“Ông lớn” bán lẻ nội địa vạch chiến lược làm chủ “sân nhà” trước sức ép từ EVFTA

Hiệp định thương mại tự do EVFTA được ví như con đường cao tốc thương mại giữa Việt Nam và Liên Minh Châu Âu (EU), dự kiến sẽ có hiệu lực vào đầu tháng 8/2020. EVFTA cam kết mở cửa thị trường mạnh mẽ với 99% số dòng thuế được xóa bỏ theo lộ trình cho cả Việt Nam và Liên Minh Châu Âu, giúp mở rộng hơn nữa cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam và ngược lại, nhiều hàng hóa EU chất lượng cao cũng chờ thời cơ để đổ vào thị trường Việt Nam tiềm năng với gần 100 triệu dân.

Không còn khái niệm "sân nhà", vốn FDI "đổ bộ" vào ngành bán lẻ

 Thị trường phân phối Việt Nam có nhiều tiềm năng phát triển do quy mô dân số lớn (khoảng 96 triệu người); cơ cấu dân số trẻ (60% dân số ở độ tuổi 18-50). Dự báo, chi tiêu hộ gia đình tăng trung bình 10,5%/năm và sẽ lên mức 714 USD/ tháng vào năm 2020.

Trong khi đó, tỷ lệ bao phủ của hệ thống bán lẻ hiện đại thấp hơn nhiều nước trong khu vực (Việt Nam chỉ đạt 25% tổng mức bán lẻ, trong khi ở Philippines là 33%, Thái Lan là 34%, Malaysia 60%, Singapore là 90%...).

Theo Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương): Thời gian qua, làn sóng vốn trong nước và đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục "đổ" vào ngành bán lẻ Việt Nam. Trên thị trường đã nổi lên một số nhà phân phối bán lẻ bao gồm cả doanh nghiệp trong nước và nước ngoài đang nắm giữ thị phần chủ yếu, cạnh tranh lẫn nhau và đi đầu trong những xu hướng bán lẻ mới.

Các tập đoàn kinh doanh bán lẻ lớn của nước ngoài như: Lotte, Central Group, Aeon, Circle K, K Mart, Family Mart… đã liên tục đẩy mạnh chiến lược thâm nhập và mở rộng thị trường bán lẻ tại Việt Nam. Điều này cho thấy tiềm năng thị trường bán lẻ Việt Nam là rất lớn nhưng cuộc đua giành thị phần trong lĩnh vực này cũng ngày càng gay gắt.

Trong tương lai gần, khi hiệp định EVFTA có hiệu lực thực thi thì cam kết mở cửa thị trường dịch vụ, đầu tư, phân phối cũng là nguyên nhân khiến các doanh nghiệp lớn của các quốc gia thành viên EU đẩy mạnh đầu tư vào ngành phân phối, bán lẻ của Việt Nam.

Việc thực thi các cam kết EVFTA cũng đồng nghĩa với việc Việt Nam phải mở cửa thị trường cho hàng hóa, dịch vụ đến từ các nước đối tác thuộc EVFTA, lúc đó sẽ không còn khái niệm "sân nhà".

Đặc biệt, đối với những nhóm ngành hàng mà Việt Nam có sức cạnh tranh yếu như: Nông nghiệp, chăn nuôi, thủy sản và một số ngành dịch vụ sẽ gặp không ít những thách thức.

Trong khi đó, phần lớn các doanh nghiệp Việt Nam là các doanh nghiệp nhỏ và vừa với nguồn lực hạn chế. Chỉ có một số ít doanh nghiệp lớn của Việt Nam như VinCommerce, Saigon Co.op, Thegioididong, Bách hóa Xanh, Satra, BRG Retail… mới đủ năng lực để cạnh tranh, khẳng định vị thế của mình trên thị trường bán lẻ.

"Ông lớn" bán lẻ nội địa vạch chiến lược làm chủ "sân nhà" trước sức ép từ EVFTA

Tiềm năng của ngành bán lẻ Việt Nam lý giải việc, vài năm gần đây, thị trường này liên tục cạnh tranh khốc liệt với các thương vụ M&A. Nổi bật nhất, cuối năm 2019, Tập đoàn Masan thực hiện thương vụ M&A đình đàm với Vingroup, nắm quyền điều hành VinCommerce – Hệ thống bán lẻ lớn nhất Việt Nam gồm hơn 3000 siêu thị và cửa hàng VinMart/VinMart+ và 14 nông trại công nghệ cao VinEco cung cấp rau củ quả tươi.

Sỡ hữu VinMart/VinMart+, Masan đã đặt nền móng cho việc xây dựng nền tảng tiêu dùng - bán lẻ tích hợp. Báo cáo tài chính Q1/2020 của Masan Group cho thấy, VinCommerce đạt tăng trưởng doanh thu thuần 40% trong Quý 1/2020. Lợi nhuận cải thiện đáng kể với biên EBITDA trong Quý 1/2020 đạt mức (5.1)%, tăng lên so với mức (9.1)% và (10.7)% lần lượt vào Quý 1/2019 và Quý 4/2019. Như vậy, chỉ sau vài tháng tiếp nhận việc điều hành chuỗi bán lẻ lớn nhất Việt Nam, Masan có được những thành công bước đầu trong việc cải tổ và nâng cao hiệu quả hoạt động của VinMart/VinMart+.

Mới đây, Masan Group đã thông qua việc thành lập công ty hợp nhất là Công ty Cổ phần The CrownX để vận hành và sẽ sở hữu lợi ích kinh tế của MSN trong VCM và Masan Consumer Holding (MCH). Như vậy, CrownX chính là liên minh tiêu dùng – bán lẻ hàng đầu như công bố của Masan khi M&A thành công VinCommerce. Việc thành lập CrowX sẽ giúp tối ưu cả 2 mảng sản xuất và bán lẻ của Masan Group.

Ví dụ, khi Masan Consumer ra mắt sản phẩm mới, CrownX ngay lập tức có thể thu thập ý kiến phản hồi của khách hàng thông qua hệ thống bán lẻ VinMart/VinMart+. Đối với VinCommmerce, việc gia nhập vào sản xuất sẽ giúp nền tảng phát triển nhãn riêng đáp ứng nhu cầu của nhà sản xuất và tạo lợi thế cạnh tranh so với các nhà bán lẻ khác. Mục tiêu, đến năm 2025, hệ sinh thái của CrownX sẽ phục vụ hơn 30 triệu người tiêu dùng Việt Nam thông qua hệ thống hơn 30.000 điểm bán.

VCM là nền tảng bán lẻ lớn nhất về số lượng điểm bán và chiếm gần 30% thị phần kênh bán lẻ hiện đại. Sự vượt trội ở danh mục sản phẩm tươi sống là dấu ấn thu hút khách hàng của chuỗi bán lẻ này, cộng hưởng từ MEATdeli khi thương hiệu thịt mát của Masan đang có 60% thị phần trong VinMart và hiện đã được bán thử nghiệm thành công tại VinMart+.

Trong năm 2020, trọng tâm của CrownX là vạch ra lộ trình cụ thể để VCM đạt lợi nhuận và bắt đầu xây dựng hạ tầng để số hóa toàn bộ nền tảng, với các chiến lược cụ thể như: Đối sánh toàn bộ giá vốn sản phẩm và chi phí bán hàng của VCM với thị trường, đồng thời đưa chi phí bán hàng đạt mức tốt nhất trên thị trường. Tập trung vào các thương hiệu và sản phẩm chủ chốt để thúc đẩy 80% hiệu quả kinh doanh. Phát huy thế mạnh về marketing để thu hút sự ủng hộ của khách hàng. Tiếp tục củng cố thị phần bằng việc mở mới chọn lọc, song song với việc đóng cửa các siêu thị/cửa hàng không có khả năng hòa vốn. Về công nghệ, giai đoạn 1 sẽ tập trung xây dựng nền tảng bán lẻ thông minh hơn, và cải thiện năng suất thông qua việc tự động hóa hệ thống dữ liệu.

Masan Group kỳ vọng doanh thu thuần hợp nhất năm 2020 của Tập đoàn tăng trưởng mạnh mẽ ở mức hai chữ số, đồng thời lợi nhuận sẽ khởi sắc trong nửa cuối năm. Trong đó, biên EBITDA năm 2020 của VCM sẽ từ -3% đến 0%, đạt mô hình hòa vốn vào nửa cuối của năm 2020.

Với tiềm năng của thị trường bán lẻ cùng với kinh nghiệm của công ty hàng tiêu dùng số hàng đầu Việt Nam, CrownX có nhiều tiềm lực để nắm bắt các cơ hội từ EVFTA, thiết lập tiêu chuẩn mới cho ngành bán lẻ Việt Nam, đồng thời mang đến trải nghiệm mua sắm vượt trôi cho người tiêu dùng.