Nâng cao năng lực hoạt động Tổ Khuyến nông cộng đồng

Thực hiện Đề án “Nâng cao hiệu quả hoạt động công tác khuyến nông trên cơ sở kiện toàn mô hình tổ khuyến nông cộng đồng” của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia. Năm 2022, mô hình Tổ khuyến nông cộng đồng ra đời, đến nay sau hơn 1 năm hoạt động đã tạo dấu ấn và được coi là bước đột phá quan trọng cho hệ thống Khuyến nông Việt Nam.
Mặc dù là tỉnh không thuộc 13 tỉnh tham gia đề án, nhưng thời gian qua, Hà Tĩnh đã tập trung đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền, ban hành văn bản hướng dẫn, xây dựng tờ rơi, cử cán bộ trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ các địa phương thành lập các Tổ KNCĐ.  Đến nay, toàn tỉnh đã có 160 Tổ được thành lập với 2073 thành viên tham gia. Các Tổ KNCĐ được hình thành linh hoạt, phù hợp với điều kiện cụ thể của từng địa phương.
Sau khi được thành lập, các Tổ KNCĐ đã bước đầu đi vào hoạt động, tham gia hỗ trợ người dân trên nhiều mặt. Tuy nhiên, quá trình triển khai còn gặp nhiều khó khăn, hiệu quả hoạt động của các Tổ KNCĐ mang lại còn chưa cao; một số xã còn lúng túng trong việc bố trí con người, cơ cấu bộ máy và xác định nội dung hoạt động, thiếu kinh phí, trang thiết bị và địa điểm làm việc. Chủ yếu, con người thì kiêm nhiệm; nội dung, kinh phí hoạt động thì lồng ghép với các nhiệm vụ khác,…  Cùng với đó, một số xã chưa thành lập được các tổ KNCĐ, hoặc chỉ mới dừng lại ở việc thành lập chưa đi vào hoạt động.

Nhiều Tổ KNCĐ đã đi vào hoạt động tham gia hỗ trợ nông dân trên nhiều mặt (Trong hình: Tổ KNCCĐ tại xã xã Thạch Hội(Thạch Hà, Hà Tĩnh) tổ chức tập huấn sản xuất cho bà con nông dân trong canh tác lúa)

Trước thực tế đó, để nâng cao năng lực, nghiệp vụ khuyến nông, kỹ thuật chuyên ngành cũng như việc hướng dẫn thành lập các tổ KNCĐ để đi vào hoạt động hiệu quả, từ  tháng 11/2023 đến nay, Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh đã tổ chức 8 cuộc Tọa đàm để hướng dẫn thành lập và nâng cao năng lực cho các tổ KNCĐ. Tọa đàm đã thu hút hơn 500 đại biểu là lãnh đạo từ huyện đến xã, các Tổ hợp tác, HTX, các thành viên tổ KNCĐ đã thành lập, các khuyến nông viên từ 13 huyện, thị xã trong tỉnh.
Nội dung tọa đàm đã làm rõ về nguyên tắc thành lập, cách thức hoạt động của Tổ KNCĐ. Theo đó, Tổ KNCĐ là tổ chức khuyến nông tự nguyện với thành phần nòng cốt là cán bộ khuyến nông cơ sở và đại diện các tổ chức chính trị, xã hội, đoàn thể, kinh tế (hội nông dân, hội phụ nữ, đoàn thanh niên, hợp tác xã, doanh nghiệp,…), nông dân sản xuất giỏi tại địa phương.  Thành viên tham gia tổ khuyến nông cộng đồng là người nhiệt tình, có nhiều kinh nghiệm thực tiễn trong sản xuất nông nghiệp và thị trường tiêu thụ sản phẩm, có kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm tốt.
Tùy theo điều kiện cụ thể của từng địa phương số lượng thành viên tổ khuyến nông cộng đồng có thể tăng hoặc giảm, tuy nhiên quy định tối thiểu là từ 05 người. Tổ KNCĐ xây dựng Quy chế hoạt động của tổ, hoạt động theo quy định của pháp luật hiện hành và trình UBND xã xem xét phê duyệt đồng thời đánh giá, thẩm định, công nhận kết quả hoạt động do cơ quan có thẩm quyền của các cấp xã, huyện, tỉnh thực hiện.
Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh đã tổ chức 8 cuộc tọa đàm hướng dẫn thành lập và nâng cao năng lực cho các tổ KNCĐ trên địa bàn tỉnh
Trong  các cuộc tọa đàm, đại diện lãnh đạo Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh đã trực tiếp hướng dẫn các thành viên về những hoạt động chính mà Tổ khuyến nông đảm nhận. Đó là từng bước chuyển giao tiến bộ kỹ thuật nông nghiệp và công nghệ, tổ chức quản lý sản xuất kinh doanh nông nghiệp hiệu quả và bền vững. Dịch vụ giống, vật tư, thiết bị nông nghiệp, bảo vệ thực vật, thú y,… Tư vấn thành lập, phát triển hợp tác xã nông nghiệp (HTX), xây dựng điều lệ và tổ chức hoạt động,  xây dựng kế hoạch, phương án sản xuất kinh doanh, tư vấn quy trình tổ chức quản lý, liên kết, hợp tác, kết nối thị trường; các chính sách và pháp luật về nông nghiệp và phát triển nông thôn; dịch vụ tổ chức quản lý sản xuất, chuyển đổi số, quản lý chất lượng, truy xuất nguồn gốc, xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu sản phẩm. Tham gia chương trình xây dựng nông thôn mới, chương trình đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn, bảo tồn và phát triển các ngành nghề, làng nghề truyền thống. Bên cạnh đó đẩy mạnh liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, xúc tiến thương mại, tiêu thụ nông sản. Tham gia phát triển du lịch nông thôn gắn với nông nghiệp sinh thái, bảo tồn các giá trị văn hoá nông thôn.
Lãnh đạo Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh cũng nhấn mạnh, việc thành lập Tổ KNCĐ là quan trọng và bắt buộc. Lực lượng khuyến nông cộng đồng là "cánh tay nối dài" để khuyến nông đến gần người dân, đồng hành cùng nông dân và phục vụ nhu cầu của người nông dân. Chính vì thế, qua tọa đàm, các địa phương chưa có tổ KNCĐ, cần nghiên cứu các hướng dẫn và đẩy nhanh tiến độ  thành lập.  Tuy nhiên, việc thành lập tổ, cần phải thận trọng, để đạt hiệu quả mong muốn, tránh tình trạng thành lập nhưng hoạt động không hiệu quả, nhất là thành lập chỉ để phục vụ tiêu chí trong đánh giá xã đạt chuẩn nông thôn mới. Cần phải xác định rõ nhiệm vụ, hoạt động, lựa chọn những người tham gia thật sự tâm huyết, có trình độ phù hợp điều kiện kinh tế, thế mạnh phát triển sản xuất nông nghiệp của địa phương. Về lâu dài, tổ phải hoạt động theo nhu cầu và được trả phí dịch vụ theo nhu cầu, nhưng trước mắt địa phương và các cấp ngành cần quan tâm bố trí nguồn kinh phí để tổ hoạt động.
Quá trình tham dự tọa đàm, các đại biểu đã tích cực tham gia thảo luận. Hầu hết các đại biểu đã có ý kiến đề xuất sớm ban hành cơ chế chính sách cho tổ KNCĐ hoạt động; tiếp tục hướng dẫn các tổ KNCĐ đã thành lập để thực hiện có hiệu quả; hướng dẫn nhân rộng mô hình, xây dựng các chương trình đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ KNCĐ giúp các thành viên có thể đảm nhiệm tốt các chức năng, nhiệm vụ và thu hút nguồn lực địa phương hỗ trợ hoạt động khuyến nông cộng đồng, góp phần phát triển kinh tế, đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng Nông thôn mới./.