Nông dân trao đổi với các nhà khoa học, các chuyên gia
 về kỹ thuật sản xuất lúa - tôm tại Diễn đàn Khuyến nông @ nông nghiệp. 

Mô hình lúa - tôm: Hiệu quả cao 

Báo cáo của Tổng cục Thủy sản - Bộ NN&PTNT cho thấy, ĐBSCL là vùng trọng điểm nuôi tôm nước lợ của cả nước với diện tích trên 621.000ha, chiếm 91,2% diện tích nuôi tôm cả nước; sản lượng đạt 484.000 tấn, chiếm trên 80% sản lượng cả nước. Riêng mô hình lúa - tôm đã được các tỉnh ĐBSCL áp dụng khá lâu và rất hiệu quả, kể cả trên cây lúa lẫn con tôm. Diện tích mô hình này lên đến 152.977ha, tăng 2,5 lần so với năm 2000. Các tỉnh có diện tích canh tác theo mô hình này nhiều nhất là Kiên Giang 77.860ha, Cà Mau 42.000ha, Bạc Liêu trên 29.400ha… Mô hình lúa - tôm cho năng suất từ 300 - 500kg tôm/ha và 1 vụ lúa đạt 4 - 7 tấn/ha. Chi phí sản xuất khoảng 30 - 35 triệu đồng/ha, lãi từ 35 - 50 triệu đồng/ha/năm.

Các giống lúa được chọn trồng phổ biến là Một bụi đỏ, OM 5451, OM 2017, OM 6377, OM 6677… cho năng suất khá cao, song chỉ thích ứng đất ruộng có độ mặn khoảng 5%o. Riêng vụ tôm, một số địa phương chọn nuôi tôm sú, tôm thẻ chân trắng hoặc tôm càng xanh. Hiện mô hình 1 vụ tôm - 1 vụ lúa phổ biến nhiều ở các tỉnh Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang. Ông Lương Ngọc Lân, Giám đốc Sở NN&PTNT Bạc Liêu, cho biết: “Đây là mô hình bền vững, cần được tiếp tục nhân rộng ở những nơi có điều kiện”. 

Nâng cao tính bền vững

Tại diễn đàn, ông Trần Xuân Hiếu (huyện Hồng Dân) và một số nông dân ở khu vực ĐBSCL đề nghị các nhà khoa học cho biết giống lúa nào chịu mặn tốt nhất để áp dụng mô hình lúa - tôm.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Văn Hòa, Phó cục trưởng Cục Trồng trọt: “Cục Trồng trọt, Trung tâm Giống quốc gia đang nghiên cứu các bộ giống lúa mới chịu mặn, phù hợp với mô hình lúa - tôm. Nông dân cần chú ý là mô hình này có diện tích nuôi lớn, mương bao xung quanh, thả nuôi mật độ thấp, không sử dụng thức ăn công nghiệp và không đòi hỏi kỹ thuật cao. Song, cần có hệ thống thủy lợi cung cấp nước ngọt cho lúa hoặc nước mặn cho tôm”.

Ông Lê Anh Xuân, Giám đốc Công ty Trúc Anh, cho rằng: “Nông dân cần chú trọng khâu cải tạo đồng ruộng chuẩn bị cho vụ nuôi tôm. Tôm giống phải được vèo lại để tôm phát triển tốt mới đưa ra nuôi. Bà con cũng nên dành một diện tích đất làm ao lắng để bổ sung nước trong quá trình nuôi tôm; hạn chế tối đa việc lấy nước bên ngoài vào. Có như vậy tôm nuôi trên đất lúa sẽ giảm thiệt hại và cho năng suất cao”.

Còn ông Nguyễn Công Thành, Phân viện Nghiên cứu thủy sản Minh Hải, chia sẻ: “Theo tôi, sản xuất theo mô hình lúa - tôm cần quan tâm cả giống tôm và giống lúa. Tôm giống cần phải kiểm dịch trước khi thả; giống lúa cần phải phù hợp với địa phương. Nên tuân thủ đúng lịch thời vụ cho vụ tôm và vụ lúa. Có như thế, mô hình lúa - tôm sẽ phát triển bền vững”.

Đặc biệt, mô hình lúa - tôm cần được phát triển các giống lúa đặc sản địa phương, lúa chất lượng cao và tôm sạch. Đồng thời tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện quy trình kỹ thuật sản xuất, lựa chọn giải pháp canh tác phù hợp để mô hình ổn định và bền vững. Cần phát triển vùng quy hoạch lúa - tôm, đầu tư nâng cấp hệ thống thủy lợi, sản xuất theo hướng GAP. Khuyến cáo các địa phương tiếp tục duy trì mô hình, thiết kế lại đồng ruộng, áp dụng kỹ thuật canh tác và phát triển mô hình theo hướng cộng đồng…