Với khí hậu thổ nhưỡng và tập quán canh tác cây ăn quả phù hợp, xã Phong Niên xác định, Nhãn là cây trồng thế mạnh của địa phương, ngay sau khi thực hiện dự án, xã Phong Niên đã tích cực tuyên truyền, vận động người dân trồng và cải tạo diện tích cây Nhãn trồng lâu năm bằng cách ghép mắt với giống Nhãn mới, được người dân quan tâm và đã đem lại hiệu quả tích cực, nên quả Nhãn xã Phong Niên đã dần khẳng định trên thị trường, với mẫu mã đẹp, quả to chất lượng thơm, ngon, đặc biệt đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, không dùng hóa chất bảo quản, được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng. Từ hiệu quả của dự án này, nhiều gia đình đã chú trọng đầu tư, trồng, chăm sóc, nên cây Nhãn đã mang lại giá trị kinh tế cao, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm đem lại nguồn thu nhập cao cho người dân. Cùng với mở rộng diện tích trồng mới, Nhãn ghép có tán rộng, cây không quá cao, khi ra hoa thì phun thuốc đậu quả rất thuận tiện, thu hái cũng dễ dàng. Nhãn ghép quả to, đẹp, nên được giá hơn, năng suất cao gấp 2 - 3 lần so với nhãn lâu năm trước đây.
Những ngày này, người trồng Nhãn Phong Niên bắt đầu chuẩn bị vào mùa thu hoạch, với thời tiết năm nay thuận lợi cho cây Nhãn phát triển, nên mùa Nhãn năm nay được mùa, các chùm Nhãn quả đều, cùi dày nhiều nước. Gia đình chị Nguyễn Thị Lan, thôn Cốc Sâm 5 là một trong những hộ nằm trong dự án, có 60 cây Nhãn ghép được chị chăm sóc theo quy trình sản xuất an toàn (VietGap) dự kiến mỗi cây nhãn cho thu từ 1,7 đến 2 tạ quả, ước cho thu khoảng 2 tấn quả một năm.
Từ hiệu quả kinh tế mà cây Nhãn mang lại, năm 2020 bà con nông dân đã đăng ký trồng mới được 12,6 ha. Các hộ sản xuất cây ăn quả thôn Cốc Sâm 2, xã Phong Niên đã thành lập Hợp tác xã Minh Ngọc sản xuất cây ăn quả mà chủ lực là cây Nhãn, với 14 thành viên tham gia, cùng với đó nhiều gia đình trong xã đã chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tập trung đầu tư, chăm sóc và trồng xen canh Nhãn với các cây mầu khác. So với Nhãn truyền thống trước đây thì loạt Nhãn ghép trồng mới này chưa đầy 5 năm tuổi được chăm sóc tốt đã cho sản lượng 80 đến 100 kg quả mỗi cây, ước giá trị thu hoạch khoảng 400 triệu đồng/ha.
Hiện, xã Phong Niên có trên 376 ha cây ăn quả, trong đó diện tích Nhãn 161ha Nhãn; có 61ha Nhãn trồng mới và 100ha Nhãn ghép mắt để cải tạo những cây nhãn lâu năm, năng suất thấp, nên năng suất cao gấp 2 - 3 lần so với Nhãn lâu năm trước kia. Theo nhận định của ngành chuyên môn và các hộ sản xuất, năm nay tỷ lệ Nhãn ra hoa, đậu quả non đạt từ 88 - 90%; sản lượng Nhãn ước đạt từ 200 tấn, cao hơn năm 2020 khoảng 80 tấn.
Để nâng cao giá trị của đặc sản Nhãn địa phương, Năm 2021 xã Phong Niên đã đăng ký xây dựng sản phẩm nhãn Phong Niên thành sản phẩm OCOP. Thông qua đó góp phần làm thay đổi tập quán sản xuất của nông dân, từ nhỏ lẻ, manh mún sang tập trung hàng hóa, mở ra hướng đi mới trong sản xuất, tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp có lợi thế ở địa phương, để nông sản đặc trưng của Phong Niên có điều kiện khẳng định thương hiệu, vươn xa hơn tới các thị trường, giúp người dân nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững./.
