Thay đổi lớn trong tư duy, nhận thức và phương thức sản xuất từ các mô hình sản xuất nông nghiệp theo hướng CSA

Tác động của biến đổi khí hậu (BĐKH) toàn cầu đã và đang làm cho thiên tai ngày bất thường và khốc liệt hơn, gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến phát triển kinh tế và xã hội. Những năm gần đây, khí hậu Hà Tĩnh cũng có những biến đổi bất thường, khiến cho vùng đất lắm thiên tai này càng phải chịu thêm nhiều khốn khó, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển trên tất cả các lĩnh vực. Riêng đối với  nông nghiệp, tác động lớn đến năng suất, thời vụ gieo trồng, tăng nguy cơ lây lan sâu bệnh trên cây trồng, dịch bệnh ở gia súc, gia cầm. Trong thời gian qua, hiện tượng mất trắng mùa màng xẩy ra ở nhiều địa phương gây thiệt hại nặng nề đến nền kinh tế. Do đó, việc nâng cao nhận thức cho nhân dân về ứng phó với tình trạng này và đề ra những giải pháp phù hợp là hết sức cần thiết.

Được sự hỗ trợ từ dự án Cải thiện nông nghiệp có tưới (WB7) – do Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh làm chủ đầu tư. Từ vụ Đông năm 2018, Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh đã triển khai thực hiện các nội dung thuộc hợp phần 3: Mô hình thực hành nông nghiệp thông minh thích ứng biến đổi khí hậu tỉnh Hà Tĩnh. Việc nhân rộng các thực hành CSA được tổ chức thực hiện theo lộ trình đi từ nhân rộng chính đến nhân rộng đại trà. Nhân rộng chính được thực hiện theo hình thức hỗ trợ xây dựng mô hình kết hợp với tổ chức tập huấn theo hình thức “cầm tay chỉ việc” được thực hiện trong vụ Đông 2018 và vụ Xuân 2019 với các đối tượng cây rau màu và cây lúa với diện tích 1989ha và 5.160 người được tham gia tập huấn tại các huyện Cẩm Xuyên, Thạch Hà, Kỳ Anh, thành phố Hà Tĩnh và thị xã Kỳ Anh. Nhân rộng đại trà được thực hiện theo hình thức tổ chức tập huấn trên diện rộng tại hai vụ Hè Thu và Đông năm 2019, ngoài những huyện, thị, thành phố đã triển khai mô hình nhân rộng chính còn mở rộng thêm huyện Can Lộc với gần 29.000 người được tham gia học tập.

Người dân thu hoạch sản phẩm mô hình

Nhằm hướng tới phát triển sản xuất thâm canh, đảm bảo chất lượng sản phẩm, hướng tới phát triển sản xuất theo sản phẩm hữu cơ góp phần vào xây dựng sản phẩm đạt chuẩn OCOP của tỉnh nhà và ứng dụng hiệu quả nhất sản xuất nông nghiệp theo hướng CSA. Vụ Đông 2019 và Xuân 2020, Trung tâm tiếp tục thực hiện các mô hình điểm tại hai xã Tượng Sơn, huyện Thạch Hà và xã Kỳ Văn, huyện Kỳ Anh.

Qua các vụ triển khai thực hiện mô hình CSA tại Hà Tĩnh đã làm thay đổi tư duy và phương thức sản xuất, nhất là nhận thức và hiểu biết về BĐKH của người dân.Góp phần đưa năng suất và hiệu quả kinh tế tăng lên, giảm phát thải nhà kính và ô nhiễm môi trường.

Theo ý kiến của bác Dương Văn Phán thôn Hòa Mỹ - xã Tượng Sơn, học viên tham gia lớp học và thực hiện mô hình điểm: Thôn chúng tôi là một trong những thôn khá đặc biệt của xã bởi người dân trong thôn chủ yếu là giáo dân. Việc quan tâm đến áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật vào sản xuất là thực sự chưa có. Tuy nhiên, khi được dự án tổ chức truyền đạt theo hai hướng vừa lý thuyết vừa thực hành đã tác động mạnh mẽ đến nhận thức của mỗi người. Bản thân tôi nằm trong ban chỉ huy thôn thấy đây là một trong những chương trình hết sức ý nghĩa với người dân trong giai đoạn hiện nay bởi tác động của BĐKH ngày càng lớn và thay đổi thói quen trong sản xuất là hết sức cần thiết nhằm giúp cho bà con ứng phó được với những tác động do BĐKH gây ra.

Thực hiện dự án đã làm thay đổi phương thức canh tác cũ bằng phương thức canh tác mới, phù hợp với thích ứng BĐKH hiện nay. Quan trọng nữa là dự án đã góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích, đồng thời giảm thiểu ô nhiễm môi trường, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả nguồn nước một trong những yếu tố tiên quyết trong sản xuất nông nghiệp (nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống), tạo nền tảng cho sản xuất hàng hóa nông sản sạch theo hướng bền vững. Trong thời gian tới với sự hỗ trợ của Dự án, Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh tiếp tục nhân rộng mô hình này trên đối tượng cây ăn quả có múi để việc phát triển sản xuất cây ăn quả đặc sản của tỉnh được hiệu quả và bền vững./.