Trồng lúa hữu cơ lợi cả đôi đường

Những năm trước đây bà con nông dân trên địa bàn huyện Đức Thọ canh tác còn theo thói quen, tập quán và chưa thu hút được các doanh nghiệp vào đầu tư sản xuất để tạo thành sản phẩm hàng hóa có giá trị kinh tế cao, trong canh tác còn lạm dụng sử dụng phân bón hóa học, thuốc BVTV nhiều chủng loại, điều đó đã và đang gây ảnh hưởng rất lớn đến môi trường đất, nước, không khí, chất lượng sản phẩm. Trước thực tế này, UBND huyện Đức Thọ đã phối hợp với Tập đoàn Quế Lâm triển khai Dự án “Sản xuất lúa theo quy trình hữu cơ liên kết chuỗi giá trị” được triển khai trên diện tích 8ha, tại 3 xã: Lâm Trung Thủy, Bùi La Nhân và Yên Hồ.

Vụ Hè Thu năm 2024 là vụ đầu tiên 11 hộ dân  HTX Thượng Ích triển khai thực hiện mô hình trồng lúa hữu cơ trên diện tích 5 ha. Trước khi triển khai mô hình, các thành viên HTX tham gia mô hình được tập huấn đầy đủ quy trình sản xuất lúa hữu cơ, bảo đảm an toàn lao động (ATLĐ) từ làm mạ, đến làm đất, rồi sử dụng phân hữu cơ cho từng giai đoạn phát triển của cây lúa, đến cách sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học phòng trừ sâu bệnh và sử dụng nguồn nước tưới tiêu...
Triển khai mô hình, HTX được Tập đoàn Quế Lâm hỗ trợ một phần gồm giống lúa, men vi sinh xử lý gốc rạ, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật... giống lúa được đưa vào sản xuất là giống lúa chất lượng cao DT39.
Qua thực tế cho thấy, giống lúa DT39 có tỷ lệ nẩy mầm rất cao, cây phát triển khỏe, đồng đều, đẻ nhánh tập trung, thân lá phát triển mạnh, bản lá rộng, lá đòng to có màu xanh đậm. Lúa trổ bông tập trung, thời gian 4-5 ngày, trổ thoát cổ bông, thời gian sinh trưởng tương đương với các giống lúa gieo trồng đại trà của địa phương (98-100 ngày); các đối tượng sâu bệnh như sâu cuốn lá nhỏ, bệnh khô vằn, đốm nâu xuất hiện và gây hại ở mật độ, tỷ lệ thấp, không gây ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển của cây lúa; năng suất đạt 50 tạ/ha, hơn hẳn so với đối chứng 04 tạ/ha.

Nhờ sử dụng men vi sinh kết hợp phân bón hữu cơ cây lúa khỏe, ít sâu bệnh, năng suất đạt cao.

Điều đáng nói, ruộng lúa sử dụng men vi sinh xử lý gốc rạ kết hợp sử dụng các loại phân bón hữu cơ cây lúa phát triển khỏe, thời kỳ đẻ nhánh đến phân hóa đòng xanh bền hơn ruộng sử dụng phân bón vô cơ. Bộ rễ lúa trên ruộng của mô hình phát triển tốt hơn, đặc biệt lúa không có hiện tượng đỏ đuôi lươn thời kỳ phân hóa đòng - trổ bông. Khi bón hoàn toàn bằng phân bón hữu cơ đã góp phần thúc đẩy khả năng đẻ nhánh của cây lúa, thời gian đẻ nhánh và trỗ chín tập trung, giúp cây cứng nên chống đổ tốt; Tỷ lệ hạt chắc/bông cao làm tăng năng suất của các giống lúa cao hơn cùng loại giống sản xuất đại trà có sử dụng phân bón vô cơ.
Ông Trần Văn Yên, Giám đốc HTX Thượng Ích, xã Lâm Trung Thủy, cho biết: Vụ Hè Thu năm 2024, xã Lâm Trung Thủy triển khai thí điểm trồng lúa hữu cơ quy mô 5 ha. Do sử dụng men xử lý gốc rạ và phân bón hữu cơ vi sinh, không sử dụng thuốc BVTV hóa học nên người nông dân trong quá trình sản xuất được bảo đảm sức khỏe. Các loại vi sinh vật có lợi cho cây trồng không bị suy giảm số lượng, sản phẩm gạo an toàn nên người tiêu dùng yên tâm lựa chọn.
Theo anh Đinh Văn An, thôn Thượng Ích, xã Lâm Trung Thủy, xã viên HTX cho rằng sản xuất lúa hữu cơ không gây ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động và môi trường xung quanh, lại tạo ra hạt gạo an toàn, giá bán cao hơn thóc cùng loại 1.500 đồng/kg. Gia đình anh An có hơn 10 sào ruộng trồng lúa hữu cơ, vụ này thu được 2,5 tấn thóc hữu cơ.

UBND huyện Đức Thọ đã tổ chức Hội thảo đánh giá kết quả mô hình để nhân rộng trong những vụ tiếp theo

Trao đổi với ông Lê Xuân Thọ - Giám đốc Trung tâm Ứng dụng KHKT và BVCTVN huyện Đức Thọ được biết: Đây là vụ đầu tiên, UBND huyện Đức Thọ ký kết hợp tác sản xuất lúa theo quy trình hữu cơ của Tập đoàn Quế Lâm. Mục tiêu triển khai để tạo sản phẩm an toàn và có giá trị cao, vừa đảm bảo sức khỏe chính người làm ruộng cũng như người tiêu dùng. Qua triển khai đã mang lại kết quả cả về kinh tế xã hội lẫn môi trường. Đặc biệt là năng suất, chất lượng lúa đảm bảo, đồng ruộng được cải tạo, người dân đã tiếp cận và thay đổi tư duy sản xuất theo hướng an toàn. Đây là tín hiệu tích cực để huyện tiếp tục triển khai trong những năm tiếp theo.
Với những kết quả đạt được, UBND huyện Đức Thọ đã tổ chức hội thảo đánh giá kết quả mô hình không chỉ tạo điều kiện người dân tham quan học tập, tiếp cận kỹ thuật sản xuất lúa hữu cơ, mà còn là dịp để các xã trong huyện trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm để nhân rộng mô hình, làm tiền đề để Dự án “Sản xuất lúa theo quy trình hữu cơ liên kết chuỗi giá trị” của huyện tiếp tục triển khai hiệu quả trong những năm tiếp theo, góp phần phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững./.

Nguyễn Hoàn
Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh