Xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo

 Để góp phần thúc đẩy DN khởi nghiệp thành công, UBND TPHCM vừa phối hợp với Bộ Ngoại giao tổ chức Diễn đàn kết nối startup trong và ngoài nước. 

Thay đổi tư duy, không sợ thất bại

Từng khởi nghiệp, tiếp xúc với nhiều cá nhân, tổ chức startup trong khu vực và trên thế giới bà Nguyễn Phi Vân, Chủ tịch HĐQT Công ty Franchise & Retail Asia, cho biết điểm chung của cộng đồng startup ở Thái Lan, Ấn Độ, Singapore... là luôn nghĩ tới phát triển sản phẩm để tấn công ra khu vực và toàn cầu ngay khi mới hình thành DN.

Trong khi đó startup Việt Nam ban đầu chỉ suy nghĩ sẽ tấn công thị trường TPHCM, Hà Nội, Đà Nẵng… chưa có tầm nhìn mở rộng khỏi thị trường trong nước, dù sản phẩm, dịch vụ tốt. “Chúng ta phải thay đổi suy nghĩ, tư duy trước khi thực sự tăng tốc” - bà Vân nhấn mạnh. Hiện tại, Sáng kiến hỗ trợ đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp (SIHUB) thuộc Sở Khoa học - Công nghệ (KH-CN) TPHCM đã khởi động các chương trình hỗ trợ khởi nghiệp với một số đối tác như Hàn Quốc, Canada… để Việt Nam và các nước trao đổi startup với nhau. 

Nói về bằng sáng chế, sở hữu trí tuệ, ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và DN KH-CN, Bộ KH-CN, cho rằng hiện các startup Việt đang gặp khó khăn vì không huy động được vốn do chưa chú trọng đến quyền sở hữu trí tuệ.

Việc cần làm là phải đăng ký chứng nhận sở hữu trí tuệ, giấy bảo hộ sáng tạo và thay đổi suy nghĩ, vươn tầm ra ngoài quốc gia. Bên cạnh đó cần dũng cảm đối mặt với thất bại, từ đó đứng dậy bước đi mạnh mẽ hơn. Phát biểu tại diễn đàn, Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Thiện Nhân đã đề nghị các diễn giả khi tham gia chia sẻ trong diễn đàn lần này hãy đừng chỉ nói câu chuyện thành công.

“Trong quá trình chia sẻ bài học thành công của mình, quý vị cũng lưu tâm chia sẻ cả những thất bại để chúng tôi cảm thấy yên tâm hơn. Trong quá trình khởi nghiệp nếu có gặp thất bại, DN cũng tự tin hơn” - Bí thư Thành ủy nhấn mạnh và cho biết ngay cả quốc gia nổi tiếng về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo như Israel cũng chứng kiến 300-400 DN khởi nghiệp mất đi mỗi năm.

Hệ sinh thái khởi nghiệp thực tâm

Có một câu hỏi trong diễn đàn lần này đến từ một startup thuộc lĩnh vực nông nghiệp đã thu hút được sự quan tâm của nhiều đại biểu tham dự, là việc xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp hiện nay có thực tâm hay chỉ là phong trào. Vì sao những mong mỏi của nhiều startup khi gửi đến các cơ quan chức năng địa phương và trung ương lại không được hồi đáp.

Trả lời cho băn khoăn này, bà Thạch Lê Anh, Đồng sáng lập quỹ khởi nghiệp Việt Nam và Vietnam Silicon Valley Accelerator, bày tỏ: “Mình muốn không có nghĩa người khác cũng muốn như vậy. Nhưng nếu mong muốn của mình là tốt và muốn người khác tin tưởng phải tìm mọi cách để làm cho bằng được. Tôi đã từng kiên trì khi trình bày dự án của mình với Bộ KH-CN và tôi đã thành công”. 

Về vấn đề này, TS. Nguyễn Kỳ Phùng, Phó Giám đốc Sở KH-CN TPHCM, thông tin trong 2 năm 2016-2017, TPHCM đã chi khoảng 90 triệu USD cho các hoạt động khởi nghiệp sáng tạo, trong đó chi hơn 45 triệu USD cho đầu tư phát triển KH-CN… Bước đầu đã có hơn 760 startup hình thành, chiếm hơn 42% số startup trên cả nước. Có hơn 46% startup (tương đương 350) đã và đang tham gia các chương trình hỗ trợ của những tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên địa bàn TP.

Trong đó, 222 startup đã và đang được hỗ trợ ươm tạo tại 10 cơ sở ươm tạo của Nhà nước giai đoạn từ năm 2011 đến nay. Ngoài ra, có khoảng 49% startup đã tìm được nhà tài trợ và đầu tư, 70% trong số này đang ở các giai đoạn đầu tiên của quá trình gọi vốn đầu tư. TPHCM cũng tập trung hỗ trợ hệ sinh thái, kết nối 24 cơ sở ươm tạo, 12 không gian làm việc chung với tổng diện tích 22.000m2. 

Tuy nhiên, những hỗ trợ trên chưa thể giải hết các bài toàn cho startup, khi suốt 2 năm qua dù số lượng startup tại TPHCM nhiều nhưng quy mô vẫn quá nhỏ với hơn 50% DN khởi nghiệp có vốn dưới 1 tỷ đồng... Song những con số trên cũng cho thấy nỗ lực rất lớn của TPHCM trong việc xây dựng một hệ sinh thái khởi nghiệp thực sự để trợ lực cho DN. Việc còn lại chính là nỗ lực của mỗi startup khi chọn con đường này.

Ông Nguyễn Thanh Mỹ, Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Ryan Holdings, một người khởi nghiệp ở tuổi 60 khẳng định: “Khởi nghiệp là quá trình hình thành DN làm ra những sản phẩm mới tốt hơn, đáp ứng nhu cầu của cộng đồng. Con đường khởi nghiệp rất bão tố, đòi hỏi người thuyền trưởng phải luôn vững tay chèo”.