Thiếu vốn, một số tiêu chí chưa phù hợp

Hiệu quả bước đầu
Hưởng ứng phong trào xây dựng NTM, các địa phương ĐBSCL đã khẩn trương triển khai kế hoạch thực hiện, bước đầu bộ mặt nông thôn đã dần đổi thay theo hướng tích cực. Ở các huyện như Vĩnh Thạnh, Phong Điền, Cờ Đỏ, Thới Lai thuộc thành phố Cần Thơ, đã có trên 264km đường giao thông nông thôn được xây mới, nâng cấp và phát quang, tạo ra hệ thống giao thông liên hoàn, ấp liền ấp, xã liền xã, việc đi lại của nhân dân được cải thiện đáng kể. Ngoài ra, hệ thống thủy lợi nội đồng được chính quyền địa phương phối hợp cùng nhân dân tiến hành nạo vét đảm bảo nguồn nước cho phát triển sản xuất và sinh hoạt.
Ông Phạm Văn Quỳnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố Cần Thơ cho biết:
- Trong xây dựng NTM thì công tác xây dựng đường giao thông nông thôn và thủy lợi được đặc biệt quan tâm. Thời gian qua, công tác này ở thành phố Cần Thơ đạt kết quả tốt nhờ kinh phí của Nhà nước và được nhân dân đồng tình ủng hộ. Ngoài những công trình thực hiện từ ngân sách thì nhiều cây cầu, nhiều tuyến đường giao thông, nhiều ngôi trường, nhà thông tin… được xây dựng mới bằng tiền đóng góp của người dân…
Tỉnh An Giang phát động phong trào thi đua tham gia xây dựng NTM, trong đó quy định mức khen thưởng theo từng tiêu chí, nhóm tiêu chí đạt chuẩn và quy định mức khen thưởng. Nhờ sự đồng tình hưởng ứng, An Giang đã triển khai thi công và đưa vào sử dụng 74 danh mục công trình nâng cấp đường giao thông nông thôn, xây dựng hệ thống thủy lợi nội đồng. Hiện An Giang đã có 93/136 xã có đường giao thông nông thôn đến trung tâm xã đạt chuẩn. Tỷ lệ dân nông thôn sử dụng điện đạt gần 95%, trên 99% xã đạt phổ cập giáo dục trung học, trên 99% xã có y tế đạt chuẩn quốc gia,…

Để đẩy mạnh phong trào xây dựng NTM, tỉnh Vĩnh Long đã tập trung vào công tác tuyên truyền qua nhiều hình thức như phát tờ bướm, sổ tay, qua các phương tiện thông tin đại chúng, các hội thi nâng cao kiến thức NTM… nhằm nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ và giúp người dân hiểu được lợi ích từ chương trình trên, cùng nhau hiến kế, hiến đất và ngày công lao động để xây dựng quê hương. Theo đó, các công trình giao thông, thủy lợi, chợ, nước sạch, nhà văn hóa,... không ngừng được đầu tư xây mới và sửa chữa, nhất là ở các xã điểm. Đặc biệt, trong 22 xã xây dựng NTM, Vĩnh Long đã có 10 xã được đầu tư nâng cấp, sửa chữa chợ nông thôn với tổng vốn đầu tư là 5,1 tỷ đồng…
Còn nhiều khó khăn
Phong trào xây dựng NTM đã có bước phát triển, tạo được lòng tin trong nhân dân. Tuy nhiên, vấn đề mà các cấp, các ngành ở ĐBSCL đặc biệt quan tâm là khó hoàn thành một số tiêu chí ở Bộ tiêu chí Quốc gia bởi đến nay, có nhiều xã trong khu vực đạt số tiêu chí rất thấp, thậm chí có xã đạt dưới 5 tiêu chí.
Ông Phạm Văn Quỳnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố Cần Thơ, cho biết thêm:
- Thành phố Cần Thơ có 36 xã xây dựng NTM nhưng có đến 19 xã chỉ đạt từ 5 đến 8 tiêu chí và 3 xã chỉ đạt 4 tiêu chí. Nguyên nhân là do nhiều cán bộ thiếu kinh nghiệm lại kiêm nhiệm, nhiều địa phương còn lơ là hoặc trông chờ vào sự hỗ trợ của thành phố, việc huy động nguồn lực từ các doanh nghiệp rất khó,… Ngoài ra, có một số tiêu chí trong Bộ tiêu chí Quốc gia chưa thật sự phù hợp với điều kiện của thành phố, chẳng hạn như tiêu chí 6 về cơ sở vật chất văn hóa và tiêu chí 7 về chợ nông thôn, các tiêu chí này gặp khó vì điều kiện quỹ đất và nguồn vốn hạn chế nên khó xây dựng khu thể thao và chợ nông thôn…
Theo Ban Chỉ đạo thực hiện chương trình xây dựng NTM tỉnh An Giang, tỉnh có 120 xã được quy hoạch xây dựng NTM nhưng hiện có 41 xã chỉ đạt từ 8-9 tiêu chí, 35 xã chỉ đạt từ 6-7 tiêu chí, 12 xã đạt 5 tiêu chí và 9 xã dưới 5 tiêu chí. Nguyên nhân đạt thấp là do tổ chức lại việc sản xuất nông nghiệp hàng hóa với hình thức hợp tác xã còn chậm và còn nhiều yếu kém, công tác vận động và tuyên truyền người dân chưa được triển khai rộng khắp, nghiệp vụ và kỹ năng của cán bộ phụ trách xây dựng NTM còn hạn chế, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn còn thấp. Ngoài ra, có một số tiêu chí chưa phù hợp như tiêu chí quy hoạch về chợ, khu xử lý rác thải, nghĩa trang bởi vì trên địa bàn của tỉnh không nhất thiết xã nào cũng cần có chợ, khu xử lý rác thải và nghĩa trang.
Trao đổi với chúng tôi về những khó khăn trong xây dựng NTM, bà Vương Thị Thu Hương, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Vĩnh Long, nhìn nhận:
- Tiến độ đạt các tiêu chí ở các xã còn chậm, trong 22 xã điểm của tỉnh, có 13 xã đạt từ 5 đến 7 tiêu chí và 4 xã đạt dưới 5 tiêu chí. Nguyên nhân là do các xã có điểm xuất phát thấp, thiếu đơn vị tư vấn trong việc thực hiện quy hoạch, nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách trung ương phân bổ hằng năm cho xây dựng NTM còn rất hạn chế. Công tác huy động vốn trong dân rất khó bởi phần lớn hộ dân vùng nông thôn còn rất nghèo, quỹ đất rất ít. Một số tiêu chí xây dựng NTM chưa phù hợp với địa phương như tiêu chí thủy lợi (kiên cố hóa hệ thống kênh mương nội đồng), tiêu chí thu nhập, tiêu chí cơ cấu lao động, tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa,…
Bà Hương cho biết thêm, Quyết định số 695/QĐ-TTg về việc sửa đổi nguyên tắc cơ chế hỗ trợ vốn thực hiện chương trình xây dựng NTM giai đoạn 2010-2020 cũng làm cho địa phương rất khó khăn trong việc huy động nguồn vốn. Trong quyết định nêu hỗ trợ một phần từ ngân sách Nhà nước cho xây dựng đường giao thông nông thôn, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa,... nhưng chưa nêu rõ là hỗ trợ bao nhiêu phần trăm, trong khi đó nguồn ngân sách tỉnh rất hạn chế.
Giải pháp nào để tháo gỡ?
Thực tế, ngoài những khó khăn riêng của từng địa phương, vùng ĐBSCL đang vướng phải những khó khăn chung trong quá trình xây dựng NTM, đó là thiếu vốn và một số tiêu chí chưa thật sự phù hợp, cần sửa đổi, bao gồm các tiêu chí về: Giao thông, thủy lợi, cơ sở vật chất văn hóa, chợ nông thôn, thu nhập, môi trường… Do đặc thù của mỗi địa phương khác nhau nên mức độ điều chỉnh có thể khác nhau. Chẳng hạn, đối với tiêu chí về giao thông, thành phố Cần Thơ đề xuất sửa đổi tỷ lệ ki-lô-mét đường trục chính nội đồng được cứng hóa, xe cơ giới đi lại thuận tiện thành sử dụng đường thôn, ấp phục vụ cho công tác vận chuyển hàng hóa, xe cơ giới đi lại dễ dàng. Ngoài ra, về tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa, ở ĐBSCL nói chung và thành phố Cần Thơ nói riêng chỉ có nhà thông tin ấp và diện tích đa phần nhỏ hơn 100m2 nên Cần Thơ đề nghị tiếp tục duy trì nhà thông tin ấp hiện có và tiếp tục nâng cấp để hoạt động…
Để khắc phục những khó khăn trên, các địa phương cần có sự chủ động, nỗ lực hoàn thành các tiêu chí. Chương trình xây dựng NTM có ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển kinh tế chính trị - xã hội của ĐBSCL vì nó mang lại lợi ích rất lớn cho nông dân, nông thôn, do cộng đồng dân cư làm chủ thể và do cả hệ thống chính trị vào cuộc cùng làm. Vì vậy, các địa phương phải nắm vững trình tự và kỹ năng, thực hiện kiên trì và đồng bộ chương trình xây dựng NTM. Ngoài ra, các địa phương phải nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban Chỉ đạo, tăng cường công tác kiểm tra để kịp thời tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển, nâng cao chất lượng tuyên truyền, chọn các tiêu chí người dân quan tâm làm trước.

Bài và ảnh: VĂN XÂY

Theo qdnd.vn