Phát huy mạnh mẽ vai trò người nông dân- chủ thể trong xây dựng nông thôn mới

Trong hai ngày 16,17/5 Ban chỉ đạo quốc gia xây dựng nông thôn mới sẽ chủ trì Hội nghị sơ kết 3 năm triển khai Xây dựng nông thôn mới và tuyên dương những cá nhân và tập thể điển hình tiến tiến trong phong trào theo Nghị quyết số 26 - NQ/T.Ư "Về nông nghiệp, nông dân, nông thôn”ngày 5/8/2008 của Ban Chấp hành Trung ương và Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 4/6/2010 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu Quốc gia về Xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2020.

Nhân dịp này Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Trần Thành Nam, Phó trưởng Ban chỉ đạo Quốc gia về Xây dựng nông thôn mới đã có cuộc trao đổi với Báo Tầm nhìn.net xin giới thiệu cùng quý vị. 

Phóng viên:  Thưa Thứ trưởng có thể cho biết những kết quả nổi bật mà chương trình nông thôn mới đã đạt được trong 3 năm qua?

 

Thứ Trưởng Trần Thanh Nam: Có thể nói sau 3 năm triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới  bộ mặt nông thôn đã cói nhiều đổi thay và thực sự trở thành phong trào sâu rộng trên khắp cả nước, với kết quả nổi bật đó là: 

 

- Thứ nhất: Nhận thức phần lớn của cán bộ và người dân về xây dựng nông thôn mới đã có nhiều chuyển biến rõ nét, phát huy quy chế dân chủ cơ sở, vai trò chủ thể người nông dân ngày càng được phát huy chính vì vậy phong trào xây dựng nông thôn mới có thể  ngày càng lan tỏa  rộng  ra các tầng lớp nhân dân.

 

- Thứ hai: Bộ mặt nông thôn  nước ta ở nhiều nơi đã có được thay đổi, văn minh hơn, cơ sở hạ tầng thiết yếu được nâng cấp, hệ thống chính trị cơ sở tiếp tục được củng cố, an ninh trật tự ổn định . Phong trào xây dựng nông thôn mới không chỉ tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội mà còn tăng mức hưởng thụ trực tiếp cho người dân, khích lệ họ phấn đấu, tin tưởng vào xây dựng nông thôn mới. Nhiều địa phương khó khăn cũng đã có những chính sách sáng tạo phát triển cơ sở hạ tầng giao thông, thủy lợi, như chính sách xi măng tại một số tỉnh như Ninh Bình, Tuyên Quang , Phú Thọ, Thanh Hóa... trong việc thực hiện một số nội dung xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn. Từ đó đã tạo động lực cho người dân đóng góp hàng ngàn ngay công lao động hiến hàng chục ha đất và góp nhiều tỷ đồng vào xây dựng Hạ tầng nông thôn mới.

 

- Thứ ba: Mô hình phát triển sản xuất có hiệu quả phát triển nhiều hơn nâng cao thu nhập từng bước cải thiện đời sống nông thông ngày càng được quan tâm có hiệu quả, thu nhập tăng 1,8% tỷ lệ hộ nghèo giảm 2% năm đã xuất hiện nhiều mô hình sản xuất hàng hóa theo lợi thế địa phương gắn kết với ứng dụng koa học công nghệ góp phần tăng thu nhập cho người dân.

 

- Thứ tư: Bộ máy chỉ đạo chương trình nông thôn mới được hình thành khá đồng bộ qua 3 năm cũng có những chính sách về chỉ đạo liên ngành  bước đầu đã tạo được niềm tin của người dân vào các cấp Đảng ủy, chính quyền được củng cố mang lại kết quả tốt.

 

Phóng viên :  Thưa Thứ trưởng đối với những vùng cao gặp nhiều khó khăn về kinh tế thì làm thế nào chúng ta có thể hỗ trợ những địa phương này hoàn thành những tiêu chí về giao thông và công trình công cộng trong chủ trương xây dựng nông thôn mới?

 

Thứ trưởng Trần Thanh Nam: Thực tế Ban Chỉ đạo Trung ương đã thấy và đang chỉ đạo các Bộ, ngành cùng nghiên cứu đề xuất cơ chế phù hợp hơn cho các vùng có nhiều khó khăn nhằm tạo điều kiện cho các vùng này phát huy được lợi thế, khắc phục được những trở ngại về vị trí địa lý, cơ sở hạ tầng về giao thông và các công trình công cộng ở nông thôn; đồng thời Phát huy nội lực địa phương, lập bảng tháo gỡ khó khăn để phát triển sản xuất thúc đẩy phát triển cơ sở hạ tầng thiết yếu nhất là giao thông, thủy lợi, điện để phục vụ sản xuất sinh hoạt.

 

Phóng viên: Bên cạnh những mặt tích cực và thuận lợi Chương trình xây dựng nông thôn mới cũng như nhiều chương trình khác vậy thưa Thứ Trưởng cho biết Ban chỉ đạo Quốc gia về xây dựng nông thôn chúng ta vẫn đối mặt với các vấn đề khó khăn như thế nào? 

 

Thứ trưởng Trần Thanh Nam: Trong 3 năm bắt đầu triển khai xây dựng nông thôn mới  trong giai đoạn kinh tế thế giới trong và ngoài nước có nhiều khó khăn bên cạnh đó chủ trương chính sách về nông thôn mới lại  hoàn toàn mới  với các địa phương đòi hỏi phải có thời gian mới nắm bắt và triển khai hiệu quả. Bên cạnh đó nhận thức của một bộ phận cán bộ Đảng viên chưa sâu sắc còn trông chờ ỷ lại, một số tiêu chí về cơ sở hạ tầng, sản xuất, thu nhập còn thiếu, chưa sát trong khi nguồn lực hỗ trợ còn hạn chế.

 

Phóng viên: Thứ trưởng có thể cho biết mục tiêu trọng điểm  xây dựng nông thôn mới trong thời gian sắp tới có gì thay đổi sau 3 năm triển khai?  Cũng như  chính sách về nông thôn mới có thay đổi gì hay không ?

 

Thứ trưởng Trần Thanh Nam:  Sau 3 năm toàn Đảng,toàn dân triển khai Xây dựng nông thôn mới có thể nói rằng 19 tiêu chí nông thôn được Thủ tướng Chính phủ thông qua trong Bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới cũng chính là 19 mục tiêu trọng điểm về phát triển kinh tế, xã hội vẫn tiếp tục được duy trì trong thời gian tới. Với tình hình hiện nay mục tiêu trọng điểm của xây dựng nông thôn mới trong thời gian tới trọng tâm vẫn là 19 tiêu chí nhưng chúng ta tập trung vào:  Phát triển sản xuất để cải thiện đời sống cho người dân sinh sống ở vùng nông thôn; Cải thiện trình độ dân trí và nâng cao năng lực cho người dân nông thôn để người dân có khả năng có việc làm nhiều hơn, tốt hơn và đời sống dân chủ cơ sở được phát huy - người dân thực sự trở thành chủ thể trong xây dựng nông thôn mới.

 

Trong thời gian tới chúng tôi sẽ cùng với các cán Bộ, ngành, địa phương rà soát các cơ chế chính sách cho xây dựng nông thôn mới. Những chính sách nào còn thiếu cho xây dựng bổ sung, những chính sách nào chưa phù hợp sẽ nghiên cứu và thống nhất đề nghị điều chỉnh thay thế. Theo tôi vấn đề cốt lõi là tập chung tháo gỡ khó khăn về cơ chế cho đầu tư phát triển sản xuất nông nghiệp, nông thôn;  nâng cao sản xuất và đời sống, sinh hoạt cho người dân nông thôn.

 

Phóng viên: Xin ông cho biết một số  hình tiêu biểu sau 3 năm thực hiện xây dựng nông thôn mới?

 

Thứ trưởng Trần Thành Nam: Thực tế cho thấy qua công tác thanh kiểm tra, thăm quan và làm việc tại nhiều địa phương , phán ảnh của các cơ quan báo chí và qua tìm hiểu chúng tôi thấy có rất nhiều điển hình tiên tiến  về xây dựng nông thôn mới, có điển hình phát triển sản xuất giỏi, thoát nghèo,làm giàu; có điển hình về phát triển cơ sở hạ tầng tốt, có điển hình về chỉ đạo thực hiện nông thôn mới; điển  hình về sáng tạo trong xây dựng nông thôn mới. 

Chúng tôi đã mời một số điển hình tiêu biểu ở các địa phương để tham gia Hội Nghị Tổn kết xây dựng nông thôn mới và đang đề nghị Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen. Bên cạnh đó còn có rất nhiều các điển hình khác  tiêu biểu đã đóng góp chung vào chương trình xây dựng nông thôn mới hết sức hiệu quả ở các địa phương Lâm Đông, Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, An Giang, Đồng Nai hay các điển hình về chủ động sáng tạo trong chỉ đạo điều hành Hà Tĩnh , Quảng Ninh, Tuyên Quang với sự tham gia của các tổ chức chính trị xã hội Hội phụ nữ, Hội cựu chiến binh.

 

Phóng viên: Ngoài những mô hình trọng điểm có điều kiện thuận lợi và được sự đầu tư lớn  tất yếu có kết quả khả quan còn  công tác xây dựng nông thôn mới ở xã vùng sâu , vùng xa còn gặp nhiều khó khăn. Thưa Thứ trưởng suy nghĩ  như thế nào về vấn đề này?

 

Thứ Trưởng Nguyễn Thành Nam: Đúng là ở các vùng sâu vùng xa xây dựng nông thôn mới còn gặp nhiều khó  khăn do điều kiện địa lý , xuất phát điểm thấp, vv.  Tuy nhiên không có nghĩa các xã này, các địa phương này không tham gia xây dựng nông thôn mới . Mà ở nhiều nơi chúng tôi vẫn thấy người dân tham gia rất tích cực chủ động và có nhiều sáng tạo trong xây dựng nông thôn mới như Tuyên Quang, Yên Bái , Hà Giang ...họ góp đất, góp vật liệu xây dựng công sức trong xây dựng nông thôn mới. 

Tuy nhiên Ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới ở các cấp cần phải có nhiều giải pháp huy động nguồn lực xã hội, doanh nghiệp cùng tham gia đầu tư phát triển, Nhà nước cần có những cơ chế hỗ trợ đặc thù cho các địa phương này. Trong Hội nghị sơ kết, chúng tôi cũng đưa  vấn đề này ra để hội nghị thảo luận trên cơ sở đó đề nghị Thủ tướng Chính phủ  có cơ chế, chính sách đặc thù phù hợp cho các vùng này để giúp các địa phương trên có điều kiện và được hưởng lợi từ chính sách xây dựng nông thôn mới của chúng ta.

Phóng viên: Bên cạnh việc thổi luồng gió mới làm thay đổi bộ mặt làng xã, quá trình  xây dựng nông thôn mới hiện nay phát sinh những trở ngại thưa Thứ trưởng đâu là những mối lo?

 

Thứ trưởng Trần Thành Nam: Thực tế tôi thấy ở một số nới có tư tưởng nóng vội, chạy theo thành tích về xây dựng nông thôn mới vẫn diễn ra. Nhiều nơi đã huy động quá sức của nhân dân để xây dựng nông thôn mới. Trong khi đó ở một số nơi lại có tư tưởng ỷ lại từ cán bộ đến người vào  sự hỗ trợ của nhà nước là rất lớn. Do vậy tại các địa phương này công tác xây dựng nông thôn mới chưa thật bền vững, chưa đáp ứng được yêu, nguyện vọng của chính người dân nông thôn, người dân nông thôn chưa thật sự là chủ thể của nông thôn mới. Đó là những hạn chế,  khó khăn trong xây dựng trong nông thôn mới mà tôi đã đề cập ngay từ đầu .
 

Thực tế Ban chỉ đạo  xây dựng nông thôn mới tại Trung ương đã có văn bản chỉ đạo các địa phương cần chấn chỉnh lại về nhận thức và cách thức triển khai xây dựng nông thôn mới vì tôi xin được khẳng định đây là chương trình lâu dài, không được nóng vội, phải chủ động, sáng tạo, phát huy được sức mạnh của người dân, phát huy được dân chủ của người dân thì mới bền vững.
 

Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng !

 

Nguyễn Nhiên
Nguồn tamnhin.vn