Tạo động lực vươn khơi bám biển

Từng bước hiện đại hóa

Nhận thức được tầm quan trọng của Nghị định 67/2014/NĐ-CP (Nghị định 67) ngay sau khi NHNN ban hành Thông tư 22/2014/NHNN -TT (Thông tư 22) hướng dẫn thực hiện chính sách tín dụng theo Nghị định 67, Agribank đã ban hành nhiều văn bản triển khai chính sách này nhằm khuyến khích ngư dân bám biển, tổ chức lại nghề cá, tái cơ cấu ngành thủy sản, khai thác xa bờ đúng với lợi thế từng địa phương, đồng thời triển khai kế hoạch hỗ trợ cho những hộ có đủ điều kiện vay vốn đóng tàu vươn khơi bám biển, phát triển kinh tế.

Tính đến tháng 6/2017, Agribank đã triển khai cho vay trên địa bàn 26 tỉnh ven biển. Hiện nay, số khách hàng vay vốn theo Nghị định 67 của Agribank là 549 khách hàng; cho vay đóng mới và nâng cấp là 505 tàu. Tổng số tiền cam kết theo hợp đồng tín dụng là 4.531 tỷ đồng, với dư nợ 3.836 tỷ đồng, trong đó 11 tỷ đồng là vốn lưu động…

Agribank đẩy mạnh đầu tư vào nông nghiệp, giúp từng bước hiện đại hóa ngành nghề thủy hải sản

Tại nhiều địa phương, Agribank là  NH tích cực nhất trong việc cho vay đóng tàu theo Nghị định 67. Tại Thừa Thiên - Huế, 11 tàu được phê duyệt vay theo Nghị định 67 là vay của Agribank. Hầu hết “tàu 67” tại Quảng Trị được phê duyệt phương án vay vốn đều vay của Agribank (83 tàu). Còn ở Bình Thuận, Agribank đã ký hợp đồng tín dụng và giải ngân theo tiến độ cho 96 tàu với số tiền 666,3 tỷ đồng trên tổng số tiền cam kết cho vay là 732,08 tỷ đồng… Có thể nói, Nghị định 67 thực sự là “cú hích” để Agribank phát triển mạnh hơn nữa trong đầu tư vào nông nghiệp, nhất là thủy sản, từng bước hiện đại hóa ngành nghề thủy hải sản.

Sau hơn 3 năm thực hiện, Nghị định 67 đã và đang phát huy hiệu quả là làm thay đổi bộ mặt các địa phương vùng ven biển về kinh tế, xã hội. Agribank đã góp phần tạo công ăn việc làm cho hàng nghìn lao động tại các địa phương ổn định cuộc sống, tạo ra những tài sản lớn; ngư dân bám biển nhiều hơn trên những con tàu công suất lớn, vừa có điều kiện làm giàu chính đáng, vừa góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Nghị định 67 về một số chính sách phát triển thủy sản là một chương trình hỗ trợ với nhiều chính sách đồng bộ nhằm phát triển thủy hải sản, nâng cao hiệu quả khai thác đánh bắt, hiện đại hóa nghề cá. Tuy nhiên, trên thực tế khi triển khai còn tồn tại nhiều vướng mắc trong việc thực hiện các chính sách hỗ trợ. Cụ thể: một số địa phương chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chính quyền địa phương do chưa phân định rõ trách nhiệm giữa các cơ quan Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cơ quan đăng kiểm...

Nghị định 67 quy định chủ tàu khai thác hải sản được hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT) là tàu được đóng mới, nâng cấp có tổng công suất máy chính từ 400CV trở lên. Thông tư số 26/2015/TT-BTC ngày 27/2/2015 của Bộ Tài chính quy định chủ tàu đánh bắt xa bờ thuộc đối tượng không chịu VAT. Do vậy, đơn vị đóng tàu xuất hóa đơn cho chủ tàu không có VAT, thực tế chủ tàu đã đóng VAT để mua nguyên liệu, thiết bị, ngư lưới cụ hình thành lên con tàu, điều này đã trực tiếp nâng giá thành đóng tàu, làm cho ngư dân gặp không ít khó khăn. Bên cạnh đó, một số chính sách liên quan như đầu tư cơ sở hạ tầng chưa được triển khai dẫn đến cảng cá ở nhiều nơi chưa phù hợp với việc neo đậu các con tàu lớn...

Tại một số địa phương còn thiếu các cơ sở đóng tàu cá, hoặc cơ sở đóng tàu chưa đủ điều kiện để đóng mới và cải hoán tàu cá cỡ lớn theo yêu cầu của Thông tư số 26/2014/TT-BNNPTNT ngày 25/8/2014, khách hàng phải đi sang địa phương khác tìm cơ sở đóng tàu nên việc đóng tàu gặp nhiều khó khăn trong giám sát thi công.  Bên cạnh đó, vì lợi nhuận nên nhiều ngư dân đã sử dụng tàu chưa thực sự đúng mục đích và phạm vi hoạt động, thậm chí cho thuê lại dẫn đến rủi ro lớn và việc xử lý nợ của NH gặp rất nhiều khó khăn.

Vấn đề khác nữa là người thụ hưởng chính sách chưa hiểu rõ chính sách. Có địa phương ngư dân coi việc cho vay đóng tàu theo Nghị định 67 là tài trợ không hoàn lại của Chính phủ. Do vậy, nhiều ngư dân không chú trọng tính toán hiệu quả phương án mà tìm mọi cách vay vốn theo chương trình này, kể cả qua trung gian, cò mồi. Theo phản ánh tại một số địa phương ven biển, khâu thẩm định của  NH đối với hồ sơ vay vốn của ngư dân còn chậm, hoặc không được chấp thuận cho vay. Tuy nhiên, nguyên nhân chủ yếu của những bộ hồ sơ vay vốn bị từ chối là khách hàng không có đủ điều kiện vay vốn.

Thời gian qua, một số tỉnh ven biển miền Trung bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm môi trường biển dẫn tới tàu cá đánh bắt gặp nhiều khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm do không bán được cho người tiêu dùng hoặc bị tư thương ép giá. Các NH, trong đó có Agribank bị ảnh hưởng tương đối lớn bởi sự cố này. Theo thống kê, tổng dư nợ cho vay của Agribank tại 4 tỉnh này là hơn 27.000 tỷ đồng, đã có 6.850 khách hàng với dư nợ hơn 1.000 tỷ đồng bị thiệt hại và hàng chục ngàn khách hàng bị ảnh hưởng do hiện tượng cá chết hàng loạt. Chính điều này đã ảnh hưởng lớn đến nguồn thu nhập của ngư dân, gây khó khăn trong việc trả nợ vay. Cụ thể, tại Thừa Thiên - Huế, sự cố môi trường làm thiệt hại lên đến hàng trăm tỷ đồng, gần 3.000 tàu thuyền chịu cảnh nằm bờ. Agribank Thừa Thiên - Huế đã hỗ trợ, khắc phục hậu quả do thủy hải sản chết bất thường đối với 330 khách hàng, dư nợ bị thiệt hại 13.860 triệu đồng...

Chung tay gỡ khó

Trong quá trình triển khai cho vay theo Nghị định 67, nếu NH không thẩm định chặt chẽ, xác định đúng đối tượng khách hàng vay vốn sẽ dẫn đến rủi ro tín dụng. Và thực tế triển khai chính sách này thời gian qua, Agribank đã kịp thời nắm bắt những khó khăn vướng mắc, phối hợp với các sở, ban, ngành tháo gỡ, đẩy mạnh cho vay, hướng tới mục tiêu hiện đại hóa tàu cá do Chính phủ đề ra.

Để giải quyết các khó khăn, cần có sự phối hợp chặt chẽ đồng bộ của các địa phương, các bộ, ngành để triển khai các chính sách hỗ trợ ngư dân, tạo điều kiện thuận lợi cho ngư dân tham gia chương trình; tích cực phối hợp, hỗ trợ các tổ chức tín dụng trong các vấn đề liên quan đến đăng kiểm, thẩm định kỹ thuật của tàu cá, kiểm soát lộ trình các chuyến đi biển để nâng cao hiệu quả cho vay.

Ngoài ra, cần hướng dẫn kịp thời việc thực hiện chính sách hỗ trợ kinh phí mua bảo hiểm đối với tàu đóng mới trong năm 2017 và các năm tiếp theo. Chính quyền các địa phương cần đẩy nhanh tiến độ phê duyệt danh sách chủ tàu đủ điều kiện theo quy định tại Nghị định 67. Đồng thời, đẩy mạnh công tác thông tin truyền thông về các chính sách phát triển thủy sản theo Nghị định 67 để người dân biết và có trách nhiệm khi tham gia, chú trọng đến hiệu quả đầu tư, sử dụng tàu cá đúng mục đích, nhằm hạn chế tối đa rủi ro.

Hiện nay, việc khai thác thủy sản xa bờ và dịch vụ hậu cần thủy sản trên biển là ngành có rủi ro cao. Trong khi đó, tài sản bảo đảm cho khoản vay là chính con tàu nên khi rủi ro xảy ra (tàu bị chìm, bị bắt giữ…) khoản vay của NH có nguy cơ khó thu hồi. Do đó, Agribank kiến nghị Chính phủ có chính sách hỗ trợ Agribank xử lý các khoản vay vốn theo Nghị định 67 không thu hồi được. 

Thực tế, để Nghị định 67 đạt được hiệu quả, cần có những cơ chế rõ ràng về việc phối hợp giữa các ngành. Vì thế, với những gì đã và đang phát sinh từ thực tiễn triển khai chính sách cho vay theo Nghị định 67, Agribank mong muốn các ngành chức năng sớm rà soát, tháo gỡ, đáp ứng những monng mỏi của ngư dân trên cả nước.

Minh Nhật
thoibaonganhang.vn