Ô nhiễm môi trường nông nghiệp, nông thôn do đâu?
Trong những năm gần đây, nông nghiệp nông thôn luôn giữ vị trí trọng tâm, đảm bảo an ninh lương thực quốc gia và cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp và xuất khẩu. Ngành nông nghiệp, nông thôn hiện nay đang đứng trước những thách thức rất lớn về ô nhiễm môi trường do vấn đề phát sinh chất thải từ các hoạt động trồng trọt, chăn nuôi, thuỷ sản, lâm nghiệp, diêm nghiệp và nông thôn và sức ép đô thị hoá, công nghiệp hoá khu vực thành thị và ven đô.
Nông dân Gò Dầu thu gom rác thải thuốc bảo vệ thực vật cho vào thùng để tiêu huỷ.
Việc quá lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV), phân bón, kháng sinh, chất kích thích tăng trường, hóa chất bảo quản nông lâm thủy sản, chất thải chăn nuôi, giết mổ, tiêu hủy gia súc, gia cầm, chất thải làng nghề,… đang là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nông nghiệp nghiêm trọng.
Cùng với hệ thống cơ sở hạ tầng môi trường yếu kém, trình độ, nhận thức của nông dân về BVMT còn nhiều hạn chế đang làm cho vấn đề ô nhiễm môi trường nông nghiệp, nông thôn ngày càng trầm trọng hơn.
Trong 22 vấn đề môi trường được tổng hợp từ các địa phương năm 2020 từ các lĩnh vực thì ô nhiễm từ vỏ bao bì thuốc BVTV và đốt phụ phẩm trồng trọt là vấn đề môi trường chính trong lĩnh vực trồng trọt; ô nhiễm từ nước thải từ chăn nuôi và giết mổ là vấn đề môi trường chính trong chăn nuôi.
Ngoài ra còn có vấn đề ô nhiễm và lan truyền dịch bệnh từ nước thải và bùn thải có lẫn các thức ăn dư thừa là vấn đề môi trường chính đối với nuôi trồng thủy sản; ô nhiễm nước từ các nước thải từ các hoạt động sản xuất và rác thải trên hệ thống công trình thủy lợi đang là những vấn đề môi trường chính trong thuỷ lợi; ô nhiễm khói bụi từ cháy rừng là vấn đề môi trường chính lĩnh vực lâm nghiệp; nguy cơ xâm lấn mặn ở các cánh đồng muối là vấn đề môi trường chính của diêm nghiệp; ô nhiễm nguồn nước từ nước thải có hàm lượng hữu cơ cao là vấn đề môi trường chỉnh của các làng nghề (nhất là nhóm làng nghề chế biến nông sản, sản xuất giấy).
Đây là những vấn đề môi trường được 33/63 tỉnh đề cập, phân loại trong báo cáo công tác bảo vệ môi trường nông nghiệp, nông thôn năm 2020.
Giải pháp khắc phục tổng thể
Trước thực trạng trên, để nông nghiệp, nông thôn ngày càng xanh, sạch, đẹp hơn, là vùng đất đáng sống hơn, cần tập trung các giải pháp giải quyết vấn đề môi trường nông nghiệp, nông thôn.
Thứ nhất, các cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành, các đơn vị chức năng ở các địa hương cần làm tốt công tác tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các cấp tăng cường công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường như rà soát các quy định hiện hành để bổ sung, sửa đổi, khắc phục các thiếu sót, tồn tại, bất cập trong bảo vệ môi trường nông nghiệp, nông thôn trên cơ sở các quy định của Bộ/ngành.
Làm rõ trách nhiệm quản lý giữa các Bộ, ngành, trách nhiệm của Trung ương và địa phương để tránh chồng chéo, phân tán trong quản lý môi trường nông nghiệp, nông thôn; tiếp tục rà soát và hoàn thiện các hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn môi trường nông nghiệp, nông thôn; nâng cao năng lực ứng cứu và khắc phục sự cố môi trường nông nghiệp, nông thôn ở những điểm nóng, những vùng sản xuất nông nghiệp tập trung.
Thứ hai, cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật về bảo vệ môi trường nông nghiệp, nông thôn; nâng cao nhận thức về vai trò và trách nhiệm của các cấp, của mỗi người dân và cộng đồng trong công tác BVMT nông nghiệp, nông thôn.
Thứ ba, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với các hoạt động sản xuất, kinh doanh trong ngành nông nghiệp và phối hợp chặt chẽ và hiệu quả với lực lượng thanh tra chuyên ngành môi trường và cảnh sát môi trường trong đấu tranh phòng chống các vi phạm pháp luật về BVMT trong sản xuất nông nghiệp.
Thứ tư, đẩy mạnh công tác điều tra cơ bản, nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế và đa dạng nguồn vốn cho công tác bảo vệ môi trường.
