàn thành “Đồ án Quy hoạch xây dựng nông thôn mới” và “Đề án quy hoạch chung xây dựng nông thôn mới”. Đến nay, huyện đã có các xã Nam Dong đạt 9/19 tiêu chí nông thôn mới; Tâm Thắng đạt 7/19 tiêu chí; Đăk Drông đạt 6/19 tiêu chí. Trong đó, các tiêu chí đạt được là xây dựng đời sống văn hóa, tỷ lệ hộ nghèo, giáo dục, tỷ lệ lao động qua đào tạo trên địa bàn xã, công tác y tế, bưu điện…

Sau 3 năm thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới (XDNTM), huyện Phù Ninh (Phú Thọ) đã đạt được nhiều kết quả khả quan. Theo rà soát sơ bộ, huyện có 3 xã đạt 13 tiêu chí trở lên, 4 xã đạt từ 10 - 12 tiêu chí, 9 xã đạt từ 7 - 9 tiêu chí.

Trong 19 tiêu chí xây dựng NTM thì tiêu chí 15 (tiêu chí về y tế) giữ vai trò hết sức quan trọng, không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống người dân mà còn là nền tảng cho sự phát triển bền vững. Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện tiêu chí này đang gặp không ít khó khăn.

Huyện Quảng Điền là huyện điểm nông thôn mới của tỉnh Thừa Thiên Huế, mục tiêu của huyện đến năm 2015 có 8/10 xã hoàn thành xây dựng xã nông thôn mới. Theo rà soát mới nhất của huyện Quảng Điền, hiện mới có 4 xã đạt 14 tiêu chí; 4 xã đạt 13 tiêu chí; 2 xã đạt 11 tiêu chí.

Bắt tay vào thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (MTQGXDNTM) với xuất phát điểm chỉ đạt 5/19 tiêu chí, nhưng sau 2 năm, Quảng Tiên đã nâng tổng số tiêu chí đạt được lên 9/19. Những tiêu chí còn lại cũng đã và đang tiến "về đích" tương đối nhanh. Để có được kết quả đó, thời gian qua, Quảng Tiên đã đưa ra khá nhiều cách làm hay, sáng tạo và rất phù hợp với thực tế ở địa phương...

Thực hiện xây dựng nông thôn mới (NTM), tiêu chí giáo dục là một trong những tiêu chí bắt buộc phải hoàn thành với đòi hỏi rất cao, khiến nhiều địa phương băn khoăn. Để có thể đạt được tiêu chí này, các xã xây dựng NTM rất cần có sự phối hợp chặt chẽ và thường xuyên của các cấp, các ngành có liên quan trong việc khắc phục các khó khăn.

Xưa nay, văn hóa luôn là yếu tố quan trọng trong kiến trúc thượng tầng của xã hội. Nghị quyết T.Ư 5 (khóa VIII) khẳng định: “Văn hóa Việt Nam đã hun đúc nên tâm hồn, khí phách, bản lĩnh Việt Nam, làm rạng rỡ lịch sử vẻ vang của dân tộc”. Nhận thức được vai trò to lớn đó, trong bộ tiêu chí chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, có tới 2 tiêu chí về văn hóa. Tuy nhiên, hiện nay, việc hoàn thiện các tiêu chí này đang gặp rất nhiều khó khăn.

Nhằm hoàn thiện hơn nữa công tác triển khai xây dựng NTM một cách khoa học, hiệu quả, ngày 20/2/2013, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 342/QĐ-TTg sửa đổi 5 tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc gia về NTM, trong đó có tiêu chí số 10 về thu nhập. Điều này có ý nghĩa không nhỏ với các địa phương trong quá trình thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM.

Nhằm hoàn thiện hơn nữa công tác triển khai xây dựng nông thôn mới một cách khoa học, hiệu quả, ngày 20/02/2013 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 342/QĐ-TTg sửa đổi 5 tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc gia về NTM. Theo đó, 5 tiêu chí được sửa đổi là: Tiêu chí số 7 về chợ nông thôn; Tiêu chí số 10 về thu nhập; Tiêu chí số 12 về cơ cấu lao động; Tiêu chí số 14 về giáo dục và Tiêu chí số 15 về y tế. Điều này có ý nghĩa không nhỏ với các địa phương trong quá trình thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM.