Trồng hành tăm thích ứng biến đổi khí hậu

Hiệu quả chuyển đổi cơ cấu cây trồng
Trước đây đa số diện tích đất ruộng ở thôn Đồng Huề và Làng Lau của xã Vượng Lộc (huyện Can Lộc, Hà Tĩnh) bị bỏ hoang với đầy cỏ dại. Nguyên nhân do khu vực này, đất cao, không chủ động nước tưới và cuối vụ thường xảy ra những trận giông lốc nên trồng lúa nước hết sức khó khăn, lâu dần một số hộ dân không mặn mà sản xuất rồi bỏ hoang.
Trước thực trạng đó, năm 2021, được Dự án SIPA Hà Tĩnh (Hỗ trợ Việt Nam thực hiện Thỏa thuận Paris tại Hà Tĩnh) phối hợp với Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh lựa chọn thực hiện mô hình sản xuất hành tăm thích ứng với biến đổi khí hậu nhằm chuyển đổi từ diện tích sản xuất kém hiệu quả sang luân canh  hành tăm và cây họ đậu, bà con đã rất hứng khởi và bắt tay vào thực hiện. Trước hiệu quả kinh tế đem lại, đến thời điểm này, toàn xã Vượng Lộc đã mở rộng diện tích trồng hành tăm hơn 50ha và đây cũng là một trong những địa phương có diện tích trồng hành tăm lớn trên địa bàn huyện Can Lộc. Sau 5 năm đưa vào trồng, hành tăm đã trở thành cây trồng chủ lực và ngày càng khẳng định được hiệu quả kinh tế trên đồng đất địa phương.
Bà Nguyễn Thị Bình (thôn Đông Huề) cho biết: Trước đây, gia đình bà chủ yếu trồng lúa và các loại hoa màu khác nhưng do đất cao, không chủ động được nguồn nước nên việc trồng lúa kém hiệu quả, năng suất rất thấp, trồng cây màu khác thu nhập không đáng kể. Sau khi xã trồng thử nghiệm hành tăm, thấy thích hợp với thổ nhưỡng ở đây, bà quyết định chuyển đổi sang trồng hành tăm. Theo bà Bình, mỗi sào hành tăm (500m2) cho năng suất từ 3 - 4 tạ, sau khi trừ chi phí thu nhập khoảng 7 đến 8 triệu đồng, gấp 2 - 3 lần so với trồng lúa trước đây.
Được biết, ngoài trồng cây hành tăm, người dân còn trồng luân canh cây họ đậu sau mỗi vụ thu hoạch nên không chỉ tăng thêm thu nhập mà con cải tạo được đất trồng. Đây thực sự là hướng chuyển đổi hiệu quả cho vùng đất này. Qua nhiều năm phát triển sản xuất, hành tăm đã được khẳng định là cây trồng chủ lực đem lại hiệu quả kinh tế vượt ngoài mong đợi nên nhiều hộ gia đình tại xã Vượng Lộc tiếp tục mở rộng diện tích. Đang tập trung thu hoạch hành tăm để kịp giao cho thương lái, ông Tôn Sinh tại thôn Làng Lau, xã Vượng Lộc khẳng định: Trồng hành tăm nhiều năm nay, dù giá cả có khi lên xuống nhưng so với những loại cây trồng khác như: ngô, lạc, đậu... hành tăm vẫn cho giá trị kinh tế cao gấp 2 - 3 lần. Theo ông Sinh, cây hành tăm chịu được hạn, phù hợp với đất pha cát, có thể tận dụng trồng ở những chân ruộng không có nước, thời gian sinh trưởng khoảng 5 - 6 tháng, trong khi vốn đầu tư ít nên gia đình ông chuyển đổi sang trồng 3 sào hành tăm và sẽ tiếp tục mở rộng diện tích trong năm tới.
 “Vụ này, trên diện tích 3 sào trồng hành, hiện đang cho thu hoạch. Trung bình mỗi ngày, tôi thu hoạch khoảng 25 - 30 kg. Năm nay, hành cho năng suất cao, trung bình mỗi sào thu được hơn 4 tạ, trong khi các năm chỉ thu được khoảng 3 tạ. Với giá bán động 35.000 - 40.000 đồng/kg, sau khi trừ các khoản chi phí, gia đình tôi dự kiến thu về khoảng 30 triệu đồng. Điều chúng tôi phấn khởi là hành tăm thu hoạch đến đâu thương lái thu mua đến đó nên người dân hết sức yên tâm về đầu ra của sản phẩm”. Ông Sinh chia sẻ thêm.
Nâng cao giá trị sản phẩm
Hành tăm là cây trồng vừa có thể sử dụng lá, vừa sử dụng củ để làm gia vị nên nông dân cũng có thể lựa chọn nhiều cách canh tác. Có hộ lựa chọn gieo giống dày đến khoảng tháng Giêng, tháng 2 bắt đầu thu hoạch tỉa hành tươi để bán; có hộ lại lựa chọn đúc theo khóm thưa ngay từ đầu để thu hoạch tập trung vào cuối vụ. Việc tỉa bớt hành tươi để bán vừa cho thu nhập hàng ngày, số còn lại để lấy củ vì bán hành củ cho thu nhập cao hơn. Giá bán hành củ tùy vào thời vụ dao động khoảng từ 35 - 50 nghìn đồng/kg. Theo chia sẻ của nhiều hộ dân, năm nay thời tiết thuận lợi, hành tăm cho năng suất cao, ước đạt từ 4 - 5 tạ/sào, cao hơn từ 1 - 1,5 tạ/sào so với năm ngoái. Để hành phát triển tốt, người dân phải bỏ nhiều công sức làm đất, bón phân, đặc biệt là quá trình thu hoạch đòi hỏi sự kỳ công, cần cù, chịu khó. Sau khi "bới" củ, người dân tiến hành sàng đất, vệ sinh hành tăm ngay tại chân ruộng. Điều đáng nói, hành tăm ở đây, được hướng dẫn trồng đúng yêu cầu kỹ thuật và sản xuất theo hướng hữu cơ nên hành cho nhiều củ, củ to, sáng, đảm bảo chất lượng nên được người tiêu dùng ưa chuộng. Cụ thể, hành được gieo trồng thành từng luống, sử dụng rơm, vỏ trấu để tạo độ tơi xốp cho đất. Đặc biệt, việc sử dụng lá thông để phủ lên luống giúp giảm chi phí, chống được thời tiết nóng, lạnh, nâng đỡ cây non phát triển tốt, tránh được côn trùng, sâu bệnh gây hại và là nguồn bổ sung dinh dưỡng hữu cơ cho cây hành phát triển tốt, đảm bảo sản phẩm an toàn, chất lượng. Ông Đào Sỹ Đường, Chủ tịch UBND xã Vượng Lộc, cho biết: “Toàn xã hiện có khoảng 600 hộ trồng hành tăm, tổng diện tích ước đạt khoảng 50ha, tập trung nhiều tại các thôn: Làng Lau, Đông Huề,… và số ít ở vườn hộ. So với các cây trồng khác như lúa, lạc, đậu..., hành tăm vẫn đem lại thu nhập cao gấp 2-3 lần.
Để nâng cao giá trị sản phẩm hành, chính quyền địa phương định hướng phát triển sản xuất hành đạt chuẩn OCOP trong thời gian tới. Bên cạnh đó, nhằm giới thiệu, quảng bá sản phẩm hành sản xuất theo hướng hữu cơ. Xã đã kết nối tới đơn vị tiêu thụ ở Hà Nội, nhằm giúp nông dân mở rộng thị trường và nâng cao thu nhập”.
Phải khẳng định rằng, hành tăm là cây trồng phù hợp với đất cát pha bạc màu và điều kiện khí hậu của Vượng Lộc. Việc chuyển đổi sang trồng hành tăm từ những diện tích đất bỏ hoang không chỉ là hướng đi mới, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống mà còn giúp cải thiện chất lượng đất thông qua các biện pháp canh tác phù hợp, thích ứng biến đổi khí hậu. Đây cũng là hướng phát triển nông nghiệp bền vững, tận dụng tối đa tiềm năng địa phương./.