Trồng trọt hữu cơ - hướng phát triển nông nghiệp sạch

Chuyển từ lượng sang chất

Trước đòi hỏi của thực tế và yêu cầu của công tác quản lý nhà nước, ngành Nông nghiệp Hà Nội đã thực hiện giải pháp sản xuất hữu cơ không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học, giảm thiểu sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học. Từ năm 2013, Sở NN&PTNT Hà Nội là đơn vị tiên phong trong cả nước ban hành “Quy trình kỹ thuật tạm thời về sản xuất rau hữu cơ”. Đến năm 2014, Sở ban hành “10 quy trình kỹ thuật sản xuất rau hữu cơ”.

Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Chu Phú Mỹ cho biết: Việc trồng rau hữu cơ ở Hà Nội tuân thủ nguyên tắc “6 không” gồm: Không phân bón hóa học, thuốc trừ sâu hóa học, thuốc diệt cỏ, giống biến đổi gen, kích thích sinh trưởng, thuốc bảo quản. Các mô hình trồng trọt hữu cơ đang cố gắng tái thiết lại hệ sinh thái đa dạng bằng các biện pháp tổng hợp như: Xây dựng hàng rào sinh học cách ly với khu vực canh tác thông thường và những khu vực có nguy cơ ô nhiễm; xây dựng mô hình canh tác nhiều tầng tán, đa canh, xen canh, luân canh; nuôi dưỡng đất bằng biện pháp thường xuyên trả lại chất hữu cơ cho đất…; sử dụng phân trùn quế, phân compost từ rác thải hữu cơ, tận dụng nguồn tài nguyên sẵn có tại địa phương như: Phân cá, phân giun thủy phân, dịch chiết thảo dược xua đuổi côn trùng và chữa bệnh từ cây ớt, tỏi, tro, vôi…

Nhiều hạt giống bản địa cũng đã được khôi phục và lưu giữ cho mùa vụ sau với kinh nghiệm bảo quản truyền thống là sử dụng tro, ớt bột… Hiệu quả kinh tế của các mô hình trồng rau, lúa hữu cơ ở Hà Nội được bảo đảm bởi người tiêu dùng sẵn sàng chi trả hợp lý để có được thực phẩm ngon, sạch.

Đối với trồng lúa hữu cơ, địa phương đầu tiên thực hiện là xã Đồng Phú (huyện Chương Mỹ), được tiếp cận dự án PAMCI của cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) hỗ trợ xây dựng mô hình trên diện tích 5ha. Bà Trịnh Thị Nguyệt, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Đồng Phú cho biết: “Nhận thấy hiệu quả kinh tế cao từ mô hình lúa hữu cơ năm 2012-2013, xã viên hợp tác xã đã mạnh dạn mở rộng thêm diện tích. Hiện toàn xã có hơn 70ha lúa hữu cơ với giống lúa Bắc thơm số 7…”.

Nhân rộng mô hình

Phong trào sản xuất hữu cơ đang phát triển với tốc độ nhanh chóng ở các địa phương sản xuất nông nghiệp trên địa bàn Hà Nội, nhất là những vùng có điều kiện tự nhiên thuận lợi, phù hợp như: Ba Vì, Thạch Thất, Sóc Sơn, Chương Mỹ… Đã có những mô hình điển hình được cả nước quan tâm và học tập, như: Trang trại chăn nuôi Bảo Châu (huyện Sóc Sơn); trang trại trồng trọt Hoa Viên (huyện Thạch Thất); Hợp tác xã Liên kết hữu cơ Ba Vì (huyện Ba Vì); lúa gạo của Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Đồng Phú (huyện Chương Mỹ); nấm kim châm, nấm sò hữu cơ của Công ty TNHH Xuất nhập khẩu KINOKO Thanh Cao (huyện Mỹ Đức)...

Tại hội nghị đánh giá hoạt động sản xuất hữu cơ và công tác chứng nhận hữu cơ của ngành Nông nghiệp Hà Nội tổ chức tại huyện Chương Mỹ tháng 6 vừa qua, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) Nguyễn Hồng Sơn đánh giá cao định hướng phát triển nông nghiệp hữu cơ của Hà Nội. “Hà Nội có nhiều lợi thế để phát triển sản phẩm hữu cơ, có thị trường tiêu thụ sản phẩm cao, đất đai phù hợp cho sản xuất nông nghiệp hữu cơ ở các huyện: Ba Vì, Thạch Thất, Quốc Oai, Chương Mỹ, Ứng Hòa, Thanh Oai…, Hà Nội cần tập trung xác định vùng tiềm năng phát triển nông nghiệp hữu cơ để có giải pháp bảo vệ, cải tạo các vùng đất này, hoặc xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ cho sản xuất nông nghiệp hữu cơ và đặc biệt là cần có sự liên kết bền vững giữa doanh nghiệp, người sản xuất, người tiêu dùng…” - Cục trưởng Nguyễn Hồng Sơn nhấn mạnh.

Đến nay, toàn thành phố duy trì 5.044ha trồng rau an toàn, có 119ha trồng rau trong nhà lưới; 306,5ha trồng chè ứng dụng công nghệ cao; 154 cánh đồng mẫu lớn trồng lúa chất lượng cao với quy mô 100ha tại 86 hợp tác xã của 14 huyện. Thành phố cũng xây dựng được 4 nhãn hiệu tập thể lúa chất lượng cao: Gạo Bồ Nâu, nếp cái hoa vàng Sóc Sơn và Đông Anh, gạo thơm Bối Khê. Có 12 nhãn hiệu tập thể với hàng nghìn héc ta trồng cây ăn quả như: Bưởi tôm vàng Đan Phượng, bưởi đường Quế Dương, cam Canh Kim An, bưởi Phúc Thọ, phật thủ Đắc Sở…

Nhìn chung, bước đầu các mô hình đã đạt được những thành công nhất định, là minh chứng cho khả năng phát triển nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn thành phố. Mặc dù không có doanh nghiệp đầu tư quy mô lớn, nhưng Hà Nội có hướng đi riêng, các doanh nghiệp đầu tư công nghệ phát triển trang trại hiệu quả nên mức thu nhập bình quân diện tích canh tác ở Hà Nội đạt xấp xỉ 250 triệu đồng/ha.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh cho rằng: Nông nghiệp Hà Nội đóng vai trò quan trọng của Thủ đô và cả nước, có diện tích lúa đứng thứ hai miền Bắc. Các lĩnh vực chăn nuôi hữu cơ, sản xuất rau an toàn, lúa gạo hữu cơ đều có mô hình thực tế, có nhiều sáng kiến hiện đại hóa sản xuất nông nghiệp, đi đầu trong tổ chức ứng dụng quy trình sản xuất an toàn, có thông điệp cụ thể như “6 không”, 10 quy trình… Thứ trưởng cũng khẳng định: “Bộ sẽ chỉ đạo các đơn vị liên quan tiếp tục tích cực phối hợp với Hà Nội, nhằm kịp thời tháo gỡ những khó khăn trong phát triển nông nghiệp hữu cơ”.