Cần một chiến lược dài hơi cho sản xuất vụ đông

Kết quả khả quan

Có lẽ không có nhiều năm trên địa bàn Hà Tĩnh, yếu tố thời tiết được coi là “đắc địa” cho sản xuất vụ đông như năm nay. Một năm hầu như không có bão lũ, ít mưa rét, thậm chí đến thời điểm tiết đông chí, trời vẫn nắng ấm. Đây là một cơ hội hiếm hoi để sản xuất vụ đông ở tỉnh ta giành được những kết quả đột phá.

Mô hình trồng rau an toàn theo tiêu chuẩn VIETGAP tại xã Tượng Sơn (Thạch Hà)

Không bỏ lỡ cơ hội, thực hiện sự chỉ đạo của ngành nông nghiệp tỉnh, các địa phương đã đồng loạt triển khai kế hoạch sản xuất vụ đông với quyết tâm lớn nhằm thực hiện đảm bảo chỉ tiêu kế hoạch được giao.

Nhìn chung, các địa phương đã biết phát huy tiềm năng, thế mạnh về điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng đặc trưng của mình để chỉ đạo nhân dân đẩy mạnh sản xuất với mục tiêu tận dụng tối đa điều kiện sản xuất và nâng cao giá trị trên đơn vị diện tích. Làm tốt công tác tuyên truyền, phát động sâu rộng phong trào thi đua sản xuất vụ đông; đồng thời phân công cán bộ theo dõi, chỉ đạo từng xã, bám sát thực tiễn, chỉ đạo quyết liệt, sát sao từ cơ sở; đôn đốc nông dân huy động tối đa nguồn nhân lực, máy móc tập trung đẩy nhanh tiến độ thu hoạch lúa mùa, kịp thời giải phóng đất gieo trồng cây vụ đông.

Cùng với đó, các huyện chủ động liên hệ, tổ chức ký hợp đồng với các công ty sản xuất kinh doanh giống cây trồng có uy tín để cung ứng giống cây trồng kịp thời đảm bảo số lượng, chất lượng cho nông dân sản xuất. Kết quả, các địa phương có truyền thống sản xuất vụ đông như: Hương Sơn, Đức Thọ, Thạch Hà, Kỳ Anh... đều đạt và vượt chỉ tiêu cả về diện tích, năng suất và sản lượng các loại cây trồng.

Đặc biệt, cây ngô đông ở Hương Sơn đạt được kết quả cao nhất từ trước đến nay. Được tỉnh giao tổng diện tích cây vụ đông 3.000 ha, trong đó có 2.300 ha ngô, 400 ha rau đậu và 300 ha khoai lang. Ngay sau khi triển khai huyện đã hoàn thành 100% chỉ tiêu kế hoạch về diện tích cây ngô đông, loại cây trồng phổ biến hàng năm của huyện.

Thu hoạch ngô đông

Tổng kết sản xuất vụ đông, diện tích cây ngô của huyện đạt gần 102%. Các loại rau đậu thực phẩm đạt kết quả khá cao ở các địa phương: Hương Khê (147%); Đức Thọ (99%), Thành phố Hà Tĩnh (87%). Cây khoai lang đạt 90% ở Thị xã Hồng Lĩnh, 74% ở Nghi Xuân...

Một số xã không nằm trong số các huyện nêu trên nhưng lại có kết quả riêng đạt cao như: Thanh Lộc (Can Lộc), Tượng Sơn, Thạch Tiến, Thạch Lạc... (Thạch Hà); Thạch Hạ, Thạch Môn, Thạch Bình... (Thành phố Hà Tĩnh)... Đặc biệt, tận dụng thời tiết thuận lợi, nhiều địa phương đã gieo trỉa được khá nhiều diện tích lạc vụ đông để chủ động giống cho vụ xuân 2013 như: Đức Long (Đức Thọ); Thanh Lộc (Can Lộc)... Nhìn chung, năng suất và sản lượng đều đạt cao so với các vụ trước.

Chưa tương xứng với tiềm năng

Theo lãnh đạo các ngành chuyên môn, kết quả sản xuất vụ đông năm nay mặc dù được coi là khá vượt trội nhưng hoàn toàn chưa tương xứng với các điều kiện thuận lợi như: tiềm năng về đất đai; sự ưu đãi không thể tốt hơn về thời tiết và sự vào cuộc chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy, chính quyền các địa phương, các ban ngành từ tỉnh đến cơ sở...

Nguyên nhân chính vẫn là tư tưởng ngại làm vụ đông của người dân do điều kiện thời tiết khắc nghiệt, cộng với sự hoạch định chiến lược cho vụ sản xuất được coi là chủ lực trong năm chưa đi vào chiều sâu; sự chỉ đạo sản xuất thâm canh chưa thực sự quyết liệt và hiệu quả.

Nhà kính, nhà lưới trồng rau còn là thứ "xa xỉ" trong thâm canh rau trên địa bàn tỉnh

Người dân, từ chỗ ngại làm dẫn đến việc ngại khó trong quá trình sản xuất. Chưa kể đến tình trạng sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, thiếu quy hoạch, hầu hết các mô hình sản xuất của ta đều thiếu sự đầu tư cho các yêu cầu thiết yếu về khoa học kỹ thuật. Trong đó việc xây dựng nhà lưới, nhà kính (che phủ ni lông), một trong những yếu tố bảo vệ cây trồng trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, chưa thực sự được coi trọng. Phần lớn các diện tích vụ đông sản xuất theo kiểu được chăng hay chớ, cơ bản phụ thuộc vào thiên nhiên, chưa có sự chủ động trong việc đối phó với biến động của thời tiết, khí hậu.

Bên cạnh đó, vấn đề đầu ra cho sản phẩm vẫn là bài toán khó tìm ra lời giải. Khi thị trường cần thì không có sản phẩm; khi sản phẩm dồi dào thì bị ứ đọng, không tiêu thụ được. Hầu hết các sản phẩm vụ đông trên địa bàn tỉnh ta hiện nay đều chưa có thương hiệu, vì vậy khó có thể liên doanh, liên kết được với các cơ sở tiêu thụ có uy tín trong và ngoài tỉnh.

Cần một định hướng chiến lược

Từ lâu, tỉnh ta đã đề ra chủ trương là đưa vụ đông trở thành một trong những vụ sản xuất chính trong năm, nhưng với những khó khăn, trở ngại nêu trên, phong trào sản xuất vụ đông đứng trước nguy cơ bị mai một, đặc biệt là đối với các địa phương ít có thế mạnh về điều kiện sản xuất.

Thu hoạch khoai tây ở xã Thượng Lộc (Can Lộc)

Hiện nay trong giai đoạn mới, sản xuất vụ đông lại trở thành một yêu cầu quan trọng không chỉ tính riêng kết quả cụ thể của nó. Thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu mùa vụ của tỉnh, các trà lúa xuân sớm không còn, trà lúa xuân trung cũng từng bước bỏ hẳn; vụ xuân bắt đầu xuống giống vào tháng giêng năm sau.

Kể từ khi thu hoạch vụ hè thu, thời gian cho sản xuất vụ đông sẽ kéo dài hơn 3 tháng. Như vậy vụ đông sẽ còn đảm nhận thêm chức năng gối vụ để cải tạo đất đai, chuẩn bị cho sản xuất cho vụ xuân.

Theo ông Nguyễn Tuấn Thanh - Chi cục trưởng Chi cục BVTV tỉnh, với điều kiện mới này, muốn hay không, vụ đông sẽ phải là vụ sản xuất chính. Điều quan trọng hiện nay, là cần phải có một sự quan tâm ở tầm chiến lược, đồng thời có sự chỉ đạo định hướng quyết liệt, kịp thời với những giải pháp và chính sách phù hợp, hiệu quả trên nền tảng chủ động sản xuất trong mọi tình huống, mọi điều kiện thời tiết. Theo đó, trước tiên là phải lựa chọn giải pháp cơ cấu đa cây, đa con để giảm thiểu thiệt hại. Đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn các chủ trương, chính sách, các biện pháp kỹ thuật cho người dân đối với các nhóm cây trồng vụ đông. Sản xuất theo phương thức HTX, tổ hợp tác hoặc tổ liên gia... trên nền tảng quy hoạch vùng, liên vùng để quy mô hóa về diện tích, tránh sự manh mún, nhỏ lẻ, tạo điều kiện cơ giới hóa, áp dụng KHKT, tìm kiếm thị trường đầu ra ổn định.

Đối với mặt hàng rau - củ - quả, cần tiếp tục sản xuất theo tiêu chuẩn VIETGAP để từng bước xây dựng thương hiệu và tiến đến sản xuất theo đơn đặt hàng... Có như vậy mới kích thích được nhu cầu và năng lực sản xuất của người dân, đưa vụ đông thực sự trở thành một trong những vụ sản xuất chính; góp phần nâng cao năng suất, sản lượng và giá trị thu nhập trên đơn vị diện tích; thực hiện có hiệu quả đề án phát triển sản xuất trong xây dựng nông thôn mới hiện nay.

Tiến Thành
Theo baohatinh.vn